شناخت آسیبهای مالی و حیثیتی در فضای مجازی - بخش اول
فضای مجازی زمینه ی مناسبی را برای برخی جرم های تازه و نو فراهم کرده است. طبق آخرین آمارها از سازمان اینترپل در هر 12 ثانیه یک نفر قربانی جرایم سایبری می شود که این آمار رو به افزایش است. با ضیاءالصالحین همراه باشید تا درمورد شناخت آسیبهای مالی و حیثیتی در فضای مجازی اطلاعات بیشتری بدست بیاورید.
آسیبهای مالی و حیثیتی :
شخص در فضای مجازی در معرض انواع خطرهای جانی، مالی و آبرویی است. طبق آخرین آمارها از سازمان اینترپل در هر 12 ثانیه یک نفر قربانی جرایم سایبری می شود که این آمار رو به افزایش است. در سال 2013 جرایم سایبری در کل حدود 113 میلیارد دلار بصورت مستقیم، هزینه به جامعه ی جهانی تحمیل کرده است و مجرمان توانسته اند در سال 2013 بیش از 388 میلیارد دلار از این فضا برای خود درآمد به دست بیاورند.
در واقع فضای مجازی بستر را برای برخی جرم ها فراهم کرده و برخی جرم های تازه و نو را به وجود آورده است، بصورتی که این ابزار را که به همان اندازه مفید و کارآمد است بوسیله ی خطرناک تبدیل کرده است. این موضوع در کشور ما حتی باعث شد نهادی در نیروی انتظامی به نام «پلیس فتا» تشکیل شود تا به جرایم سایبری رسیدگی کند. این نهاد در سال 1394، 14 هزار و 400 فقره تماس از طرف مردم داشته است که نزدیک نیمی از آن مربوط به کلاهبرداری اینترنتی بوده است. [ اسلام برای آبروی مؤمن اهمیت فوق العاده ای قائل است: لِله عَزَّوَجَلَّ فِی بِلَادِهِ خَمْسُ حُرَمٍ: حُرْمَةُ رَسُولِ اللهِ وَ حُرْمَةُ آلِ رَسُولِ اللهِ وَ حُرْمَةُ کِتَابِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَ حُرْمَةُ کَعْبَةِ اللهِ وَ حُرْمَةُ الْمُؤْمِنِ (کافی، ج 8، ص 107، ح 82، امام صادق علیه السلام ) «برای خداوند عزوجل در سرزمین هایش 5 حرمت وجود دارد: حرمت رسول خدا، حرمت آل رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، حرمت کتاب خدای عزوجل، حرمت کعبه خدا و حرمت مؤمن.» فضای مجازی به دلیل عمومیتی که دارد، به راحتی آبروی دیگران را در معرض آسیب قرار می دهد. کافی است متن یا تصویری علیه شخص مثلاً در سایتی گذاشته شود تا با هر بار ورود کاربران به آن سایت گناه هتک حرمت مؤمن برای شخص نوشته شود، بنابراین خطرهای فضای مجازی از این حیث از فضای حقیقی بیشتر است، زیرا گفتن مطلبی حرام در فضای حقیقی یک بار ارتکاب گناه است، اما یک بار نوشتن آن در فضای مجازی می تواند چندین و چند بار ارتکاب گناه حساب شود و همچنان در حال اضافه شدن به دفعات ارتکاب حتی بعد از مرگ شخص باشد] در استفاده از فضای مجازی گریزی نیست. پس تنها راهی که باقی می ماند این است که بدانیم از چه شیوه هایی ممکن است از طریق این فضا مورد فریب و سوء استفاده قرار بگیریم.
سرقت حقیقی با استفاده از اطلاعات فضای مجازی:
سارقان با استفاده از امکانات موجود در فضای مجازی تلاش می کنند تا در محیط حقیقی دست به سرقت بزنند. از جمله: افشای نشانی منزل و محل کار والدین، رمز کارت بانکی، روشن کردن دوربین رایانه و... بوسیله ی کودکان و نوجوانان در فضای مجازی. افشای خریدهای گران قیمت، گشت وگذارهای تفریحی، زمان عدم حضور در منزل، موقعیت مکانی خودکار (Location) و... از سوی کاربران بزرگسال در شبکه های اجتماعی مانند اینستاگرام که با هدف اطلاع رسانی یا چشم و هم چشمی انجام شده، اما باعث سوء استفاده ی سارقان می شود.
