جهاد تبیین در قیام فاطمی - حجت الاسلام کاشانی (بخش ششم) + متن

جهاد تبیین در قیام فاطمی - حجت الاسلام کاشانی (بخش ششم) + متن

در این بخش از ضیاءالصالحین، ششمین قسمت از بیانات ارزشمند حجت الاسلام حامد کاشانی در مورد «جهاد تبیین در قیام فاطمی» را به مدت 51 دقیقه تقدیم مخاطبان عزیز می نماییم.

متن بخش ششم جهاد تبیین در قیام فاطمی - استاد کاشانی

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم‏»

«أُفَوِّضُ أَمْري إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصيرٌ بِالْعِبادِ».[۱]
«رَبِّ اشْرَحْ لي‏ صَدْري * وَ يَسِّرْ لي‏ أَمْري * وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِساني‏ * يَفْقَهُوا قَوْلي‏».[۲]
«اللَّهُمَّ وَ أَنْطِقْنِي بِالْهُدَى وَ أَلْهِمْنِي التَّقْوَى».[۳]

مقدّمه

هدیه به پیشگاه با عظمت حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها و روحی له الفداه صلواتی هدیه بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم
عرض ادب و عرض تسلیت به ساحت مقدّس حضرت بقیة  الله اعظم روحی و ارواح العالمین له الفداه و عجّل الله تعالی فرجه الشریف وَ رَزَقَنا الله تعالی رؤیَتَهُ وَ زِیارَتَهُ و الشَّهادَةَ بَینَ یَدَیه صلوات دیگری محبّت بفرمایید.
اللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّل فَرَجَهُم

مسئله ی نفاق و منافقین در زمان حیات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم

