کرونا و تجلی عقلانیت انقلابی

یکی از مسائل جامعه ایرانی در چندماه اخیر مسئله شیوع ویروس کرونا و عواقب و مشکلات ناشی از آن بوده است. مشکلاتی که در رأس آن تهدید جان و سلامتی مردم و در دیگر سطوح مواردی چون چالش های سنگین برای نظام بهداشت و درمان، ایجاد مشکلات اقتصادی و معیشتی، نگرانی های روحی و روانی و... را شامل می شود. از همان روزهای ابتدایی مطرح شدن این مسئله، رهبر انقلاب در میدان مقابله با این بیماری و کمک به حل مشکلات ناشی از آن حضور داشته و اقدامات گوناگونی را در عالی ترین سطح حاکمیت دنبال و عملی کرده اند. بخشی از این فعالیتهای حضرت آیت الله خامنه ای جنبه های فرهنگ ساز و آگاهی دهنده داشته و برخی دیگر اقدامات مستقیم یا غیرمستقیم مدیریتی و عملیاتی بوده است.

بیشتر بخوانید : ویژه نامه کـرونا ویروس و اتفاقات پیرامون آن

پایگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری حفظه الله در یادداشت تحلیلی زیر گفتار و کُنش ها و اقدامات رهبر انقلاب اسلامی در عرصه مقابله با کرونا را از زاویه بحث «عقلانیت سیاسی» و با استناد به بیانات و رفتارهای شاخص ایشان بررسی و تحلیل کرده است. احصاء و تشریح ۱۰ مولفه مهم در درک رفتار مدیریتیِ رهبر انقلاب از جمله نکات خواندنی مطرح شده در این متن است:

مقدمه

شیوع ویروس کرونا درکشورهای دنیا، فارغ از مسائل پزشکی آن، جوانب سیاسی-اجتماعی متعددی دارد که الگوهای مختلفی برای مدیریت آن به کار گرفته شده که لزوما به موفقیت دست نیافته اند. در این میان، منطق سیاسی رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه ای در مدیریت این پدیده، نیازمند دقت و بررسی است تا بتوان در دنیایی که کشورهای مدعی تفکر و تخصص، در مدیریت تخصصی و روانی پدیده کرونا دچار عجز و نگرانی هستند، در عرضه نمودن منطقی مستحکم با صورتی عامه فهم و جهان شمول برای گذار بشریت از این بحران نقش آفرینی کرد. در این نوشتار تحلیلی سعی می شود با شرح عقلانیت سیاسی از منظر آیت الله خامنه ای و همچنین اقتضائات سیاسی-اجتماعی در اتفاقات اخیر، به شناخت رفتار سیاسی ایشان در مواجهه با شیوع کرونا پرداخته شود:

۱. معناشناسی عقلانیت سیاسی

در کلام رهبرمعظم انقلاب، مصادیق متعددی برای مفهوم عقلانیت سیاسی بیان شده که برخی از این مصادیق عبارتند از: ارزش گرایی(۱)، تجربه گرایی تاریخی(۲)، دوراندیشی و آینده نگری(۳)، احساس منطقی(۴)، پیامدسنجی تصمیمات(۵)، عدم تسامح در مبانی(۶)، نوگرایی(۷)، خودباوری(۸)، قانون گرایی(۹)، مبارزه با ظلم و سلطه(۱۰)، صداقت(۱۱)، مردم محوری(۱۲)، واقع نگری(۱۳)، توجه به سنن الهی و معنویات(۱۴)، حساسیت به دشمن(۱۵)، استقلال طلبی(۱۶)، تکلیف مداری(۱۷)، دغدغه جهانی(۱۸)، حکومت بر قلوب(۱۹)، بهره گیری از فرصتها(۲۰)، تعادل سیاسی(۲۱)، توجه به عرف مقبول(۲۲)، مدارای سیاسی(۲۳)، آزادی اندیشی(۲۴)، قاطعیت(۲۵)، وحدت(۲۶)، عدالت محوری(۲۷)، تخصص گرایی(۲۸).

