روز کتاب و کتابخوانی + پیشینه و فواید کتاب (24 آبان)

روز کتاب و کتابخوانی + پیشینه و فواید کتاب (24 آبان)

با توجه به تصمیم گیری مسئولان از سال 72، روز 24 آبان بعنوان روز کتاب و کتابخوانی تعیین شد. در ایران از ۲۴ آبان تا ۲ آذر بعنوان هفته کتاب شناخته می شود...

واژه کتاب از زبان عربی وارد زبان فارسی شده است. در گذشته کتاب ها به شکل لوح های گلی بودند اما به تدریج و با گذشت زمان شکل کتاب ها توسعه پیدا کرد چراکه با توجه به پیشرفت تکنولوژی و فناوری دیگر استفاده از کتاب های نخستین ضروری نبود و با اختراع پاپیروس تحول بسیار عظیمی در تاریخ کتاب ایجاد شد.

بیشتر بخوانید: ویژه نامه یار مهربان

روز کتاب، کتابخوانی و روز کتابدار چه روزی است؟

روز کتاب، کتابخوانی و روز کتابدار مصادف با 24 آبان ماه است.

علت نامگذاری روز کتاب و کتابخوانی

با توجه به تصمیم گیری مسئولان از سال 72، روز 24 آبان به عنوان روز کتاب و کتابخوانی تعیین شد. در ایران از 24 آبان تا 2 آذر به عنوان هفته کتاب مراسم های مختلفی برگزار می شود. این روز همچنین با روز درگذشت علامه طباطبایی مصادف است.

پیشینه و تاریخچه کتاب

کتاب های نخستین از جنس لوح های گلی بودند. این لوح ها از خاک رس و آب ساخته می شدند و بیشتر در منطقه بین النهرین رواج داشتند. این لوح ها برای نخستین بار توسط تمدن سومر ابداع شد. سپس استفاده از کاغذ پاپیروس در تمدن مصر رواج یافت. این کاغذ از گیاه پاپیروس ساخته شده بود و به وسیله نی یا قلم نی آغشته به مرکب روی آن می نوشتند. داستان سینوحه یکی از معروف ترین کتاب هایی است که روی پاپیروس نوشته شده است. هرچند این کاغذها بسیار سبک و کم حجم بودند اما در مقابل بسیار شکننده و آسیب پذیر بودند و این مشکلات زیادی را در ادامه به وجود آورد. علاوه بر این، از چرم، پوست حیوانات و پارچه نیز برای نوشتن استفاده می کردند. کدکس ها شکل امروزی کتاب است. کدکس ها بیشتر در میان مسیحیان برای نگارش متون مذهبی رواج داشت. این شکل از کتاب ها قابلیت جست و جوی بهتری داشت و به راحتی در انبارها نگهداری می شد.

کتاب الکترونیکی

در سال های اخیر، کتاب ها شکل نوینی به خود گرفته اند. با پیشرفت وسایل و امکانات فناوری کتاب های الکترونیکی یا ای بوک تولید می شوند که به راحتی و با صرف هزینه کمتر از طریق گوشی های هوشمند و رایانه ها می توان از آنها استفاده کرد. این کتاب ها به آسانی قابل اجرا و از تنوع و همچنین انسجام مطالب برخوردار هستند. کتاب های الکترونیکی صرفاً نسخه های الکترونیکی مطالب مکتوب نیستند بلکه می توانند علاوه بر متن و تصویر، فیلم، صوت و پویا نمایی را هم شامل شوند. به ابزارهایی که مختص خواندن ای بوک ها هستند کتاب خوان گفته می شود. عده ای معتقدند آن جلا رویز روابلس که یک معلم اسپانیایی بوده، مخترع اولین کتاب الکترونیکی است.

کتاب صوتی

کتاب گویا یا کتاب صوتی سندی است که به صورت صوتی تهیه می شود و بر روی نوار کاست و سی دی ضبط می شوند. معمولاً کتاب هایی را که قبلاً به صورت مکتوب منتشر کرده اند اکنون توسط خود نویسنده و یا مترجم روخوانی می شوند. ممکن است این کتاب ها با موسیقی یا جلوه های صوتی همراه باشد. امروزه تولید این نوع از کتاب ها مقرون به صرفه تر از انواع دیگر است. راوی باید با تلفظ صحیح کلمات آشنایی داشته باشد و با لحن و تن صدای مناسب آن را روخوانی کند.

فواید کتاب

• افزایش آرامش و کاهش استرس
• تقویت ذهن و گنجینه لغات
• پیشگیری از آلزایمر
• داشتن خوب راحت
• مقابله با افسردگی
• افزایش آگاهی
• تقویت حافظه
• افزایش تمرکز
• تقویت قدرت تحلیل
• بهبود مهارت نوشتن و خواندن
• تقویت قوه تخیل
• توسعه تفکر انتقادی

کتابدار کیست؟

کتابدار کسی است که با علم و هنری که در زمینه کتابداری دارد به مدیریت، سازماندهی، فهرست نویسی، رده بندی و دانش شناسی می پردازد. در گذشته به این افراد کتابچی یا کتابخانه چی می گفتند. کتابدار باید شناخت کاملی از رشته خود داشته باشد و به تمام علوم نیز آشنا باشند تا بتواند به نحو احسن مراجعان خود را راهنمایی کند.

وظایف کتابدار

• استفاده از سیستم های فناوری اطلاعات در اموری مانند طبقه بندی کتاب ها، ثبت اطلاعات و…
• سازماندهی منابع و کتاب ها به گونه ای که یافتن آنها برای کاربران آسان باشد.
• پاسخگویی به سوالات مراجعین و کمک به آنها برای یافتن کتاب ها و منابع مورد نظر
• به روز نگه داشتن کتابخانه از طریق استفاده از کتاب ها و مجلات جدید منتشر شده و استفاده از روش های نوین کتابداری
• ارائه خدمات کتابخانه متناسب با گروه های مختلف جامعه مانند افراد کم سواد، خانه دارها و اقلیت های قومی
• راه اندازی فعالیت هایی در کتابخانه از جمله گروه های کتابخوانی برای توسعه و ترویج فعالیت های کتاب خوانی
• ترویج خدمات کتابخانه از طریق نمایش ها، مذاکرات و شرکت در رویدادهای اجتماعی

مهارت های مورد نیاز کتابدار

• مهارت های خدمت به مشتری و طرز برخورد با ارباب رجوع
• مهارت های سازمانی جهت برقراری ارتباط مناسب با مدیران و سایر کارکنان کتابخانه
• مهارت های ارتباطی گفتاری و نوشتاری
• مهارت کاربرد کامپیوتر به ویژه در مورد استفاده از پایگاه های داده و اینترنت
• مهارت انجام تحقیق

کتابداران برجسته ایران

• اسدالله آزاد
• هوشنگ ابرامی
• پروین اعتصامی
• ایرج افشار
• نوش آفرین انصاری
• عباس حری
• محمدحسین دیانی
• پوری سلطانی
• ماندانا صدیق بهزادی
• کامران فانی
• رحمت الله فتاحی
• جعفر مهراد