احکام نگاه وپوشش و ارتباط با نامحرم

احکام نگاه وپوشش و ارتباط با نامحرم

پوشش در نماز

آیا نماز خواندن زنها بدون چادر صحیح است ؟ (5)

خانم ها باید تمام بدن خود را حتی سر و موهایشان را در نماز بپوشانند ولی پوشاندن گردی صورت (به مقداری که در وضو شسته می شود) و دستها و پاها تا مچ (اگر نامحرم

1- سیستانی، توضیح المسائل، مسئلۀ1294؛ فاضل، توضیح المسائل، چاپ 1385، مسئلۀ1325.

2- صافی، توضیح المسائل، ص265، مسئلۀ1325.

3- بهجت، استفتائات، ج2، سؤال3076.

4- مکارم، پیک احکام، ش16، سؤال14.

5- -  نوری همدانی هزار و یک مسئله فقهی – ج 1 – ص 28 – س 92 .بهجت استفتائات – ج 2 – ص 28 – س 1541 به ضمیمه مسئله 662 رساله – ص 133. تبریزی استفتائات جدید – ج 1 – ص 93 – س 446. رساله مراجع، ج 1، ص 442 ، م 789 . آیت الله مظاهری: رساله، ص 126 ، م 645 . آیت الله خامنه ای: تحریرالمسائل، ص 128 ، م 405 .

نیست) لازم نیست.(مراجع عظام تقلید) بنابر این تفاوتی بین چادر و غیر آن نیست.

نماز خواندن با دستکش و کفش چه حکمی دارد ؟(1)

اگر کفش مانع رسیدن سر انگشت پا به زمین نشود اشکال ندارد. (آیات عظام بهجت و نوری، مکارم، صافی)

نماز خواندن با دستکش اشکال ندارد ( آیات عظام بهجت، نوری، مکارم و صافی)

 

پوشیدن لباس جنس مخالف

پوشیدن لباس مختص مردان برای زنان و بالعکس چه حکمی دارد ؟(2)

در صورتیکه زیّ خود قرار دهند، حرام است. (آیت الله بهجت (3)، آیت الله مظاهری (4)) در صورتی که زیّ خود قرار دهند، بنابر احتیاط واجب جایز نیست. (آیات عظام: سیستانی (5)، وحید خراسانی (6)، خویی (7)، شبیری زنجانی (8)) بنابراحتیاط واجب مطلقاً جایز نیست.(چه زی خود قرار بدهد یا ندهد). (آیات عظام: امام

1- بهجت استفتائات – ج 2 – ص 49 – س 1625  .مکارم  استفتائات جدید – ج3  - ص 69 – س 189 .صافی جامع الاحکام – ج 1 – ص 78 – س 259. استفتاءات (بهجت)، ج 2،ص: 49س1625.نوری همدانی هزار ویک مساله فقهی ج1س90

2-   توضیح المسائل مراجع مساله 846.

3-   رساله، ص 141 ، م 711 .

4-   رساله، ص 111 ، م 677 .

5-   رساله، ص 175 ، م 811 .

6-   رساله، ص 155 ، م 852 .

7-   رساله، ص 117 ، م 854 .

8-   رساله، ج 1، ص 237 ، م 854 .

خمینی (1)، فاضل لنکرانی (2)، صافی گلپایگانی (3)، نوری همدانی (4)، مکارم شیرازی (5))

مسأله پوشیدن لباس مخصوص زنان برای مرد و هم چنین پوشیدن لباس مخصوص مردان برای زن، حرام است، اگر چه حرام بودن تا موقعی که داخل در لباس شهرت نباشد، مورد تأمّل است. (آیت الله بهجت)

حکم پوشیدن لباس مختص مردان برای زنان و بالعکس در نماز چیست ؟ (6)

نماز با آن صحیح است. (اکثر مراجع)

بعید نیست نماز با آن باطل باشد در صورتیکه ساترش فقط آن باشد. (آیت... خویی)

ستر عورت با آن بنابر احتیاط موجب بطلان نماز است. آیت الله وحید خراسانی (7)

 

پوشش زنان در مقابل مردان نامحرم

زنها باید چه مقدار از بدن خود را در مقابل نامحرم بپوشانند؟ (8)

برزنها لازم است تمام بدن (غیرازوجه وکفین) و موی سر خود را از نامحرم بپوشانند.                           ( مراجع عظام)

1- رساله مراجع، ج 1، ص 467 ، م 846 .

