۱۳ علت استرس در نوجوانان

 ۱۳ علت استرس در نوجوانان

علت های استرس زا در زندگی معاصر به گونه ای متنوع شده اند و بازه سنی آن همچون قدیم به بزرگسالان محدود نمیشود. شناخت این استرسها و علل پدید آمدن آنها راه برخورد با آن است و این علت شناسی در دوران نوجوانی بخاطراهمیت این دوران، ارزش دو چندان می یابد. در این نوشتار به بررسی ۱۳ علت استرس در نوجوانان پرداخته میشود.

 دانستن علت های استرس، آمادگی و مهارت درگیری با آن را به نوجوان می دهد.

هر چیزی در طول روز می تواند عامل ایجاد استرس باشد. فهرستی از این عوامل در ادامه آمده است:

۱. استرس ناشی از شرایط تحصیلی

یکی از رایج ترین عوامل استرس مربوط به عملکرد علمی و آموزشی است. نوجوانان معمولاً نگران انجام تکالیف، پروژه ها و گزارش کارهایشان هستند. شرکت در کنکور و مطالعه برای امتحانات هم که در ایجاد استرس جای خود را دارند. این نوع از استرس تا زمانی که نوجوان را به سمت بهبود عملکرد ببرد، بسیار خوب و مثبت خواهد بود، اما اگر سلامت و توانایی های شناختی نوجوان تحت تأثیر این استرس قرار بگیرد باید مسئله را به طور جدی پیگیری کرد

۲. استرس ناشی از تغییرات جسمانی

تعییرات جسمانی یکی دیگر از عوامل ایجاد استرس در نوجوانان است. تغییرات احساسی و جسمانی در هنگام بلوغ باعث استرس میشود. نوجوان نمی داند در بدنش چه اتفاقی در حال وقوع است و دلیل تغییرات احساسی خود را نمی شناسد. چنین استرسهایی موجب تشویش و نگرانی او میشوند. فشار جسمانی بیش از حد نیز نوجوان را خسته و از نظر روحی و روانی دچار استرس می کند.

۳. استرس ناشی از زندگی اجتماعی

زندگی اجتماعی اهمیت زیادی برای نوجوانان دارد. آنها تمایل دارند عضو گروه های معروف و شاخص جمع خود باشند و هم سن و سال هایشان آنها را به خوبی بپذیرند و قبول کنند. در این سن معمولا نوجوانان به دوستان خود بیشتر از خانواده بها می دهند و تمایل زیادی به معاشرت با آنها دارند. آنان دوست دارند به شیوه ای خاص لباس بپوشند و از اصطلاحات رایج نوجوانان استفاده کنند. در یک کلام خیلی دوست دارند باحال و جذاب به نظر برسند یا در اصطلاح خودمانی این روزها تمایل زیادی دارند تا «شاخ» به نظر برسند. این موقعیت، حساس و دشوار است، زیرا نوجوان تصمیم می گیرد کسی باشد که نیست. او خود واقعی اش را نادیده می گیرد و وانمود می کند فرد دیگری است. چنین تجربه ای استر س زا خواهد بود.

علاوه بر این، مشکلات با دوستان، تحت زورگویی و قلدری دوستان و دیگران قرار گرفتن و روابط احساسی و عاشقانه نیز از دلایل عمده ایجاد استرس در نوجوانان هستند.

۴. استرس ناشی از شرایط خانواده

هر آنچه بر خانواده تأثیر بگذارید، مستقیما بر نوجوانان نیز اثر می گذارد. انتظارات غیرمنطقی والدین، اختلافات زناشویی میان پدر و مادر، مریضی و بیماری یکی از اعضای خانه یا اختلاف و روابط سست میان خواهر و برادرها از عوامل خانوادگی ایجاد استرس در نوجوانان هستند. مشکلات مالی نیز نقش مهمی در استرس نوجوانان دارد.

۵. استرس ناشی از شرایط مالی

پول فقط برای بزرگ ترها مهم نیست. نوجوانان بینوا نیز در بحران های مالی آسیب زیادی می بینند زیرا جز حس کردن مشکل کاری از دست شان برنمی آید. مطالعات نشان می دهد، کودکانی که در خانواده های کم درآمد رشد می کنند، همیشه دچار استرس هستند و در نوجوانی و بزرگسالی با مشکل رو به رو میشوند. مثلا یکی از دغدغه های اصلی نوجوانان در مورد پرداخت شهریه و هزینه تحصیل است. شما بعنوان سرپرست و والدین باید نوجوانان را تنها تا حدی در جریان امور مالی خانواده قرار بدهید.

۶. رویدادهای ناگوار

رویدادهای ناگهانی و ناگوار مانند تصادف، بیماری، مرگ آشنایان و نزدیکان، تعرض و سوءاستفاده های روحی و جسمی اثرات فراوانی روی بچه ها دارد. مثلا مرگ، حس فقدان و از دست دادن همه چیز و همه کس را در نوجوان ایجاد و استرس را به درد و رنج او اضافه می کند.