مبتنی بر بیان فوق، می توان چنین گفت که عقلانیت سیاسی از دیدگاه ایشان، علاوه بر معنای محاسبه و حسابگری مبتنی بر منطق و فکر انسانی که در ادبیات علوم سیاسی رایج است، از سه ویژگی تکمیلی برخوردار است: نخست آنکه ایشان اعتقاد دارد عقلانیت متکی بر عقل انسان، ضعف هایی دارد که باید از طریق ارتباط با خداوند و اعتماد به سنن الهی و امور معنوی تکمیل گردد. دوم آنکه عقلانیت سیاسی رهبری بر پایه مبانی و ارزش ها قرار دارد و از ثبات برخوردار است.  سوم آنکه علی رغم ثبات منطق رهبر معظم انقلاب در مبانی، ایشان به وضعیت موجود اکتفا نمی کنند و در روش ها و تاکتیک ها، جنبه نوگرایانه، ضدمحافظه کارانه و انقلابی دارند. بنابراین تعریف ایشان از عقلانیت سیاسی، محاسبه ای منطقی و معنوی بر پایه تحول گرایی مبناگرایانه و به بیان دقیق تر، «عقلانیت انقلابی» است.

۲. زمینه شناسی عقلانیت سیاسی

شیوع کرونا در شرایط فعلی کشور، چالش ها و دوگانه های مختلفی بر سر راه تصمیم گیران و مسئولین ایجاد نموده که عبارتند از:

الف) اقتصاد: جمهوری اسلامی ایران مشابه بسیاری از کشورهای درگیر با این ویروس، با یک دوگانه اساسی در ماه پایانی زمستان ۱۳۹۸ روبرو گردید؛ دوگانه سلامت و اقتصاد. اولویت دادن به اقتصاد و ممانعت از ایجاد محدودیت ها، سبب به خطر افتادن جان مردم می شد و اولویت بخشی به سلامت و جان مردم، وضعیت اقتصادی را برای مردم، به خصوص قشر کم درآمد و روزمزد، دچار مشقت و دشواری می نمود.

ب) فرهنگ: در حوزه فرهنگ نیز جمهوری اسلامی ایران با دوگانه های چالش زایی روبرو بوده است. وقوع چنین بحرانی در یک جامعه، به صورت طبیعی امکان تقویت و دامن زده شدن به گرایش های فردگرایانه را در فرهنگ عمومی افزایش می دهد. همچنین، دوگانه برخورد سنتی یا متجدد با پدیده کرونا نیز بخشی از چالش های فرهنگی بوده که توسط برخی چنین برجسته شده است که: لازمه برخورد سنتی با این ماجرا، اهمیت ندادن (و چه بسا عمل مخالف) به توصیه های پزشکی مدرن است و لازمه برخورد تجددگرایانه با این پدیده، نفی تمام شیوه های سنتی و معنوی برای مقابله با این بیماری می باشد.

ج) سیاست: کارآمدی سیاسی در دنیای امروز، بیش از هر چیزی به عملکرد حکومت ها و میزان رضایتمندی عمومی از آن بستگی دارد. بنابراین، چالش سیاسی جمهوری اسلامی در پدیده شیوع کرونا، مسأله کارآمدی یا عدم کارآمدی است؛ به خصوص اینکه ایران در کنار بسیاری از کشورهای دیگر در قاره های مختلف جهان، به طور همزمان درگیری این بیماری شده و مردم برای درکی از تصویرکارآمد یا ناکارآمد از نظام، کاملا آماده مقایسه هستند. لازم به ذکر است یکی از مهم ترین هدف های دشمنان از تهدیدهای سخت و نرم در سال های اخیر، مخدوش کردن همین عنصر کارآمدی نظام در ذهن و باور مردم می باشد.