2- رساله، ص 163 ، م 857 .

3- رساله، ص 141 ، م 854 .

4- رساله، ص 118 ، م 847 .

5- رساله، ص 149 ، م 7.

6- رساله مراجع – ج 1- ص 467 – م 846

7- رساله، م852

8- رساله مراجع – ج 2 – ص 488 – م 2435

آیا پوشاندن زیر چانه از نامحرم بر زنها لازم است ؟(1)

آری باید پوشانده شود.  (مراجع عظام)

آیا پوشاندن روی پا بر زنها در مقابل نامحرم لازم است ؟(2)

بله، بر آنها لازم است روی پای خود را بپوشانند. (همه مراجع (3) به غیر از صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی) بله، بنابر احتیاط پوشش روی پا لازم است. (آیت الله صافی گلپاگانی (4)، آیت الله مکارم شیرازی)

پوشیدن لباسهایی که حجم بدن در آنها پیداست در مقابل مرد نامحرم چه حکمی دارد؟(5)

1- اجوبه الاستفتائات – ص 89 – س 439رساله مراجع – ج 2 – ص 485 – م 2433 ( لازم به ذکر است که بعضی از مراجع به لزوم پوشش چانه تصریح نمودند و برخی دیگر آن مقدار که توسط مقنعه معمولا پوشیده می شود را واجب می دانند.

2- عروه الوثقی – ج 1 – کتاب الصلوه – فصل فی الستر و الساتر – الاول ( ... و یجب ستر المراه تمام بدنها مّمن عدا الزوج و المحارم ، الّا الوجه والکفین ... ) با توجه به اینکه تمام بدن زن باید پوشانده شود به غیر از وجه کفین به دست می آید که پوشش روی پا لازم است.  استفتائات – ج 3 – ص 251 – احکام حجاب – س .......... اجوبه الاستفتائات – ص 89 – با توجه به مفهوم – س 438  جامع الاحکام – ج 2 – ص 164 – 1686 دربعضی کتب فتوادارندبه نقل ازنشریه  پیام دینمسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع – ج3- ص 113

3- عروه الوثقی، ج 1، کتاب الصلوه، فصل فی الستر و الساتر، الاول (... و یجب ستر المراه تمام بدنها مّمن عدا الزوج و المحارم، الّالوجه والکفین...) با توجه به اینکه تمام بدن زن غیر از وجه و کفین در مقابل نامحرم باید پوشانده شود به دست می آید که پوشش روی پا لازم است. امام خمینی (ره): استفتائات، ج 1، ص 251 ، احکام حجاب، با استفاده از س 17 ؛ مقام معظم رهبری(دام عزه): اجوبه الاستفتائات، ص 89 ، با استفاده از مفهوم س 418 .

4- جامع الاحکام، ج 2، ص 164 ، س 1686 . ایشان در جلسه حضوری پاسخگویان در حرم مطهر در سال 1192 فرمودند: از باب مفسده به احتیاط واجب زن روی پای خود را از نامحرم دبپوشاند.

