تاثیر کتاب های صوتی بر آموزش کودک

تاثیر کتاب های صوتی بر آموزش کودک

زمانی که من و خواهرم هفت هشت ساله بودیم، شب ها وقت خواب، کاست های قصه های کودکانه را در دستگاه ضبط اتاقمان می گذاشتیم و آنقدر بهشان گوش می دادیم تا خوابمان ببرد. داستان ها پر از موسیقی و شعر و تصویر بودند. محبوب ترین داستان ما «خروس زری پیرهن پری» شاملو بود. شعرهایش را حفظ شده بودیم و بعدها از جملات آن، مثل رمزهایی استفاده می کردیم که فقط خودمان می دانستیم. شخصیت ها را شناخته بودیم، با ترس هایشان می ترسیدیم، با خنده هایشان می خندیدیم و با غصه هایشان اشک می ریختیم.

«شنیدن» کتاب ها در کودکی، این فرصت را برای آن ها فراهم می کند تا فضای داستان را با صدای قصه گوها و به همراه همدیگر بشنوند. البته کتاب های صوتی می تواند کاربردهای گسترده تری هم برای کودکان داشته باشد. مدرسه ها، مهدها و سایر محیط های آموزشی، می توانند کتاب های صوتی را به عنوان بخشی از منابع درسیشان   به دانش آموزان معرفی کنند و مطالب را انتقال دهند.

کودکان، کتاب های صوتی را بیشتر دوست دارند

کتاب های صوتی، قبلاً برای دانش آموزانی کاربرد داشت که در مدرسه شان زبانی به جز زبان مادریشان صحبت می کردند، یا دانش آموزانی که نمی توانستند بخوانند و یا تمرکز کافی برای خواندن کتاب نداشتند. اما به تدریج مشخص شد که کتاب صوتی می تواند برای بسیاری از دانش آموزان مسیری را فراهم کند تا به ادبیات دسترسی داشته باشند و از آن لذت ببرند. به خصوص کودکانی که هنوز به مدرسه نرفته اند و سواد خواندن و نوشتن را نیاموخته اند.

کتاب های صوتی کودکان، می توانند منابع مهمی برای مدارس و مهدکودک ها باشند؛ برای کودکان زیر هفت سال، کتاب های صوتی بسیاری به زبان فارسی وجود دارند که با تصاویر مرتبط هم همراه شده اند. کودکانی که سواد خواندن و نوشتن نیاموخته اند، به راحتی می توانند داستان ها را با صدای گوینده های حرفه ای گوش دهند و بدون آن که سواد خواندن کتاب را داشته باشند، آن را بخوانند.

فواید کتاب های صوتی برای کودک

مری شویر، معلمی در آمریکا، که کتاب های صوتی را روش مناسبی برای درگیرکردن کودکان به کلاس می داند، روایت می کند که: ”در یکی از کلاس هایم، شاگردی بود که همیشه دنبال کردن کلاس برایش دشوار بود. روزی، داستان «هری وحشتناک» را در کلاس گذاشته بودم و کتابش را هم به بچه ها داده بودم. در تمام طول این مدت، به مدت سی دقیقه تمامِ کلاس ساکت بود اما او در گوشه ای برای خودش بازی می کرد و توجهی به کلاس نداشت. پس از ده دقیقه، داستان برایش جالب شد و کتاب را از روی میز برداشت و گوشه ای از کلاس نشست و شروع کرد به کتاب خواندن. به من گفت: «بعد از آنکه داستان را شنیدم، خودم با سرعت بیشتری خواندن کتاب را ادامه دادم.»“

خانم شویر، پی برده بود که گوش دادن به کتاب های صوتی، به همراه خواندن آن، مهارت خواندن کودکان و دایرۀ لغات آن ها را افزایش می دهد. این موضوع، باعث می شود که کودکان کتاب های دشوارتر را راحت تر بخوانند و بیاموزند. او معتقد بود که وقتی کودکان کتاب ها را می شنوند، ارتباط عاطفی با گویندۀ داستان برقرار می کنند و باعث می شود تا آخر داستان را گوش دهند.