۳. رفتارشناسی عقلانیت سیاسی

با توجه به معنا و زمینه های عقلانیت سیاسی در دوران شیوع کرونا، می توان تصمیمات رهبر معظم انقلاب را به شرح زیر مطرح نمود:

۳-۱. بهره گیری حداکثری از تمام فرصت ها: درک صحیح از گستره میدانی مقابله با ویروس کرونا، این ضرورت عقلانی را به دنبال داشت که مجموعه های مختلفی که سابقه و تجربه فعالیت های گسترده و جهادی دارند، فعال شوند. با حکم مستقیم رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۱۳۹۸/۱۲/۲۲، علاوه بر ادامه و گسترش فعالیت های نیروهای مسلح در مقابله با ویروس کرونا، دستور تشکیل قرارگاه بهداشتی و درمانی صادر گردید تا سه وظیفه اصلی را دنبال نماید: ۱. درمان و ایجاد مراکز درمانی مانند بیمارستان صحرایی و نقاهتگاه و غیره، ۲. اقدام به پیشگیری از شیوع بیشتر بیماری با شیوه های لازم، ۳. تقسیم وظایف و مأموریت های سازمان ها و بخش های نیروهای مسلّح.

ظرفیت های دیگری نیز که ذیل دفتر رهبر انقلاب تعریف می شوند، با دستور ایشان موظف به تأمین امکانات برای عموم مردم شدند.(۲۹) علاوه بر نیروهای مسلح و نهادهای زیرمجموعه رهبری، ایشان در حاشیه گزارش وزیر بهداشت درباره اقدامات صورت گرفته، توصیه به بهره گیری از کمک نیروهای بسیج و داوطلبان مردمی برای رهایی کشور از این عارضه همه گیر نمودند.(۳۰) تمام این تلاش ها نشان دهنده آن است که ظرفیت های مختلف حل مسأله و مدیریت بحران که از دیدگاه آیت الله خامنه ای، توانایی نقش آفرینی مؤثر و مفید دارند، در خدمت هم ا فزایی و همکاری با نهادهای مسئول قرار گرفته است.

۳-۲. وحدت در فرماندهی و اجتناب از کارهای موازی: به طور طبیعی، مقابله با شیوع ویروس کرونا، بدون وحدت در فرماندهی فعالیت ها امکان پذیر نبوده و نیست. وحدت در صدور حکم و کثرت مناسب در مجریان آن، می تواند به اجرای کامل تصمیمات کمک کند. با این ضرورت مهم، آیت الله خامنه ای در چندین نوبت، به نقش راهبری وزارت بهداشت در این بیماری تأکید نموده است. به عنوان نمونه، در بیانات مورخه ۱۳۹۹/۱۲/۱۳، ایشان از همه دستگاه های کشور خواستند با وزارت بهداشت که در این زمینه در صف مقدّم قرار دارد، همکاری کنند. همچنین در حکم تشکیل قرارگاه بهداشتی و درمانی، بر هماهنگی تمامی دستگاه ها با وزارت بهداشت تأکید شده است.(۳۱)

۳-۳. اعتباربخشی به ساختارها و فرآیند قانونی: یکی از رفتارهای رهبر معظم انقلاب در سال های اخیر که در سال ۱۳۹۸، دو مصداق عینی و مهم دارد، تلاش ایشان برای حفظ اعتبار ساختارها و فرآیندهای قانونی و تشخص دادن به آن هاست. در وقایع آبان ۱۳۹۸، ایشان از تصمیم نهادهای قانونی مبنی بر سهمیه بندی بنزین دفاع کردند چراکه منطق سیاسی ایشان حکم می کرد، از اصالت و مرجعیت قانون دفاع کنند. در ماجرای شیوع کرونا نیز علی رغم احتمالات ذهنی برخی مبنی بر ناتوانی دولت در مدیریت این بحران، اصرار ایشان بر نقش آفرینی و مدیریت امور توسط دولت (به مثابه نهاد قانونی مسئول این قضیه) و هم افزایی دیگر نهادها از جمله نیروهای مسلح با دولت بود. علاوه بر تأکید بر شأن محوری دولت در مدیریت بحران، ایشان بر صدق گفتار مسئولین دولتی در اعلام اخبار و اطلاعات نیز تأکید کردند: «مسئولین ما با صفا و صداقت از روز اوّل با شفّافیّت خبررسانی کردند، مردم را در جریان قرار دادند که خب کار خوبی هم بود.»(۳۲)