5- مکارم، توضیح المسائل ص402،  م2090  ایشان در رابطه با جوراب و حجم پا فرمودند : در صورتیکه منشاء مفسده باشد اشکال دارد: استفتائات – ج 2 – ص 349 – س 1023 استفتائات – ج 3 – ص 255- س 27 ( نظر ایشان در رابطه با حجم پا با وجود ضخامت جوراب در این سوال بیان شده است. )  - اجوبه الاستفتائات – ص 304- س 1367 جامع المسائل – ج 1 – ص 451 – س 1709

پوشیدن لباسهای تنگ و چسبان اشکال دارد. (آیت... مکارم)                                                    

اگر پوشیدن لباس های تنگ و چسبان به نحوی باشد که جلب نظر و توجه اجنبی نماید و موجب مفسده شود، باید از نامحرم بپوشاند.    ( حضرت امام و آیت... نوری)

اگر پوشیدن آن به نحوی باشد که مهیّج باشد و مفسده به بار آوردباید از نا­محرم بپوشاند.

(مقام معظم رهبری و آیات عظام بهجت و فاضل: وزینت محسوب شود)

 

احکام شنیدن و شنواندن صدا به نامحرم

صحبت کردن زن با مرد نامحرم چه حکمی دارد ؟(1)

      اگر بدون قصد لذت و ترس وقوع در گناه باشد اشکال ندارد .( آیات عظام مکارم فاضل ، سیستانی)

اگر مفسده ندارد اشکال ندارد. (حضرت امام و آیات عظام نوری همدانی وبهجت)

اگر در معرض تلذذ و ریبه شنوندگان نامحرم نباشد اشکال ندارد.(آیت... صافی)

1- استفتائات جدید – ج 1 – ص 235 – س 819 - جامع المسائل – ج 1 – ص 453 – س 1719 منهاج الصالحین – ج 3 – ص 15- م 29 ( یجوز لها اسماع صوتها للاجانب الا مع الخوف الوقوع فی الحرام ) تذکر : نظر آیت الله خامنه ای پیدا نشد استفتائات – ج 3 – نظر ، لمس - ... – ص 271 – س 52هزارو یک مسئله فقهی – ج 2 – ص 197 – س 656س 656استفتائات – ج 4 – ص 195 – س 5294 [67]- جامع الاحکامل – ج 2 – ص 160 – س 1668

شوخی کردن زن با نامحرم چه حکمی دارد ؟(1)

  اگر با قصد لذت باشد جایز نیست. (آیت... فاضل)

چون غالباً موجب وقوع در فتنه است ترک شود. (آیت... بهجت )

حکم خندیدن زنها در حضور نامحرم با صدای بلند چیست ؟(2)

اشکال دارد . (آیت... بهجت)

حکم دعا خواندن ، ذکر مصیبت و مداحی زنان با توجه به اینکه نامحرم صدای آنها را بشنود چیست ؟ (3)

در صورتیکه موجب فساد و انحراف نشود اشکال ندارد . (آیت... نوری)

احتیاط در ترک آنست . (آیت... بهجت)

برای غیر شوهر به هر نوعی که معرض ریبه و التذاذ و تهییج شهوت باشد جائز نیست.(صافی)

اگر ترس مفسده باشد، باید از آن اجتناب شود. مقام معظم رهبری (4)

اگر شنیدن صدای ایشان شنونده را در معرض ریبه و التذاذ (گناه) قرار ندهد، حرام نیست، ولی با اینکه خداوند متعال می فرماید: «فَسْئَلُوهُنَّ مِنْ وَرٰاءِ حِجابٍ » خوب است که مجالس زنانه خصوصا در رابطه با عزاداری و مداحی اهل البیت (علیهم السلام) طوری باشد که کاملا مراعات

1- جامع المسائل – ج 1 – ص 454 – س 1721 استفتائات – ج 4 – ص 187 – س 5257

2- استفتائات – ج 3 – ص 237 – س 4149 و استفتائات – ج 4 – ص 187 – س 5259

3- استفتائات – ج 4 – ص 189  س 5266 و جامع الاحکام – ج 2 – ص 161 – س 1670و هزار یک مسئله فقهی – ج 2 – ص 202 – س 667- جامع الاحکام – ج 2 – ص 163 –س 1681

4- مقام معظم رهبری، أجوبه الاستفتائات، سؤال 1458.

