شبکه های اجتماعی را بهتر بشناسید (بخش سوم)

شبکه های اجتماعی را بهتر بشناسید (بخش سوم)

شبکه های اجتماعی را بهتر بشناسید در پنج بخش تنظیم شده است. در شماره های گذشته، به بررسی تعریف شبکه های اجتماعی، علل موفقیت، آسیب های دینی و آسیب های فرهنگی آنها پرداختیم.  در این نوشتار قصد داریم به بیان آسیب های اجتماعی این رسانه ها بپردازیم.

مراجعه به (بخش اول)
مراجعه به (بخش دوم)
مراجعه به (بخش چهارم)
مراجعه به (بخش پنجم)

الف) آسیب های اجتماعی:

فروپاشی نظام خانواده

ﺧﺎﻧﻮاده؛ ﭘﺎﻳﻪ­ی ﺑﻨﻴﺎدﻳﻦ اﺟﺘﻤﺎع، ﺧﺸﺖ ﺑﻨﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﻛﺎﻧﻮن اﺻﻠﻲ ﺣﻔﻆ ﺳﻨﺖ ﻫﺎ، روابط خویشاوندی، ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎ، پیوندها و ارزش ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺳﺖ. حفظ و حراست از حریم خانواده؛ سبب شکوفایی جامعه و سلامت آن خواهد بود. اما متأسفانه با فعالیت های مراقبت نشده و ناسالم برخی شبکه های اجتماعی، پیامدهایی دامن گیر کانون خانواده ها می گردد که از جمله مهم ترین آنها:

1. کاهش سطح اعتماد: برقراری ارتباط با هرکس در هر کجا و با هر جنسیتی، سبب کاهش سطح اعتماد در زوجین می شود.

2. کاهش گفتگوها: طبق گزارش رئیس انجمن مددکاری ایران، استفاده بی رویه از شبکه های اجتماعی سبب کاهش سطح ارتباط عاطفی و گفتگوهای اعضای خانواده تا حد کمتر از  15 دقیقه در روز شده است. در حالی که اعضای خانواده نیاز به گفتگو با یکدیگر و حمایت عاطفی دارند. اما این شبکه ها باعث سردرگمی فرزندان در فضای نامحدود شبکه های اجتماعی می شود.

3. پرخاشگری و تنش: وابستگی در فضای مجازی و سرگردانی فرزندان در آن سبب می شود تا افت اخلاقی پیدا کرده و دیگر پدر و مادر خود را دوست خود ندانند و پرخاشگر شوند. طبق پژوهشی که در ایران صورت گرفت، این فرضیه تائید گردید که استفاده از شبکه های اجتماعی موجب تنش خانوادگی می شوند [دو فصلنامه مشارکت و توسعه اجتماعی، دوره1، شماره2، بار و تابستان 1395، ص16]

4. تنوع طلبی عاطفی و جنسی: ارتباطات وسیع و کنترل نشده سبب می شود تا شخص در کنترل امیال خود با مشکل مواجه شده و نتواند به یک فرد برای ازدواج بسنده نموده و در نهایت تنوع طلب شود.

5. افزایش طلاق و جدایی عاطفی: نتیجه تنوع طلبی، فروپاشی نظام خانواده خواهد بود. امکان برقراری ارتباط مخفیانه با هر فردی، سبب برداشته شدن حریم هایی که در محیط واقعی وجود دارند شده و در نتیجه، سبب ایجاد علاقه و وابستگی و در نهایت جدایی زوجین خواهد شد. متأسفانه آمار طلاق عاطفی نیز به شدت در حال افزایش است. بطوری که 68 ٪ طلاق­ های ثبت شده در میان 140 کشور جهان، بعلت ارتباط یکی از زوجین با جنس مخالف از طریق شبکه­ های مجازی است . نتایج آخرین پژوهش بنیاد صیانت از نهاد خانواده قوه قضائیه نشان می دهد که 17٪ از طلاق­ ها به ویژه در سه سال اول زندگی مشترک، ناشی از نفوذ و گسترش شبکه­ های اجتماعی بوده است.