اشلی الیسیا، معلم پایۀ سوم دبستان در ایالت کارولینای آمریکا هم گفته است که: «کتاب های صوتی، می تواند پای دانش آموزانی را که از ادبیات بیزارند، به دنیای شگفت انگیزی باز کند.» او می گوید: «کتاب های صوتی می تواند باعث شود تا دانش آموزان، بیشتر از آن که در یک داستان به کلمات و معنی آن ها توجه کنند، به شخصیت ها و موضوع آن فکر کنند.»

کاربردهای کتاب صوتی در مدارس

رادیو و تلویزیون، پیش از این ابزارهایی بودند که برای آموزش های از راه دور استفاده می شدند. در دوران جنگ ایران و عراق، زمانی که مدارس تعطیل بود، دانش آموزان در ساعت مشخصی می توانستند تلویزیون را روشن کنند و درس هایشان را از آن طریق دنبال کنند.

امروزه روند معمول محیط های آموزشی، به شکلی است که عمده ی تاکیدشان روی پرورش مهارت نوشتن و خواندن دانش آموزان است؛ از طرفی کودکان بسیاری وجود دارند که علی رغم توانایی بسیارشان، تمرکز کافی برای خواندن و نوشتن ندارند. بنابراین، بیشتر این کودکان، نمی توانند آن طور که باید در کلاس ها مشارکت داشته باشند.

پژوهش های انجام شده، نشان می دهند که کتاب های صوتی این امکان را برای این دانش آموزان فراهم کرده تا از مهارت خیال پردازی و تصویرسازیشان برای درک مفاهیم استفاده کنند و بتوانند این مهارت ها را زنده نگه دارند. این کودکان، به جای آنکه نیاز باشد با شکل کلمات درگیر شوند و آن ها را برای خودشان معنی کنند، بتوانند با صدای گوینده، لهجه و تأکید او روی کلمات ارتباط بگیرند و مفاهیم را بفهمند.

برای درس هایی مانند ادبیات، کتاب های صوتی می توانند ادای صحیح کلمات را به دانش آموزان بیاموزند. و یا برای دروسی مانند علوم، کتاب های صوتی به عنوان مرور درس ها استفاده شوند. علاوه بر آن، کتاب خانه های مدارس می توانند طبقه ای با عنوان کتاب های صوتی داشته باشند. به این ترتیب، به دلیل آن که راحت تر  استفاده می شوند، می توانند به عنوان منابع جست وجوهای کتاب خانه ای هم در مدارس استفاده شوند.

این شیوۀ آموزشی که با پیشرفت تکنولوژی و به تازگی هم رواج یافته است، کم کم به سمتی پیش می رود تا مدارس کتاب های صوتی را به رسمیت بشناسند و از آن در آموزش استفاده کنند؛ کودکان بیشتری در کلاس ها مشارکت کنند و «درس خواندن» به فرآیندی لذت بخش بدل شود.اگر به موضوع کتاب های صوتی علاقه مند هستید، پیشنهاد می کنیم یادداشت «کتاب شنیدن، روشی برای کتاب خواندن» را در یادداشت های قبل بخوانید.

کتاب های صوتی، به عنوان نمونه ای از تلفیق ادبیات و ^۱ ICT در آموزشِ مدارس در آمریکا و کشورهای اروپایی استفاده می شوند. سایت ها و مؤسساتی وجود دارند که در زمینۀ ترویج کتاب صوتی کودکان تلاش می کنند و مدارس می توانند با پرداخت هزینۀ اندکی، سالیانه عضو این سایت ها شوند و به منبع کتاب های صوتی این سایت ها که برای دانش آموزان سنین مختلف گردآوری شده اند، دسترسی داشته باشند. برای نمونه می توانید سری یه سایت soundlearning بزنید.

اگر دوست دارید در مورد کتاب صوتی بیشتر بدانید پیشنهاد می کنیم یادداشت «کتاب‌ صوتی ، روشی برای کتاب‌ خواندن» را بخوانید.

منبع : طاقچه
-----------------------
پی نوشت:
۱. ICT، مخفف information and communication teconologies، اصطلاحی است که در حوز آموزش استفاده می‌شود و به معنای استفاده‌های متنوع از ابزارهای مختلف تکنولوژی در آموزش مفاهیم است