۳-۴. تعیین هدف متناسب با ماهیت نیروهای مسلح: تقسیم کار در عقلانیت سیاسی، تابع رعایت ظرفیت ها است که در حکم رهبر معظم انقلاب به نیروهای مسلح مبنی بر همکاری تامّ با دولت در قالب قرارگاه بهداشتی و درمانی، به این مسأله توجه شده است. ایشان، دخالت نیروهای مسلح در امر مبارزه با ویروس کرونا را -با توجه به قرائنی که احتمال «حمله بیولوژیک» بودن این رویداد را مطرح کرده- تعبیر به رزمایش دفاع بیولوژیک نمودن تا با انجام آن، اقتدار و توان ملّی افزایش یابد.(۳۳) تناسب میان این حکم با فلسفه وجودی نیروهای مسلح، بی شک سبب انگیزه مضاعف آنان در این امر بوده است.

۳-۵. حمایت های مکرّر از عوامل میدانی: یکی از کلمات پرتکرار در تمامی بیانات حضرت آیت الله خامنه ای در طول این بحران، تقدیر و تشکر از زحمات مجموعه درمانی کشور و تأکید بر عمل به توصیه ها و تصمیمات مسئولین وزارت بهداشت بوده است. حمایت رهبری از دستگاه ها و عاملان اصلی مقابله با شیوع کرونا، سبب افزایش اراده نیروهای درمانی و مدیریتیِ درگیر در این صحنه عملیاتی است. ایشان در این زمینه، از تعابیری نظیر مسئولیت پذیری، تعهد انسانی و دینی، جهادگری، افتخار ملی و فداکاری استفاده نموده و همین مسأله بر عزم مجموعه درمانی کشور در این مقابله افزود.(۳۴)

۳-۶. واقع نگری در برخورد با موضوع: برخورد واقعی و معقول در قبال شیوع کرونا در کشور که همواره از طریق مسئولین و متخصصین ذی ربط تأکید شده، رعایت توصیه های بهداشتی و حفظ خونسردی و غلبه بر نگرانی بوده است. افراط و تفریط در این موضوع، هرکدام به نوعی می تواند امکان ابتلا را به این ویروس افزایش دهد.

اگر تصویر حضرت آیت الله خامنه ای در مراسم کاشت نهال که توجه و اهتمام به رعایت نکات بهداشتی مورد تأکید پزشکان را می رساند در کنار توصیه های مکرر ایشان مبنی بر ضرورتِ رعایت مسائل بهداشتی قرار دهیم آنگاه برآیند مجموعه این گفتار و رفتار، رد و نفی هرگونه بی توجهی به دستورالعمل های بهداشتی بوده است. علاوه بر سفارش های عمومی، چندین اقدام عملی ایشان پیامِ رعایت جوانب بهداشتی مسئله را به صورت مضاعف و ویژه مورد تأکید قرار داده است:

- دفتر رهبر معظم انقلاب، در پیامی، سنت سالانه تشرف ایشان به مشهد مقدس و دیدار عمومی در حرم مطهر رضوی با مردم را به سبب رعایت توصیه های پزشکی لغو نمود.(۳۵)
- برگزاری درس خارج فقه حضرت آیت الله خامنه ای به تبعیت از تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا مبنی بر وقفه در نظام آموزشی کشور، متوقف شد.(۳۶)
- آیت الله خامنه ای در سخنان روز سوم فروردین ۱۳۹۹ که به صورت زنده از شبکه های مختلف ایران و جهان پخش می شد، به طور ضمنی از تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا مبنی بر بسته شدن اماکن و مراسمات مذهبی چنین حمایت نمود: «حتّی اجتماعات دینی را تعطیل کرده اند که خب این در طول تاریخ ما به این شکل بی سابقه است که همه جا حتّی مثلاً حرم های مطهّر و نمازهای جمعه و جماعت تعطیل بشود؛ این بی سابقه است، ولی خب چاره ای نبوده است؛ این جور مصلحت دانسته اند و این جوری عمل کرده اند.»(۳۷)
علاوه بر تدابیر فوق و از سویی دیگر، ایشان سعی کردند جنبه های افراطی و برجسته سازی این مسأله را نیز طرد کنند تا مواجهه همگان با این موضوع، به دور از هیجان و نگرانی های غیرضروری و مضرّ و توأم با عقلانیت و منطق باشد:
- «مسئله یک مسئله گذرا است، یک چیز فوق العاده نیست؛ از این حوادث در کشور پیش می آید. البتّه من نمی خواهم مسئله را خیلی کوچک بگیرم امّا خیلی هم بزرگش نکنیم مسئله را. یک قضیّه ای است پیش آمده، یک مدّتی است -مدّتی که ان شاءالله خیلی طولانی نخواهد بود- این برای کشور وجود خواهد داشت، بعد هم رخت برمی بندد و می رود.»(۳۸)
- «امروز کرونا برای بشریّت یک مشکل بزرگ و یک ابتلای بزرگ و خطرناکی است که به آنها رو آورده، لکن این مشکل در مقایسه با بسیاری از مشکلات، مشکل کوچکی به حساب می آید؛ ما مشکلات فراوانی را در دنیا و در کشور خودمان مشاهده کرده ایم و داشته ایم که از این حادثه کمتر نبود، بلکه بیشتر بود... در جنگ اوّل و دوّم [جهانی] که با فاصله حدود بیست سال در اروپا اتّفاق افتاد، چندین میلیون [نفر] -حالا الان دقیق یادم نیست، امّا می دانم بیش از ده میلیون جمعیّت- به قتل رسیدند.(۳۹)

