شخصیت علمی و مدیریتی شهید دکتر محسن فخری زاده
در این نوشتار آقای دکتر محمد مهدی تهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به شخصیت علمی و مدیریتی شهید دکتر محسن فخری زاده رحمه الله پرداخته است. با ما همراه باشید...
ابعاد مختلف علمی و مدیریتی شهید فخری زاده در عرصه علم و فناوری به لحاظ نوع مسئولیت هایشان بسیار ناشناخته مانده است. در این نوشتار، آقای دکتر محمد مهدی تهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، به دلیل دوستی و همکاری که با این شهید بزرگوار داشته اند، به ویژگیهای برجسته و ممتاز ایشان در باب علم و فناوری پرداخته اند.
شخصیت علمی و مدیریتی شهید دکتر محسن فخری زاده
رهبر انقلاب اسلامی درپی ترور دانشمند هسته ای و دفاعی شهید محسن فخری زاده در پیامی شهادت ایشان را تبریک و تسلیت گفتند. ایشان در این پیام فرمودند: «این عنصر علمی کم نظیر جان عزیز و گرانبها را بخاطر تلاشهای علمی بزرگ و ماندگار خود، در راه خدا مبذول داشت و مقام والای شهادت، پاداش الهی اوست.» پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه ای، برای آشنایی با ویژگیهای علمی مرحوم فخری زاده، گفتاری از آقای دکتر محمد مهدی تهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی و عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه شهید بهشتی و همچنین از دوستان و همکاران ایشان منتشر کرده است که در ادامه می خوانیم.
ابعاد مختلف شهید بزرگوار در عرصۀ علم و فناوری به لحاظ نوع مسئولیت هایشان بسیار ناشناخته مانده است. با توجه به شناختی که من از این شهید بزرگوار دارم می خواهم قدری به ممتازی ایشان در بحث علم و فناوری بپردازم.
سابقۀ آشنایی من با این شهید بزرگوار به دوران کارشناسی در دانشگاه شهید بهشتی برمی گردد. ایشان قبل از من و قبل از انقلاب فرهنگی وارد دانشگاه شدند و من پس از تعطیلات انقلاب فرهنگی و با بازگشایی دانشگاه ها وارد شدم؛ امّا با توجه به وقفه ای که بوجود آمد، فرصتی حاصل شد که من با شهید دکتر محسن فخری زاده آشنا شوم. جوانی عمیق، متدین، انقلابی، آرام و متواضع که هر جوان و دانشجویی را بعنوان یک دانشجوی پیشکسوت شیفتۀ خودش می کرد.
اگر بخواهم از آن دورانِ شهید بگویم و نکتۀ اساسی و دالّ مرکزی شهید فخری زادۀ دانشجو را به تصویر بکشم، نگاه عمیق و یادگیری عمیقش به علم فیزیک بود. تلاشی که محسن برای یادگیری عمیق داشت و قانع نشدنش در بحث های سطحی، هر کسی را که قدری با ایشان آشنا بود شیفتۀ خودش می کرد. این خصلت آقا محسن بود که من در این ۳۵ سال بارها و بارها با آن برخورد کردم.
ایشان لیسانسش را از دانشگاه شهید بهشتی گرفت و عازم دانشگاه صنعتی اصفهان شد. کارشناسی ارشدش را در رشتۀ فیزیک هسته ای گرفت و بعنوان هیئت علمی در دانشگاه امام حسین علیه السلام شروع به کار کرد؛ امّا وقتی به عرصۀ دفاعی کشور آمد، ویژگیهای علمی خاصی که مهندس فخری زادۀ آن زمان، در خودش داشت و دوستان که با مرتبۀ دکتری بودند و هر کدام در کار علمی خودشان سرآمد بودند مثل شهید شهریاری، شهید علی محمدی و دیگران که مجذوب خودش کرد، نگاه علمی بود که با مدیریت توأم شده بود.
این نگاه علمی اجازه می داد که به راحتی همۀ کسانی که خودشان را در علم و در حوزۀ تخصصی مطرح می دانستند و خودشان را برای خدمت به مردم بزرگ ایران در طبق اخلاص گذاشته بودند، حول محسن عزیز گرد هم بیایند. سعۀصدر، حُسن خلق و نگاه علمی ایشان در عرصۀمدیریت نکته ای بود که خیلی ها را مجذوب فخری زادۀ عزیز کرده بود.
این شهید بزرگوار سال ها توانست بعنوان حلقۀ مرکزی فعالیت های علمیِ هسته ای و دفاعی منشأ خدمات باشد. ایشان در حوزۀ تخصصی جایگاه خودش را که در حوزۀدتکتورهای هسته ای بود خوب می دانست؛ امّا وقتی در کنار دیگر دوستان می نشست هیچ وقت بعنوان مدعی و حرف آخر، حرف نمی زد.