سرقت از حساب بانکی بصورت مجازی :
دزدی اینترنتی معمولاً از طریق هک کردن حساب های کاربری اتفاق می افتد. برای هک کردن نیاز است که تا هکر، بدافزار حاوی ویروس را به سیستم کاربر منتقل کند. بدافزارها برنامه هایی هستند که مانند ویروس بدون آگاهی کاربر روی سیستم نصب می شوند. این بدافزارها معمولاً موقع مراجعه کاربر به سایت های نامعتبر و کلیک روی لینک های ناشناخته وارد سیستم می شوند. با ورود این بدافزار سیستم کاربر هک می شود و انتشاردهنده ویروس می تواند به اطلاعات سیستم دسترسی داشته باشد. هکر دسترسی به اطلاعات را به 2 منظور به کار می برد.
1) یک دسته از بدافزارها قصد اخاذی و سوء استفاده ی از کاربر را دارند. به این صورت که اطلاعات شخصی سیستم رایانه ی کاربر را به سرقت می برند. این اطلاعات می تواند شامل اطلاعاتی باشد که ارزش مالی یا حیثیتی دارند. با هر دوی این اطلاعات می توان از کاربر اخاذی مالی کرد.
2) دسته دیگر از این بدافزارها از همان اول جیب کاربر را هدف می گیرند. به این صورت که هنگام خرید اینترنتی اطلاعات کارت بانکی مثل رمز کارت، رمز دوم و رمز خرید اینترنتی را سرقت می کنند. به این ترتیب بدون اینکه کاربر متوجه شود یا حساب بانکی اش خالی می شود یا به نام او از حسابش سوء استفاده ی خواهد شد.
به همین دلیل است که به هیچ عنوان نباید رمزهای مختلف کارت بانکی را به هر طریقی در اختیار افراد غریبه ی قرار داد. از طرف دیگر معمولاً وقتی در مرورگرهای اینترنتی با استفاده از رمز وارد یکی از حساب های کاربری خود می شویم، مرورگر از ما می پرسد که آیا تمایل داریم رمز عبور ما را ذخیره کند تا در موارد بعدی بدون نیاز به وارد کردن آن وارد حساب کاربری بشویم، بهتر است همیشه در این مواقع گزینه خیر را انتخاب کنید، مخصوصاً اگر از رایانه شخصی خود استفاده نمی کنید یا در کافی نت هستید. ذخیره رمز عبور به نفر بعدی که به آن سیستم دسترسی داشته باشد، امکان هر نوع سوء استفاده ی از اطلاعات شخصی شما را می دهد.
برخی از شیوه های سرقت اینترنتی عبارتند از:
1) هک و نفوذ در ایمیل و رایانه های شخصی بصورت سخت افزاری.
2) استفاده از فرم های مشخصات اینترنتی جعلی.
3) ایمیل های برنده شدن در قرعه کشی بانک و جوایز تلویزیونی.
4) پیام هایی که ظاهراً از طرف بانک فرستاده شده و از کاربر می خواهد تا مثلاً به دلیل وجود ایراد در حساب، شماره خاصی را شماره گیری کنند.
5) ایجاد درگاه های جعلی دریافت و پرداخت بانک ها.
6) پیوندها و نشانی های سازمان ها و شرکت های غیرواقعی و جعلی از طریق ایمیل ارسال می شود. این نشانی ها با نشانی های اصلی تنها در 1 یا 2 حرف تفاوت دارند.
7) ارسال ایمیل های مشکوک حاوی ضمیمه نرم افزاری که اغلب حاوی پیوندی به یک وب سایت هستند و در بیشتر موارد حاوی بدافزار هستند. (فیشینگ).
8) نصب برنامه های کلید خوان و برنامه های هدایت کننده (فارمینگ).
منبع: محمد حسین سیاح طاهری و دیگران؛ (1395)، حقیقت مجازی، انتشارات مرکز ملی فضای مجازی.