6. تخلیه انرژی عاطفی: شواهدی علمی و تجربی وجود دارد که تبادل و گفتگو در شبکه های اجتماعی، باعث تخلیه انرژی عاطفی افراد خانواده شده و سبب می شود تا دیگر تمایل به ارتباط عاطفی با اعضای خانواده نداشته باشند. طبق نظریه کنش ارتباطی هایرماس، محیط تعاملی شبکه های اجتماعی را می توان فضایــی در نظر گرفت که کاربران به راحتــی در آن به گفتگو می پردازند. از طرفی، فضای صمیمیت و ابراز احساســات در محیط های تعاملی این شبکه ها شــکل می گیرد و کاربران از یکدیگر تأثیر پذیرفته، نیازهای و مسائل و مشکلات خود را برای هم مطرح و انرژی عاطفی خود را در این محیط ها مصرف می کنند[مجید کیانی، اینترنت و شبکه های مجازی، تهران: صداقت، 1393، ص 130] طبق پژوهشی که در ایران انجام شد، مشخص شد که تخلیه انرژی عاطفی حاصل از شبکه های اجتماعی بر ارزش های خانواده و ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر مؤثر واقع شده و این نظریه هایرماس تائید گردید[فصلنامه مهندسی فرهنگی، سال دهم، شماره 86، زمستان 1394، ص124]

7. کم اهمیت شدن ارزش های خانواده: طبق مطالعات علمی، ثابت شده در افرادی که گروه­های شبکه های اجتماعی برایشان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، ارزش های خانواده نزدشان کم اهمیت خواهد شد[فصلنامه مهندسی فرهنگی، سال دهم، شماره 86، زمستان 1394، ص124] مطابق نظریه کلی و ولخارت در مورد تأثیر گروه، افرادی کــه وابسته تائید هستند و از انگیزۀ بالایی برای حفظ عضویت در گروه برخوردارند، بعید بنظر می رسد ارتباطات و پیام هایی را قبول کنند که نقطۀ مقابل هنجارها و ارزش های گروه است. هرچه کاربر اینترنتی احساس کند که در محیط اینترنت بیشتر مورد پذیرش واقع می شود، احتمالاً بر ارزش های خانواده مؤثر خواهد بود و همچنین هرچه باعث مطرح کردن موضوعات خود با محیط های تعاملی اینترنت شوند، کمتر مسائل خود را با خانواده یا دوستان مطرح می کنند و این امر باعث کم اهمیت شدن ارزش های خانواده و ارتباط های عمیق دوستی با یکدیگر می شود.

 سرقت اطلاعات

هر از چند گاهی، خود بزرگترین شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک در رسانه های خبری لب به اعتراف می گشایند که اطلاعات کاربران آنها به سرقت رفته است!. و حتماً؛ این بخشی از سوء استفاده هایی است که از اطلاعات کاربران این محیط ها صورت می گیرد. زیرا یکی از راه های درآمدزایی این شبکه ها، فروش اطلاعات مختلف کاربران به مراکز ذینفع می باشد.

تهدید حاکمیت

دروغ پراکنی های سیاسی، پی ریزی فتنه ها، شکل دهی آشوب های خیابانی، نافرمانی و آموزش گروه های خرابکار همه فعالیت هایی هستند که در کارنامه این شبکه ها ثبت شده است. در دوره فرامدرن، امنیت تحت تأثیر توسعه ارتباطات و پیشرفت های تکنولوژیک قرار گرفته است. گر چه تا چندی قبل، استقلال و تمامیت ارضی کشورها با تهاجمات نظامی و گروه های مسلح مورد تهدید قرار می­گرفت. اما امروزه بوسیله ابزار تکنولوژی و رسانه ها و با جنگ نرم صورت می گیرد.

ادامه دارد...