عفت بشود.فاضل (1)

حکم شنیدن صدای خنده زنان نامحرم چیست ؟(2)

اگر همراه با لذت و ریبه نباشد و فتنه و مفسده خاصی نباشد، اشکال ندارد. (آیات عظام بهجت ، صافی و مکارم)

حکم صحبت کردن زن با مرد نامحرم چیست ؟ (3)

الف ) صحبت کردن مرد با زن نامحرم اگر تؤام با قصد لذت و شهوت نباشد مانعی ندارد. (آیت... فاضل)

گفتگو با نامحرم اگر موجب فساد نباشد اشکال ندارد (آیت...نوری)                                     

حکم آمپول زدن ، نبض گرفتن و یا فشار خون و ... بوسیله نامحرم چیست ؟ (4)

اگر بدون لمس و نگاه به غیر همجنس و مفسده دیگر فشار خون و مانند آن ممکن است به این شکل اشکالی ندارد و اگر نیاز به لمس یا نگاه نامحرم است  باید به همجنس مراجعه شود ولی اگر رجوع به همجنس ممکن نباشد و درمان و معالجه ضرورت داشته باشد به اندازه

1- آیت الله فاضل، جامع المسائل فارسی، ج 1، ص 584، سؤال 2183.

2- استفتائات – ج 4 – ص 187 – س 5255  . جامع الأحکام (صافی)، ج 2، س 1678 استفتائات جدید – ج1 -  ص 233- س 811

3- جامع المسائل – ج 1 – ص 453- س 1719 هزارو یک مسئله – ج 2 – ص 197 – س 656

4- عروه الوثقی – ج 2 –کتاب نکاح- النکاح و آدابه – ص 760 – م 35  مقام معظم رهبری : اجوبه الاستفتائات – ص 287 – ص 1300  .استفتائات جدید – ج 1 – ص 232 – س 803و ج 2 – ص 599 – س 1733 .هزار و یک مسئله فقهی – ج 1 – ص 282 – س 966 .استفتائات – ج 3 – ص 182 – س 396 . منهاج الصالحین – ج 3 – کتاب النکاح  - ص 13 – م 21

ضرورت جایز است  (آیات عظام: فاضل لنکرانی (1) ، نوری همدانی (2)، بهجت (ره) (3) ، مقام معظم رهبری (دام عزه) (4) ، مکارم شیرازی (5) ، سیستانی (6))

در چه صورت برای زنها مراجعه به پزشک غیر مماثل جایز است ؟(7)

در صورتی که مراجعه به پزشک زن حاذق و متخصص، غیر ممکن و یا خیلی سخت باشد.(مقام معظم رهبری (8))

اگر پزشک حاذق مماثل نباشد و بیمار مضطر باشد رجوع به غیر مماثل حاذق اشکال ندارد. (آیات عظام: مکارم شیرازی

(9) ، بهجت (10)، سیستانی (11)، نوری همدانی (12))

1- جامع المسائل، ج 1، ص 563 ، س 2384

2- هزار و یک مسأله فقهی، ج 1، ص 274 ، س 941 . (البته ایشان قید لزوم را ندارند)

3- استفتائات، ج 1، ص 178 ، ص 1958

4- اجوبه الاستفتائات، ص 287 ، با استفاده از مفهوم سؤال 1133

5- استفتائات جدید، ج 1، ص 514 ، س 1436

6- منهاج الصالحین، ج 1، ص 12 ، م 16 . (با استفاده از قاعده اولویت زیرادر این مسأله حکم جواز لمس اجنبیه از روی لباس در حالت عادی بیان شده است پس لمس در حالت بیماری و درمان به طریق اولی از روی لباس جایز است)

7- اجوبه الاستفتائات – ص 288 – س 1303 استفتائات – ج 3 – ص 181 – س 3964- رساله – ص 402 – م 2088 و 2089 - جامع المسائل – ج 1 – ص 557 – س 2079 -هزار و یک مسئله فقهی– ج 1 – ص 271 – س 933

8- اجوبه الاستفتائات، ص 288 ، س 113 .

