نام های آسمانی

فاطمه

در لغت عرب، هنگامی را که نوزاد از شیر گرفته می شود، «فَطَمَ» می گویند و فاطمه وصفی است از مصدر «فَطَمَ» و «فَطَمْ» به معنای بریدن و قطع کردن و جدا شدن است. شیرین ترین تفسیر از علت نام گذاری فاطمه، روایتی است که می گوید: «فاطمه زهرا علیهاالسلام فاطمه شد؛ زیرا شیعیان آن حضرت از آتش جهنم بازگرفته شده اند». امام رضا علیه السلام از پدران بزرگوارش نقل می کند: پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «ای فاطمه! آیا می دانی چرا فاطمه نام گرفتی؟» امیرمؤمنان عرضه داشت: «شما بفرمایید چرا فاطمه، فاطمه نامیده شده است». پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: «زیرا فاطمه و شیعیان فاطمه علیهاالسلام از آتش جهنم بازگرفته شده اند و به آتش نخواهند رفت». در روایات دیگری، فاطمه را برگرفته از نام «فاطر» که یکی از نام های خداوند است، بیان کرده اند.

زهر

ریشه این نام «زَهَر» به معنای روشنی و صفا و درخشندگی است. امام صادق علیه السلام فرموده اند: «علت این که فاطمه علیهاالسلام را زهرا نامیدند، این است که به زهرا قُبّه ای از یاقوت سرخ در بهشت مرحمت خواهد شد که اهل بهشت آن قُبّه را به واسطه ارتفاع و عظمتی که دارد، مانند ستاره ای درخشان در آسمان خواهند دید و به یکدیگر می گویند این قُبّه «زهرا» یعنی درخشنده و از آنِ فاطمه علیهاالسلام است». در تفسیر آیه شریف نور نیز روایاتی آمده که «مشکاة»، تفسیر به حضرت زهرا علیهاالسلام شده است.

حوراء انسیه

این نام را در کتاب بحارالانوار و کتاب های دیگر برای آن بزرگوار نقل کرده اند و روایاتی هم از رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام در این مورد آمده است که فرموده اند: «فاطمه علیهاالسلام حوریه ای بود به صورت انسان». ابن عباس، صحابی بزرگ پیامبر هم در حدیثی از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می کند که: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «فاطمه پاره تن من، نور چشم من و جانی است که در میان سینه ام قرار دارد؛ او حوراء انسیه است». فاطمه علیهاالسلام حوریه است در باطن، و انسیه است در ظاهر. او الگوی تمام انسان ها از زن و مرد است؛ زیرا در انسانیت به تمام درجات کمال رسیده بود، امّا به این دلیل که نصیبی از بهشت داشت، او را حوراء انسیه می گویند؛ یعنی انسانی فرشته صفت.

حبیبه و فریده

حبیبه یعنی زنی محبوب و دوست داشتنی؛ زنی که او را دوست داشته باشند. «حبیبةُ حبیب اللّه » هم به این معناست که پیامبرخدا صلی الله علیه و آله که دوست خداست، فاطمه زهرا علیهاالسلام را دوست دارد. جبرئیل او را با عنوان محبوب پیامبر به او سلام می دهد و علی علیه السلام او را این گونه یاد می کند: «من شوهر سرور زنان جهان هستم... که دوستِ دوستِ خداست». فریده، یعنی هرچیز که مانند دُرّ و گوهر نایاب و نفیس باشد. فاطمه زهرا علیهاالسلام گوهری بی نظیر در میان تمام زنان جهان است؛ از این رو باید آن حضرت را فریده بنامیم.

ممتحنه

یکی از اسم های فاطمه زهرا علیهاالسلام مُمْتَحَنه است؛ یعنی زنی که امتحان شده و از آن سربلند بیرون آمده است. در یک نگاه گذرا به زندگی آن حضرت، سراسر حیات او را امتحان و آزمایش می بینیم. در خردسالی مادر را از دست می دهد. غم و غصه پدر را نیز که با سر خاکسترآلود و پای زخمی به خانه بازمی گردد، تحمل می کند و می بینیم که پدر او را «اُمّ ابیها» یعنی مادر پدرش می خواند. در شب عروسی بی مادر به کابین بخت می رود و نمونه های بسیار دیگر. از این رو،سزاست که ائمه اطهار: در دعاها او را ممتحنه خطاب کنند. «درود بر تو ای زنی که از آزمایش ها سربلند بیرون آمدی».

منبع: گلبرگ - مرداد 1383، شماره 53 - بانوی بانوان(ویژه تولد حضرت زهرا علیهاالسلام)