۳-۷. توجه به معنویات در گذار از این شرایط: یکی از مهمترین ویژگی های عقلانیت سیاسی از منظر رهبر معظم انقلاب، پیوند مولفه های مادّی و معنوی است، به گونه ای که در دستگاه محاسباتی، هم قواعد دنیایی اثرگذار باشد و هم امور معنوی و فرامادّی. ایشان در بحران شیوع کرونا در کشور، با پیوند امر ظاهری بهداشت با تزکیه درونی و روحی، سعی در تذکر این مطلب داشته اند که امور معنوی باید در ذهن و محاسبات مردم حضور داشته باشد. تأکید ایشان بر توسل و تضرع در برابر خداوند متعال، ضمن رعایت توصیه های بهداشتی، نمونه ای از این تلاش ها است: «توصیه به توسّلات و توجّهات به پروردگار و درخواست کمک الهی است ... موارد متعدّدی در قرآن هست که ما را دستور میدهند در مقابل حوادث گوناگون -فرق نمیکند، چه حوادث طبیعی از این قبیل، چه حوادث گوناگون دیگری که پیش می آید برای کشور، برای ملّت، برای اشخاص خودمان- دست توسّل بلند کنیم به خدای متعال و از خداوند متعال بخواهیم.»(۴۰)

همچنین ایشان با معرفی توصیه های بهداشتی به مثابه یک تکلیف و امر دینی، ماهیت مهم تری به رعایت امور بهداشتی بخشید: «یقیناً هر چیزی که کمک کند به سلامت جامعه و عدم شیوع این بیماری، یک حسنه است؛ در نقطه مقابل هر چیزی که کمک کند به شیوع این بیماری، یک سیّئه است.»(۴۱)

۳-۸. ترمیم آثار اقتصادی کرونا: تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا مبنی بر تعطیلی موقت فعالیت های اقتصادی پرخطر و غیرضروری، تبعات مهم و قابل توجهی بر اقتصاد کشور و رکود کسب و کارها داشته است که البته چاره ای جز این نبوده و در کشورهای دیگر نیز چنین عمل شده است. به طور طبیعی بخشی از مردم جامعه از این تصمیمات متضرر شده و زندگی روزمره آنان دچار دشواری گردیده است. رهبر معظم انقلاب با ارائه پیشنهادی مبنی بر «رزمایش مواسات» در سخنرانی روز عید نیمه شعبان، این موضوع را در کانون توجهات عموم مردم و نیروهای جهادیِ فعال در خط مقدم مقابله با تبعات سیاسی-اجتماعی ویروس کرونا قرار دادند. در بیانات ایشان چنین آمده است: «عدّه ای هستند که در این شرایط و در این اوضاع حقیقتاً زندگی شان بسختی قابل گذران است و نمیتوانند زندگی معمولیِ عادیِ خودشان را اداره کنند ... چه خوب است که یک رزمایش گسترده ای در کشور به وجود بیاید برای مواسات و همدلی و کمک مؤمنانه به نیازمندان و فقرا که این اگر اتّفاق بیفتد، خاطره خوشی را از امسال، در ذهن ها خواهد گذاشت.»(۴۲)