9- احکام پزشکی، ص 219 ، س 588 . آیت الله مکارم شیرازی: در صورتی که تفاوت آگاهی آن دو در حدّی باشد که بیم آن برود پزشک زن موفق به معالجه نشود و بیماری ادامه یابد یا تشدید شود و یا بهبودی به تأخیر افتد.

10- استفتائات، ج 1، ص 181 ، س 1964 .

11- منهاج الصالحین، ج 1، کتاب النکاح، النکاح و آدابه، ص 11 ، م 21 . آیت الله سیستانی: در صورتی که بیمار مضطر باشد و پزشک غیر مماثل آگاهتر به درمان او باشد و درمان را بهتر انجام دهد.

12- هزار و یک مسأله فقهی، ج 1،ص 271 ، س 911 . آیت الله نوری همدانی: در صورتی که رجوع به غیر مماثل مستلزم ارتکاب حرام باشد فقط در مورد ضرورت جایز است.

در صورتی که بیماری و مرض خطری باشد رجوع به غیر مماثل حاذق اشکال ندارد. (آیت الله فاضل لنکرانی (1))

لمس بدن بیمار ( بدون اضطرار ) از روی لباس چه حکمی دارد ؟ (2)

معاینه بیمار با پوشش مانعی ندارد. البته در صورتی که لازم باشد و حرام دیگری تحقق پیدا نکند جایز است.

آیات عظام: فاضل لنکرانی (3) ، نوری همدانی (4)، بهجت (ره) (5)، مقام معظم رهبری (دام عزه) (6)، مکارم شیرازی (7)، سیستانی(8)

حکم نگاه زن به وجه و کفین مرد نامحرم چیست ؟(9)

با قصد لذت  حرام است  اما بدون قصد لذت جایز است . (مراجع عظام)

حکم نگاه به مواضعی که مردان معمولاً می پوشانند  (مانند: سینه ساق پا بازو و...)چیست؟ (10)

حتی بدون قصد لذت حرام است . (حضرت امام

1- جامع المسائل، ج 1، ص 561 ، با استفاده از پاسخ س 2393 .

2- جامع المسائل – ج 1 – ص 560 – س 2084

3- جامع المسائل، ج 1، ص 563 ، س 2384

4- هزار و یک مسأله فقهی، ج 1، ص 274 ، س 941 . (البته ایشان قید لزوم را ندارند)

5- استفتائات، ج 1، ص 178 ، ص 1958

6- اجوبه الاستفتائات، ص 287 ، با استفاده از مفهوم سؤال 1133

7- استفتائات جدید، ج 1، ص 514 ، س 1436

8- منهاج الصالحین، ج 1، ص 12 ، م 16 .

9- رساله مراجع – ج 2 – ص 485 – م 2433

10- استفتائات – ج 4 – ص 165 – س 5159  رساله – ج 2 – ص 207 – م 2442 رساله – ص 391 – م 2392 منهاج الصالحین – ج 3 – ص 295 – م رساله مراجع – همان جامع الاحکام – ج 2- ص 172 – س 1712 رساله – ص 471 – م 2497جزوه پوشش و نگاه – واحد پاسخ به سؤالات شرعی جامعه الزهرا (س ) – ص 52 .رساله – ص 364 – م 20361232

و مقام معظم رهبری و آیات عظام فاضل، نوری، مکارم، صافی، وحید)

بدون قصد لذت یا با قصد لذت بنابر احتیاط واجب حرام است. (آیات عظام بهجت، زنجانی، سیستانی، خوئی)

حکم نگاه به مواضعی که معمولاً مردان نمی پوشانند مانند سروگردن و ... چیست؟ (1)