یکی از سختی های بسیار مهم عصر نبوّت، بعد از مبارزه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم با یهود و قریش، مسئله ی نفاق بود. اگر بنا بر این بود که برای آوردن اسلام می خواستند شروط زیادی بگذارند، اسلامی برقرار نمی شد. پانزده سال که از شروع نبوّت گذشت، همه ی لشگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در احد سیصد و چند نفر هستند، بدون هیچ شرط و پیش شرط و فقط با یک شهادتین.
در شرایطی که دژهای مستحکم یهود پابرجا بود و قریش هم کوه کوه طلا داشت، یک نفر می خواست مردم را نجات بدهد. شرایط اینطور نبود که بتواند خیلی در ورود سخت گیری کند، این کار از نظر تربیتی هم اشکالاتی به همراه داشت، یعنی دیگر تفتیش عقائد در اسلام باب می شد.
هر کسی شهادتین می گفت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بعنوان مسلمان می پذیرفتند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می دانستند که بعضی ها مانند مغیرة بن شعبه لعنت الله علیه و امثال او جنایت می کنند، در قبیله ای دزدی می کنند، در جایی قتل می کنند، بعد می آیند و شهادتین می گویند. حتّی وحشی ملعون که حضرت حمزه سیّدالشهداء علیه السلام را کشت، ولی راهی نبود و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم باید راه را برای تربیت باز می کردند. هرکسی که شهادتین گو بود…
برای بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هم برای غیرمعصومان راهی نبود که بخواهند دل ها را تفتیش کنند، بایستی همین شهادتین را می پذیرفتند.
ابتدای کار که پول و قدرتی نبود نفوذ منافقین کمرنگ بود، در مکه هم بودند ولی هنوز جمعیت نداشتند، وقتی به مدینه رسید و مسلمانان در بدر پیروز شدند، تاریخ نشان می دهد هنگامی که به احد رسید یک سوم لشگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم لشگر را خالی کردند.
اگر شما می خواهید بدانید بحران در یک حکومت یعنی چه، نگاهی به چپ و راست خودتان بیندازید و فکر کنید یک نفر از هر سه نفر نفاق داشته باشد، اگر از هر سه نفر یک داعشی در یک جلسه باشد، ببینید شما دیگر آرامشِ نشستن و گوش دادن به بحث ندارید.
این برای جنگ احد است، هنوز نه غنیمت آنچنانی آمده است، نه قدرتی آمده است. دشمن با نفاق وارد می شود. این بحث نفاق آنقدر مهم است، ابعاد این بحث خیلی گسترده است و بنده می خواهم یک جلسه به این موضوع بپردازم و به قیام حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها برای افشاءگری ایشان، می خواهم گوشه ای از این بحث را عرض کنم وگرنه بحث خیلی گسترده است. اگر قرار باشد فقط آیات نفاق را بخوانیم و ترجمه کنیم یک دهه یا بیشتر زمان می برد.
در شرایطی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم آمده اند، ثروت از یک طرف، قدرت های دیگر از یک طرف، وقتی احتمال دادند که ممکن است موفق بشود سیل نفاق هم جدّی شد، زمان بدر هم بود، در ماجرای بدر هم، سر جای خود معلوم است که گرای لشگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را در مدینه به ابوسفیان داده اند، یعنی منافقین در همان بدر هم در مدینه بودند که هنوز جنگی صورت نگرفته بود و کسی فکر نمی کرد سیصد سرباز پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در بدر در برابر هزار گلادیاتور کفار موفق بشوند، یعنی فکر نمی کردند که اگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در یک لشگر باشند یعنی چه، کفار متوجه این امر نبودند و هنوز تجربه نداشتند.
با این حال در مدینه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در دوره بدر نفاق بود، لو دادند، دیگر در احد سی درصد شده بودند. هرچه جلوتر آمد و قدرت بیشتر شد قوّت منافقین هم بیشتر شد. هرچه قدرت بیشتر بشود منافق پوشیده تر و پیچیده تر عمل می کند. کار به جایی رسید که دیگر اختلال رسمی در کار ایجاد می کردند.
در یک حکومت مقتدر، مثلاً در پایتخت یک حکومت مقتدر، یک مرکزی که رسماً به دنبال هدم مرکز فرماندهی حاکمیت باشد شکل نمی گیرد، ولی مسجد ضرار در مدینه… مدینه جای خیلی کوچکی است، خود مدینه که جمعیتی نداشت، درواقع یک روستای بزرگ است، یا یک شهرک خیلی کوچک بوده است. یعنی پایگاه رسمی زدند، نه بت پرستان! داخل جبهه اسلام این کار را کردند.
طوری که رفتار می کردند شرایط نبود، وقتی بنای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هم بر لو دادن منافق نبود، ولی وقتی یک منافق به نام عبدالله بن اوبَی لو رفت، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم او را محاکمه نکردند و فقط او خانه نشین شد، مردم هم تقاضای محاکمه نداشتند، چون او آدم صاحب نفوذی بود و شاید می توانست دعوای اوس و خزرج را حل کند، منتها وقتی رحمة للعالمین آمدند کار و بار او تخته شد و خیلی تلاش کرد.
آیات قرآن کریم را ببینید که منافقان چطور تهدید می کنند. وقتی من «منافقان» می گویم، نه کفار، یعنی کسانی که در مسجد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم پشت سر حضرت نماز می خوانند، ببینید چطور تهدید می کنند، که روزگار شما را سیاه می کنیم!
فهم این موضوع برای ما سخت است که زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم یک مسلمانی بگوید ما فلان و فلان می کنیم.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم در خطبه فدکیه خطاب به آن فرد فرمودند، «تَتَرَبَّصُونَ بِنَا الدَّوائِرَ» در به در به دنبال این می گشتید که نقطه ی ضربه را پیدا کنید.
مثلاً سوره فتح را ببینید، به همین موضوع اشاره کرده است، بعد خدای متعال می فرماید: «عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ».[۴]