۳-۹. مثبت اندیشی و خوش بینی به آینده: تشویق حرکت های همدلانه عمومی از سوی رهبر معظم انقلاب، نشان از نگاه مثبت ایشان و تلاش برای القای نگاه خوش بینانه به آینده در سطح جامعه دارد. حضرت آیت الله خامنه ای، وضعیت ملّت ایران را در آزمون کرونا، موفق توصیف کرده(۴۳) و در مواضع متعددی به بیان مصادیقی از همراهی و محبت اقشار مختلف مردم نظیر کادر درمانی، مجموعه های خدماتی، جوانان، طلاب جهادی، دانشجویان جهادی، هزاران بسیجی پُرتلاش و کسبه پرداخته و از مجاهدت های خالصانه آنان تقدیر نموده اند.(۴۴) تقدیر ایشان از همراهی مردم با دستورالعمل های اعلامی مسئولین، اینچنین بیان شده است: «آنجایی که به صورت قاطع مطلبی گفته می شود و احساس می کنند که این کار باید انجام بگیرد، مردم با مصوّبات مسئولین همراهی می کنند؛ یک نمونه اش روز سیزدهم فروردینِ امسال بود؛ انسان باور نمی کرد که مردم سیزده بِدر را تعطیل کنند امّا تعطیل کردند؛ مردم سیزده بِدر نرفتند. این نشان دهنده آن است که مردم به معنای واقعی کلمه یک نظم عمومی را در مواجهه با این حادثه پذیرفته اند.»(۴۵)

همچنین، حضرت آیت الله خامنه ای ضمن تشکر از تلاش ها و ابتکارات نیروهای مسلح در در زمینه های مختلف مقابله با این بیماری، از شناخت کشفیات و ابتکارات نیروهای مسلح در این زمینه اظهار رضایت نمودند.(۴۶) علاوه بر این، ایشان با امیدواری - برخلاف بسیاری از افرادی که اصرار دارند در اوج نگرانی های مردم، با سیاه نشان دادن شرایط ایران به حساسیت و دلهره مردم دامن بزنند- طرح بسیج ملی مبارزه با کرونا را دارای پشتوانه علمی و همراه با انگیزه های دینی و جهادی و انسانی دانستند و از آن به عنوان طرحی کارآمد و تبدیل کننده تهدید به نعمت و فرصت یاد کردند.(۴۷)

۳-۱۰. حساسیت به دشمن: هرچند در این ایام برخی زمزمه ها در کشور مبنی بر لزوم تسامح با قدرتهای غربی و مذاکره با آنان برای حل معضل کرونا مطرح گردید و حتی کشورهایی نظیر آمریکا در یک حرکت نمایشی وانمود کردند که در صورت درخواست ایران به کمک مردم خواهند آمد، اما رهبر معظم انقلاب با نکاتی که سوم فروردین ۱۳۹۹ مطرح نمودند، این تلاش ها را بی ثمر گذارده و خاطر نشان کردند که حساسیت نسبت به دشمن، در دوران بحران حتی  از شرایط عادی اهمیت بیشتری دارد. ایشان در خطاب به مردم ایران چنین بیان داشته است: «سران آمریکا چند بار تا حالا گفته اند که ما حاضریم از لحاظ درمان و دارو به شما کمک کنیم ... اوّلاً خودتان دچار کمبودید؛ ... ثانیاً شما آمریکایی ها متّهمید به اینکه این ویروس را شما تولید کرده اید؛ ... وقتی این اتّهام وجود دارد کدام عاقلی به شما اعتماد می کند که شما بیایید برای او دارو بیاورید ... بنابراین این حرفی نیست که کسی از ملّت ایران این را قبول کند.»(۴۸)

ایشان تأکید دارند که نباید مسأله کرونا، فضای عمومی کشور را از توطئه مستکبرین و دشمنی آنان با جمهوری اسلامی و مردم ایران غافل سازد.(۴۹)

