فریدون مشیری در 30 شهریور ۱۳۰۵هجری شمسی در تهران به دنیا آمد. مشیری سال های اول و دوم تحصیلات ابتدایی را در تهران سپری کرد و سپس به علت مأموریت اداری پدرش به مشهد رفت و بعد از چند سال دوباره به تهران بازگشت و سه سال اول دبیرستان را در دارالفنون گذراند و آنگاه به دبیرستان ادیب رفت. به گفته خودش: «در سال ۱۳۲۰ه.ش که ایران دچار آشفتگی هایی بود و نیروهای متفقین از شمال و جنوب به کشور حمله کرده و در ایران بودند ما دوباره به تهران آمدیم و من به ادامه تحصیل مشغول شدم. دبیرستان و بعد به دانشگاه رفتم. با این که در همه دوران کودکی... از استخدام در ادارات و زندگی کارمندی پرهیز داشتم ولی... در سن ۱۸ سالگی در وزارت پست و تلگراف مشغول به کار شدم و این کار ۳۳ سال ادامه یافت.» مشیری هم زمان با تحصیل در سال آخر دبیرستان در اداره پست و تلگراف مشغول به کار شد. در همان سال مادرش در سن ۳۹ سالگی درگذشت که اثر عمیقی در او به جا گذاشت. سپس در آموزشگاه فنی وزارت پست و تلگراف مشغول تحصیل گردید. روزها به کار می پرداخت و شب ها به تحصیل ادامه می داد. از همان زمان به مطبوعات روی آورد و در روزنامه ها و مجلات کارهایی از قبیل خبرنگاری و نویسندگی را به عهده گرفت. بعدها در رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران به تحصیل ادامه داد. اما کار اداری از یک سو و کارهای مطبوعاتی از سوی دیگر، در ادامه تحصیلش مشکلاتی ایجاد می کرد. سرانجام تحصیل را رها کرد اما کار در مطبوعات را ادامه داد. از سال ۱۳۳۲ه.ش تا ۱۳۵۱ه.ش مسئول صفحه شعر و ادب مجله "روشنفکر" بود. این صفحات به تمام زمینه های ادبی و فرهنگی از جمله نقد کتاب، فیلم، تئاتر، نقاشی و شعر می پرداخت. بسیاری از شاعران مشهور معاصر، اولین بار با چاپ شعرهایشان در این صفحات معرفی شدند. مشیری در سال های پس از آن نیز تنظیم صفحه شعر و ادبی مجله "سپید و سیاه" را به عهده داشت. در همان سال ها با مجله "سخن" به سردبیری دکتر پرویز ناتل خانلری همکاری داشت. وی در سال ۱۳۵۰ه.ش به شرکت مخابرات ایران انتقال یافت و در سال ۱۳۵۷ه.ش از خدمت دولتی بازنشسته شد. مشیری، سرودن شعر را از نوجوانی و تقریباً از پانزده سالگی شروع کرد. اولین مجموعه شعرش با نام "تشنه توفان" در ۲۸ سالگی او با مقدمه محمدحسین شهریار و علی دشتی در ۱۳۳۴ه.ش به چاپ رسید. خود او درباره این مجموعه میگوید: «چهارپاره هایی بود که گاهی سه مصرع مساوی با یک قطعه کوتاه داشت، و هم وزن داشت، هم قافیه و هم معنا، آن زمان چندین نفر از جمله نادر نادرپور، هوشنگ ابتهاج (ه.ا.سایه)، سیاوش کسرایی، مهدی اخوان ثالث و محمد زهری بودند که به همین سبک شعر می گفتند و همه شاعران نامدار شدند، زیرا به شعر گذشته بی اعتنا نبودند. اخوان ثالث، نادرپور و من به شعر قدیم احاطه کامل داشتیم، یعنی آثار سعدی و حافظ و فردوسی را خوانده بودیم، در مورد آن ها بحث می کردیم و بر آن تکیه می کردیم.» مشیری، توجه خاصی به موسیقی ایرانی داشت و در پی همین دلبستگی طی سال های ۱۳۵۰ه.ش تا ۱۳۵۷ه.ش عضویت شورای موسیقی و شعر رادیو را پذیرفت و در کنار هوشنگ ابتهاج، عماد خراسانی و... سهمی بسزا در پیوند دادن شعر با موسیقی و غنی ساختن برنامه گل های تازه در رادیو ایران در آن سال ها داشت. علاقه به موسیقی در مشیری به گونه ای بوده است که هر بار سازی نواخته می شده مایه آن را می گفته، مایه شناسی اش را می دانسته، بلکه می گفته از چه ردیفی است و چه گوشه ای و بارها شنیده شده که تشخیص او درمورد برجسته ترین قطعات موسیقی ایران کاملاً درست و همراه با دقت تخصصی ویژهای بوده است. فریدون مشیری در سال ۱۳۷۷ه.ش به آلمان و آمریکا سفر کرد و مراسم شعرخوانی او در شهرهای کلن، لیمبورگ و فرانکفورت و هم چنین در ۲۴ ایالت آمریکا از جمله در دانشگاه های برکلی و نیوجرسی به طور بی سابقه ای مورد توجه دوستداران ادبیات ایران قرار گرفت. در سال ۱۳۷۸ه.ش طی سفری به سوئد در مراسم شعرخوانی در چندین شهر از جمله استکهلم و مالمو و گوتبرگ شرکت کرد. معروف ترین اثر وی، شعر "کوچه" نام دارد که در اردیبهشت ۱۳۳۹ه.ش در مجله "روشنفکر" چاپ شد. این شعر از زیباترین و عاشقانه ترین شعرهای نو زبان فارسی است. او در سال ۱۳۳۳ه.ش با خانم اقبال اخوان ازدواج کرد و اکنون دو فرزند به نام های بابک و بهار از او به یادگار مانده است. مشیری سال ها از بیماری رنج می برد و در بامداد روز جمعه ۳ آبان ماه ۱۳۷۹ه.ش در سن هفتاد و چهار سالگی در تهران درگذشت.
• عبدالحسین زرین کوب درباره شعر مشیری می نویسد: «در طی سال ها شاعری، فریدون از میان هزاران فراز و نشیب روز، از میان هزاران شور و هیجان و رنج و درد هر روزینه آنچه را به روز تعلق دارد، به دست روزگاران می سپارد و به قلمرو افسانه های قرون روانه می کند. چهل سالی - بیش و کم - هست که او با همین زبان بی پیرایه خویش، واژه واژه با هم زبانان خویش همدلی دارد... زبانی خوش آهنگ، گرم و دلنواز. خالی از پیچ و خم های بیان ادیبانه شاعران دانشگاه پرورد و در همان حال خالی از تأثیر ترجمه های شتاب آمیز شعرهای آزمایشی نوراهان غرب.» محمدعلی شاکری یکتا مؤلف کتاب "آسمانی تر از نام خورشید" که چاپ اول آن در سال ۱۳۸۴ه.ش و چاپ دوم آن در سال ۱۳۸۷ه.ش از سوی نشر ثالث منتشر شد؛ از صفحه ۱۱ تا ۱۳۹ کتاب ۶۸۱ صفحه ای خود، زندگی نامه مفصل و مستندی درباره فریدون مشیری نوشته که حاوی پاره ای از اسناد معتبر تاریخی است. این اسناد هم چنین حاوی نامه هایی از مؤتمن الملک پدربزرگ مشیری که پیشکار سالارالدوله برادر محمدعلی شاه بوده است.
مطالب مرتبط