در رده های سنی بالاتر ممکن است مسائل عاطفی نیز به عامل مهمی برای ایجاد استرس تبدیل شود. مثلا جدایی از فرد مورد علاقه و مواردی از این قبیل. در این موقعیت ها باید به شدت مواظب نوجوان و روحیه او باشید.

۷. تغییرات جدی در زندگی

نوجوانان به سادگیِ بزرگسالان تغییرات را هضم و تحمل نمی کنند. تغییرات اساسی مانند نقل مکان به منزل یا شهری جدید یا اضافه شدن فردی به اعضای خانواده (ناپدری/ نامادری، ناخواهری/برادری) از جمله تغییرات دشوار برای نوجوانان هستند. در این مواقع ناآگاهی نوجوانان از شیوه برخورد با این تغییرات یا چگونگی برآورده کردن انتظارات والدین و معلمان باعث بروز استرس میشود.

۸. روابط احساسی و عاشقانه

در مقطع دبیرستان، نوجوانان معمولا به ارتباط با جنس مخالف تمایل پیدا می کنند و از اینکه می بینند دوستان شان چنین روابطی دارند و آنها تنها هستند کمی نگران میشوند. بحران ها و استرسهای اجتماعی و تحصیلی رفع نشده، مشکلات و استرسهای عاطفی هم اضافه میشوند. رابطه با جنس مخالف یا فکر کردن و دل مشغولی نسبت به ابعاد مختلف آن در این سن بسیار چالش برانگیز و دشوار است.

۹. عزت نفس اندک

نوجوانان پرسش ها و تردیدهای گوناگونی درباره تغییرات احساسی و جسمانی خود دارند. شک و شبهه درباره خود و عزت نفس اندک یکی از بدترین و دشوارترین چالش های پیش روی آنهاست. شیوه رفتار والدین با نوجوانان به رفع مشکل کمبود اعتماد و عزت نفس کمک شایانی می کند.

۱۰. فشار محیط و هم سن وسالان

در سنین نوجوانی افراد بیشتر درگیر محیط پیرامون خود و زندگی اجتماعی میشوند و تلاش می کنند تا به روابط پیچیده اطراف خود معنا بخشند. میل به پذیرفته شدن از سوی هم سن و سال ها گاهی باعث میشود به سوی تجربه های تازه مثل سیگار، الکل و مواد مخدر بروند. نوجوانی سنی حساس است، سنی که فرد می خواهد هویت خود را بیابد. در این میان، آنان می خواهند وجهه اجتماعی مطلوبی برای خود بسازند و برای حفظ آن به خود فشار زیادی می آورند. تلاش برای ایجاد تعادل میان خود واقعی و این تصویر، کاری به شدت سخت و پراسترس است.

۱۱. رقابت های ناسالم

رقابت میان نوجوانان در مدرسه امری رایج و عادی است. مثلا نوجوانان در زمینه درسی، فعالیت های فوق برنامه یا ورزشی با هم به رقابت می پردازند. اما یادتان باشد رقابت تا جایی مفید و پسندیده است که باعث بهبود عملکرد، نمرات و… بشود. اگر رقابت به تولید احساسات منفی نظیر حسادت و نفرت منجر شود پشیزی ارزش ندارد و به یکی از عوامل ایجاد استرس تحصیلی بدل میشود.

۱۲. رقابت با خواهر و برادرها

تفاوت میان فرزندان خانواده بسیار طبیعی است. اما اگر این تفاوت ها به جنگ و دعوا و اختلافات شدید بینجامد، نتیجه چیزی جز استرس برای اعضای خانواده نخواهد بود. یکی از احساسات منفی رایج میان نوجوانان، احساس حسادت فرزندان بزرگ تر نسبت به کوچک ترهاست که توجه بیشتری از والدین می گیرند. در واقع هر گونه عدم تعادل و رفتار متفاوت با فرزندان منجر به بروز احساسات منفی در آنان خواهد شد.

۱۳. ضعف در مدیریت زمان

یکی از شکایات همیشگی نوجوانان این است که وقت ندارند و نمی توانند به همه کارهایشان برسند. آنها معمولا وقت و زمان کافی برای خوردن صبحانه، انجام تکالیف مدرسه یا رسیدن به کارهای منزل ندارند. ضعف در مدیریت زمان یکی از عوامل مهم ایجاد استرس در نوجوانان است. رسانه های مختلف، تکنولوژی و اینترنت به سادگی حواس نوجوانان را پرت می کنند و وقت آنها را هدر می دهند و نوجوان عزیز وقتی به خود می آید که زمان لازم برای انجام کارهای مختلف را از دست داده است و در نتیجه دچار استرس میشود.