جمع بندی

با توجّه به چالش های اصلی کرونا در شرایط فعلی کشور و رفتارشناسی رهبر معظم انقلاب در بحران شیوع کرونا، می توان گفت ایشان سعی دارند انواع چالش های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ناشی از این بیماری را از تهدید به فرصت تبدیل نمایند که این منش، هم سنخ و متناسب با مبانی عقلانیت سیاسی است:

- تمرکز ایشان بر صورت بندی ساختاری قانون مند، متمرکز، هم افزا و تشکیل شده از ظرفیت های ارزشمند مختلف، سعی در تحقق کارآمدی و حل مشکلات مردم دارد.
- ایشان از دوگانه سلامت و اقتصاد، فوریت را در سلامت عمومی جامعه می دانند، اما اولویت اقتصاد را نیز از طریق پیشنهادهای مختلف از جمله رزمایش مواسات پیش می برند.
- با تأکید ایشان بر جوانب خیرخواهانه ناشی از اقدامات مسئولین، نیروهای جهادی و اقشار عمومی جامعه، سعی شده است به ابعاد صحیح و مثبت فضای فرهنگی ناشی از کرونا تمرکز و دامن زده شود.

علاوه بر مطلب فوق، اتفاقات اخیر و مقایسه آن با تجارب پیشین نشان می دهد ساختار مقابله جمهوری اسلامی ایران با این بحران، یک ساختار بی سابقه در سال ها و حتی دهه های اخیر است که نشان از تکامل سبک مدیریت در مواجهه با مسائل پیش رو دارد؛ شکل تکامل یافته ای از کار تشکیلاتی هماهنگ میان مسئولین و استفاده از ظرفیت های مردمی جهت فائق آمدن بر یک چالش عمومی و ملی که با پیوست مناسب رسانه ای پشتیبانی می شود. این الگو، نوید بلوغ نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران در گام دوم را می دهد که از فراز و نشیب های تاریخی خود، تجارب لازم را کسب کرده و اکنون، در عرصه میدانی به نقش آفرینی پرداخته است.