این خصلت اجازه داده بود که فخری زاده بعنوان یک مدیر دوست داشتنی برای همۀ خادمین علم و خادمین ملت بزرگ ایران باشد و این ویژگی آنها را جذب ایشان کرده بود؛ امّا ابعاد دیگری هم در وجود فخری زاده بود که این شهید بزرگوار را بعنوان قطب حرکتی شهیدانی چون علی محمدی، شهریاری و دیگر عزیزان قرار داده بود، آن هم جنبه های معنوی و عرفانی این عزیز بود. ایشان با حافظ خیلی مأنوس بود. وقتی شما وارد اتاق فخری زاده می شدید، دورتادور اتاق، اشعار حافظ بود که شما را مجذوب می کرد. وقتی با ایشان سر صحبت را باز می کردی دنیایی از عمق، عرفان و شناخت را با خودش همراه داشت.
امّا نگاهش به علم، ویژگی دقیق دیگری بود که از فخری زاده یک دانشمند ساخت. ایشان علم را فقط بعنوان سوغاتی که آورده شده بود نمی دید. تلاش وافری داشت که ماهیت علم را بشناسد. یادم هست جمعی را گرد هم آورده بود و مطالعات اوّلیه شان بحث علم و دین کتاب ایان باربور بود. ایشان در بحث علم و دین به جِد دنبال این بود که علم چیست و نگاه به علم چگونه باید باشد.
بنابراین در سال ۸۸ در کنار هیاهوی کار و بحث و مدرسه، حلقه ای تشکیل داد و دوستانی را گرد هم آورد تا راجع به فلسفه، فیزیک و کوانتوم مکانیک با هم صحبت کنیم. ده جلسه هر دو هفته یک بار، سه شنبه ها ساعت هفت ونیم صبح با کسانی که فیزیک خوانده بودند گرد هم می آمدیم که یکی از اشخاص شاخص این جلسات شهید بزرگوار مسعود علی محمدی بود. یادم هست آن روزها مسعود بیشتر نگاه ساینیستی را مطرح می کرد و محسن که با حکمت متعالیه آشنا شده بود و به کوانتوم مکانیک نگاه می کرد، بحث های جدی در می گرفت.
محسن در کنار همۀ کارهای اجرایی و مدیریتی اش نه تنها آن بحث ها را ادامه داد، بلکه در مرحلۀبعد حلقه ای راجع به بحث علم و قرآن تشکیل داد که دیدگاه هایی را ما آنجا مطرح می کردیم و بحث هایی را داشتیم. من قدری به سبب مشغولات دانشگاه جدا بودم و این جلسات را کم وبیش شرکت می کردم، ولی ایشان خیلی جدی تر بحث ها را ادامه داد.
بعد از آن در سال ۹۲، جلساتی با حضور آقای دکتر خسروپناه در مؤسسۀ حکمت و فلسفه شکل گرفت و آقا محسن با همۀسختی هایی که در رفت وآمد داشت، مقیّد بود که در این جلسات بیاید و یاد بگیرد، بحث کند و نظر بدهد. این ابعاد شاید برای کسانی که می شنوند عجیب باشد؛ کسی که در حوزۀ فیزیک بعنوان یک مدیر هسته ای و پروژه های دفاعی یکی پس از دیگری با ذهن باز این مباحث را دنبال می کرد و در کنارش اهل شعر بود و با عرفان آشنا بود و نگاهی به فلسفه داشت که این نگاه از او یک صاحب نظر می ساخت.
زمانی که دانشگاه شهید بهشتی بودم ایشان به من گفت فلانی بنا دارم آنچه که در این حوزه کار کردم را بنویسم، منتها قبلش باید تدریس کنم. خب فرصتی حاصل شد و بعنوان معلم درس فلسفۀ علم دو ترم متوالی در کنار همۀ مشغله هایش حاضر شد و به این کار هم رسید و نوشته های خوبی در این قضیه فراهم کرد؛ درس نامه ها و بحث های جدی که نگاهش را به علم یک نگاه دقیق و منطقی کرده بود که می توانست در نگاه بلندش به انجام پروژه های دفاعی بسیار کمک کند.
به هر حال محسن عزیز از میان ما رفت. شهادت هنر مردان خداست و حیف بود که محسن بدون شهادت از میان ما برود؛ امّا من این ویژگیها را در کمتر مدیری که در عرصۀ صنایع دفاعی کار کرده باشد و مدیریت می کند سراغ دارم. کسی که اهل علم متواضعانه مرجعیتش را قبول می کردند و به راحتی می پذیرفتند که با او کار کنند و این مرد بی ادعا را قبول داشتند. آنچه که بود با شهادت آمیخته شد. امیدوارم خون این شهید بزرگوار بتواند سرمایه ای برای ادامه دهندگان راهش باشد. زمان می خواهد که این چنین عزیزانی بیایند و مؤثر باشند. ان شاءاللّه بتوانیم رهروی خوب این شهیدان باشیم. ان شاءالله
مطالب مرتبط:
شهید محسن فخری زاده که بود؟/ ترور دانشمند هسته ای-موشکی ایران
روز و شب چشم انتظارانند ما را جاده ها/ در سوگ شهید محسن فخری زاده
مجموعه پوسترهای شهید محسن فخری زاده + پیام تسلیت
مجموعه تایپوگرافی شهید محسن فخری زاده
مجموعه تصاویر شهید محسن فخری زاده
مجموعه پوسترهای شهید محسن فخری زاده + پیام تسلیت
مجموعه عکس پروفایل شهید محسن فخری زاده
مجموعه استیکرهای شهدای هسته ای
مطالب مرتبط