بدون قصد لذّت  اشکال ندارد. (آیات عظام بهجت،خویی ،مکارم ، سیستانی  رهبری ، صافی گلپایگانی، زنجانی  ، وحید)

بدون قصد لذت هم جایز نیست، زیرا زنها نباید به مواضعی غیر از وجه و کفین مردان نگاه کنند.  (حضرت امام و آیات عظام فاضل ، نوری )

استفاده از زیورآلات طلا مانند زنجیر، انگشتر، حلقه و ساعت مچی برای مردان در حال نماز چه حکمی دارد ؟(2)

 اگر عمداً با زیور­آلات طلا نماز بخواند، نمازش باطل است. (مراجع عظام)

احتیاط واجب دارد. )مقام معظم رهبری و آیت الله بهجت(

اگر از روی فراموشی با آن­ها نماز بخواند، نظر

1- رساله مراجع – ج 2 – ص 485 – م 2433 رساله – ص 363 – م 2429 منهاج الصاحین – ج 3 – ص 295 – م 1232رساله – ص 401 – م 2080رساله – ص 391- م 2392 ( البته بدون قصد لذت و خوف وقوع در حرام اشکال ندارد )جزوه پوشش ، نگاه و زینت – همان جامع الاحکام – ج 2 – ص 172 – س 1711 ( مواضعی که متدینین نمی پوشانند اشکال ندارد. )- رساله –ج 2 – ص 207 – استفاده از مفهوم مسئله 2442  رساله – ص 471 – م

2- رساله مراجع –ج 1 – م 832 . (آیه الله خامنه­ای : اجوبه الاستفتائات – ص 90 – س 442) رساله مراجع – ج 1 – م 833رساله – ص 158 – م 841 رساله – ج 1 – ص 205 – م 841رساله مراجع – ج1 – م استفتائات – ج 2 – ص 45 – م 1605

مراجع عظام متفاوت است:

        نمازش صحیح است . (مشهور مراجع)

       بنابر احتیاط واجب نماز را دوباره بخواند .  (آیت... فاضل)

         نماز را باید دوباره بخواند. (آیت... زنجانی)                                                                           

 اگر از روی جهل وندانستن مسئله با زیور­آلات طلا نماز بخواند، نمازش صحیح است (مشهور مراجع)

احتیاط مستحب آن است که نماز را دوباره بخواند. (آیت... زنجانی)

پوشیدن لباس طلاباف و زینت کردن به طلا برای مردان حرام است و باطل شدن نماز به طور مطلق در همه موارد محل تامل است و احتیاط در باطل بودن نماز است. (1)

 

نافلۀ های یومیه

آیا در سفر میشود نافله ها را بجا آورد؟(2)

نافلۀ ظهر و عصر را در سفر نباید خواند ولی نافلۀ عشا را به نیّت این که شاید مطلوب خداوند باشد می تواند به جا آورد (مشهور مراجع)

وقت نماز شب را برای مسافر وغیر مسافر  بیان  کنید:(3)

وقت نافلۀ شب از نصف شب است تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود .(مراجع)

1- رساله م701

2- توضیح المسائل (محشی - امام خمینی)، ج 1،ص: 427 م 767

3- توضیح المسائل (محشی - امام خمینی)، ج 1  م773 و774

مسافر و کسی که برای او سخت است که نافلۀ شب را بعد از نصف شب بخواند می تواند آن را در اول شب و قبل از نیمۀ شب بجا آورد.(مراجع)

وقت نافلۀ شب بنا بر مشهور نصف شب است و این گرچه أحوط و بهتر است ولی بعید نیست از اول شب باشد؛ و تا اذان صبح وقتش ادامه دارد و بهتر آن است نزدیک اذان صبح خوانده شود. (آیت... سیستانی)

آیا نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری خواند؟(1)

نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری  خواند و اگر انسان در این دو حال، نماز مستحبی بخواند لازم نیست رو به قبله باشد. (مراجع)