پی نوشت ها:
۱) دیدار با اعضاى مجلس خبرگان رهبرى ، ۱۳۹۰/۶/۱۷.
۲) همایش بزرگ خواهران در ورزشگاه آزادى، ۱۳۷۶/۷/۳۰.
۳) مراسم بیعت روحانیون، مسئولان و اقشار مختلف مردم استان اصفهان، ۱۳۶۸/۴/۲۵.
۴) اجتماع بزرگ زائران و مجاوران حضرت علىّ بن موسى الرضا (علیه السلام)، ۱۳۸۸/۱/۱.
۵) دیدار با رئیس جمهور و اعضاى هیأت دولت، ۱۳۹۲/۶/۶.
۶) دیدار با مدیران شبکه ى دوم سیماى جمهورى اسلامى ایران، ۱۳۷۰/۱۱/۷.
۷) دیدار با اعضاى ستاد برگزارى مراسم سالگرد ارتحال امام خمینى (رحمه الله)، ۱۳۸۴/۳/۱۰.
۸) دیدار با مسئولان نظام، ۱۳۹۳/۴/۱۶.
۹) دیدار با استانداران سراسر کشور، ۱۳۸۲/۱۰/۲۲.
۱۰) خطبه هاى نماز جمعه ى تهران، ۱۳۸۳/۸/۱۵.
۱۱) دیدار با دانشجویان کرمانشاه، ۱۳۹۰/۷/۲۴.
۱۲) جلسه ى پرسش و پاسخ با مدیران مسئول و سردبیران نشریات دانشجویى، ۱۳۷۷/۱۲/۴.
۱۳) دیدار با کارگزاران نظام ، ۱۳۹۱/۵/۳.
۱۴) بیانات در جلسه نهم تفسیر سوره بقره ، ۱۳۷۰/۸/۱.
۱۵) بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوى، ۱۳۸۹/۱/۱.
۱۶) دیدار با گروه کثیرى از پاسداران، جانبازان، دانشجویان و دانش آموزان، ۱۳۷۹/۸/۱۱.
۱۷) مراسم بیعت فرماندهان و اعضاى کمیته هاى انقلاب اسلامى، ۱۳۶۸/۳/۱۸.
۱۸) اجتماع طلاب و فضلاى حوزه ى علمیه ى قم، ۱۳۷۰/۱۲/۱.
۱۹) دیدار با مسئولان و کارگزاران نظام، ۱۳۸۶/۶/۳۱.
۲۰) بیانات در صحن جامع رضوى مشهد مقدس، ۱۳۸۳/۱/۲.
۲۱) دیدار با جوانان استان اصفهان، ۱۳۸۰/۸/۱۲.
۲۲) دیدار با رئیس، معاونان و کارکنان قوّه ى قضائیّه، ۱۳۸۱/۴/۵.
۲۳) دیدار با اعضاى مجلس خبرگان رهبرى، ۱۳۸۹/۱۲/۱۹.
۲۴) مراسم فارغ التحصیلى گروهى از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرّس، ۱۳۷۷/۶/۱۲.
۲۵) دیدار با مردم قم، ۱۳۸۸/۱۰/۱۹.
۲۶) پیام به ملت شریف ایران، ۱۳۶۸/۳/۱۸.
۲۷) دیدار با شرکت کنندگان در اجلاس جهانى «جوانان و بیدارى اسلامى»، ۱۳۹۰/۱۱/۱۰.
۲۸) بیانات در صحن جامع رضوى مشهد مقدس، ۱۳۸۳/۱/۲.
۲۹) بیانات پس از کاشت نهال در آستانه روز درختکاری، ۱۳۹۸/۱۲/۱۳.
۳۰) متن قدردانی از وزیر بهداشت و مجموعه درمانی کشور در مسئله مقابله با کرونا، ۱۳۹۹/۱/۱۰.
۳۱) متن فرمان به رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در زمینه مقابله با کرونا، ۱۳۹۸/۱۲/۲۲.
۳۲) بیانات پس از کاشت نهال در آستانه روز درختکاری، ۱۳۹۸/۱۲/۱۳.
۳۳) متن فرمان به رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در زمینه مقابله با کرونا، ۱۳۹۸/۱۲/۲۲.
۳۴) بیانات پس از کاشت نهال در آستانه روز درختکاری، ۱۳۹۸/۱۲/۱۳ ؛ سخنرانی تلویزیونی به مناسبت ولادت حضرت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ۱۳۹۹/۱/۲۱.
۳۵) اطلاعیه دفتر رهبر انقلاب درباره لغو مراسم سخنرانی نوروزی رهبر انقلاب اسلامی در حرم مطهر رضوی، ۱۳۹۸/۱۲/۱۹.
۳۶) .snn.ir/fa/news/832354.
۳۷) سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران، ۱۳۹۹/۱/۳.
۳۸) بیانات پس از کاشت نهال در آستانه روز درختکاری، ۱۳۹۸/۱۲/۱۳.
۳۹) سخنرانی تلویزیونی به مناسبت ولادت حضرت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ۱۳۹۹/۱/۲۱.
۴۰) بیانات پس از کاشت نهال در آستانه روز درختکاری، ۱۳۹۸/۱۲/۱۳.
۴۱) همان.
۴۲) سخنرانی تلویزیونی به مناسبت ولادت حضرت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ۱۳۹۹/۱/۲۱.
۴۳) همان.
۴۴) بیانات پس از کاشت نهال در آستانه روز درختکاری، ۱۳۹۸/۱۲/۱۳؛ پیام نوروزی، ۱۳۹۹/۱/۱ ؛ سخنرانی تلویزیونی به مناسبت ولادت حضرت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ۱۳۹۹/۱/۲۱.
۴۵) سخنرانی تلویزیونی به مناسبت ولادت حضرت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ۱۳۹۹/۱/۲۱.
۴۶) همان.
۴۷) تشکر از تدابیر ستاد ملی، و وزارت بهداشت و طرح بسیج ملی مبارزه با کرونا، ۱۳۹۸/۱۲/۲۵.
۴۸) سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران، ۱۳۹۹/۱/۳.
۴۹ سخنرانی تلویزیونی به مناسبت ولادت حضرت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف)، ۱۳۹۹/۱/۲۱.