دلایل عقلی و نقلی ولایت مطلقه فقیه

دلایل عقلی و نقلی ولایت مطلقه فقیه

به صورتهاى گوناگونى می توان ولایت مطلقه فقیه را اثبات کرد. در این نوشتار، به دلایل عقلى و نقلى در مسئله «ولایت فقیه» می پردازیم. با ما همراه باشید تا در این مورد بیشتر بدانید.

دلایل عقلی و نقلی ولایت مطلقه فقیه

ادله اثبات ولایت برای فقیه جامع الشرایط به 2 بخش کلی تقسیم می شود؛ عقلی و نقلی.

* دلیل عقلی

با توجه به ضرورت وجود حکومت برای تأمین نیازمندی های اجتماعی و جلوگیری از حرج و مرج و فساد و اختلافات نظام، و با توجه به ضرورت اجرای احکام اجتماعی اسلام و عدم اختصاص آن ها به زمان حضور پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و امامان معصوم علیهم السلام، با دو بیان می توان ولایت فقیه را اثبات کرد:

1: آن که هنگامی که تحصیل مصلحت کامل در حد مطلوب و ایده آل میسر نشد؛ باید نزدیک ترین مرتبه به حد مطلوب را تأمین کرد. پس در مسئله مورد بحث هنگامی که مردمی از مصالح حکومت امام معصوم محروم بودند باید مرتبه بعد از آن را تحصیل کنند، یعنی حکومت کسی را که نزدیکتر به امام معصوم باشد بپذیرند، و این نزدیک بودن در سه امر اصلی متبلور می شود:

اول: علم به احکام کلی اسلام «فقاهت»

دوم: شایستگی روحی و اخلاقی «تقوی»

سوم: کارآیی در مقام مدیریت جامعه

و تشخیص چنین کسی طبعاً به عهده خبرگان خواهد بود.

2: آن که ولایت بر اموال و اعراض و نفوس مردم از شئون ربوبیت الهی است و تنها با نصب و اذن خدای متعال مشروعیت می یابد و چنانکه معتقدیم این قدرت قانونی به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و امامان معصوم علیهم السلام داده شده است، اما در زمانی که مردم عملاً از وجود رهبر معصوم محروم اند، یا باید ملتزم بشویم که خدای متعال از اجرای احکام اجتماعی اسلام صرف نظر کرده و یا اجازه اجرای آن را به کسی که اصلح از دیگران است داده باشد تا ترجیح مرجوح و نقض غرض و خلاف حکمت لازم نیاید و با توجه به باطل بودن فرض اول فرض دوم ثابت می شود، و فقیه جامع الشرایط همان فرد اصلحی است که هم احکام اسلام را بهتر از دیگران می شناسد و هم ضمانت اخلاقی بیشتری برای اجرای آن ها دارد و هم در مقام تأمین مصالح جامعه و تدبیر امور مردم کارآمدتر است.

* دلیل نقلی

دلیل نقلی عبارت است  از روایاتی که دلالت بر ارجاع مردم به فقها برای رفع نیازهای حکومتی دارد، یا فقهاء را بعنوان «امنا» یا «خلفاء» و «وارثان» پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم و کسانی که مجاری امور به دست ایشان است  معرفی کرده است، در میان این روایات:

1- مقبوله عمر بن حنظله

2- مشهوره ابو خدیجه

3- توقیع شریف.

بهتر قابل استناد است و تشکیک در سند چنین روایاتی که از شهرت روایتی و فتوایی برخوردارند روا نیست. به هر حال، روایات مزبور مؤیدات بسیار خوبی برای ادله عقلی به شمار می رود.