یعنی اینطور نبود که مثلا جبهه دشمن ما را در مرز تهدید کند، مسلمانان در مسجد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم حضرت را تهدید می کردند! یعنی درواقع مسلمان نبودند و منافق بودند. فکر نکنید این ها آدم های تابلویی بودند، نخیر! خدای متعال به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می فرمایند: «لَا تَعْلَمُهُمْ»،[۵] ای پیغمبر! تو هم این ها را نمی شناسی. یعنی تو هم با عقل بشری خودت، ولو اینکه اعقل عقلا و نابغه دهر هستی و در عالم وجود نظیر نداری و عقل تو از جمیع عقل همه ی انبیاء بالاتر است نمی توانی تشخیص بدهی، «لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُم»، یعنی اگر توی پیغمبر هم منافق را می شناسی به اعلام وحی من است که می شناسی.
چون پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بغیر از عقلی که ما هم داریم، البته پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به کمال دارند، حسی که ما هم داریم و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هم به کمال دارند، گوش و چشم دارند و شواهد و مدارک را به کمال می بینند، وحی هم دارند که ما نداریم. ای پیغمبر! با ابزارهای یک انسان عادی «لَا تَعْلَمُهُمْ»، نمی توانی این ها را بشناسی، یعنی اینقدر پیچیده و پوشیده عمل می کنند، یعنی ظاهرا دلسوز هستند. وقتی لشگر مسلمین شکست می خورد این ها در مقابل مردم گریه می کردند، سوره مبارکه توبه را ببینید، پشت سر می خندیدند و می گفتند کمرشان شکست و حالشان گرفته شد! طوری حرف می زدند که کسی شک نمی کرد، بلکه خیلی از مردم ممکن بود به این ها معجب باشند، «وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ»،[۶] عجب! فکر نکنید که یک مشت انسان شاخدار لااوبالی ظاهری بودند، نه! ظاهر را خوب حفظ می کردند و در همه جا بودند، ولی به مرور شروع کردند به حرف زدن، می گفتند می رویم و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را فریب می دهیم، می رویم و خبر دروغ می دهیم، بعد هم می گفتند او خوش باور است.
بنای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هم بر این نبود که افشاءگری بفرمایند، این بحث آنقدر مهم است که داریم فقط در زمان حضرت حجّت ارواحنا فداه حضرت «یحکم بالحق» و اجازه ی نفاق نمی دهند. یعنی ان شاء الله وقتی قدرت حضرت مسلط بشود ممکن است بفرمایند فلانی را بیاورید و محاکمه کنید که او منافق است.
در زمان بقیه ائمه علیهم السلام منافق باید آثار ظاهری داشته باشد، اینقدر مهم است، یعنی حضرت مهدی عجّل الله تعالی فرجه الشّریف نمی توانند آن حکومت عدل الهی را برپا کنند الا اینکه کمر این منافقین را بشکنند، کار سخت و پیچیده و پوشیده است.
کسی نمی دانست، کسی تشخیص نمی داد، شما از کجا می خواهید باطن من را بشناسید؟
«وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ»، یک عده منافق عرب بادیه نشین هستند که تابلو هستند، با ادبیات امروز یعنی سوتی می دهند، مهم هم نیستند، این ها سرباز صفر و سیاهی لشگر و اعرابی هستند، خدای متعال به این اعراب بادیه نشین می فرماید: «قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا»،[۷] وقتی جمعیت زیاد باشد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نمی توانند برخورد کنند، صریح قرآن کریم است که می فرماید بگو شما ایمان نیاورده اید، فعلا تسلیم شده اید و فقط شهادتین گفته اید، به این صراحت! «وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ». اما نمی شود پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بروند و این ها را بگیرند.
دور از محضر همه عزیزان، فرض کنید اگر چهل درصد از این جمعیت داعشی باشد که از بیرون هم حمایت می شوند، اگر شما به جمعیت دست بزنید هم جنگ داخلی می شود و هم از بیرون آتش می ریزند، کار ساده نیست.
عزیزی که زمان جنگ فرمانده بخشی از جبهه غرب ایران بود می گفت: شب عملیات من می دیدم که خمپاره ها مستقیم به سنگر ما برخورد می کند، مطمئن شدم کسی از این نزدیک در حال گرا دادن است. من هم شروع کردم به بررسی کردن بی سیم، دیدم یک نفر فارسی حرف می زند، شناختم که سرهنگ فلانی بود، شب گذشته این جانشین فرماندهی جایی بود که با یکدیگر در اتاق عملیات بودیم، این همه ی نقاط استراتژیک ما را می شناسد.
اشتباه کردم و پشت بی سیم به او گفتم الآن می آیم و پدر تو را درمی آورم، بی سیم را گذاشتم و دویدم، وقتی داخل رفتم دیدم نیست، فرمانده ی او بود، گفتم: فلانی کجاست؟ گفت: فلانی که مرخصی است! پرسیدم: از چه زمانی؟ گفت: ده روز است! گفتم: شب گذشته باهم در اتاق عملیات بودیم، گفت: نه!
متوجه شدم که این هم با اوست.
حال لحظه عملیات چکار می کردم؟ آیا به سربازها می گفتم فرماندهی یک طرف ما خائن است؟ آیا می شد بگویم؟
ما آن عملیات را با دندان روی جگر و همراهی… سربازان آن جریان که دشمن نبودند، نمی دانستند، ولی آن دو نفر فرماندهی آن بخش آدم دشمن بودند.
او به من گفت که من آن زمان فهمیدم که چرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم در بعضی مواقع امکان افشاءگری نداشتند، در آن شرایط اگر من حرف می زدم اوضاع بدتر می شد و قیچی می شدیم.
پیچیده و پوشیده و کاربلد بودند. «وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ»، این ها که اصلاً اعراب و منافق هستند، خدای متعال هم می فرماید «وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ». چرا پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم با این ها نمی جنگند؟ برای اینکه نمی شود با همه جنگید، نمی شود با یک جمعیت زیاد جنگید، آن هم یک جنگ داخلی، اینکه ما با دیگران در یک مرز بیرونی بجنگیم، ضمنا «مِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ» حرفه ای ها داخل مدینه هستند، این ها را چکار کنیم؟ چه کسانی این ها را می شناسد؟ موضوع را ساده نگیرید، چطور باید این ها را می شناختند؟ کسی بجز معصوم این ها را نمی شناخت، مگر اینکه کسی از علائمی که معصوم داده باشد یا اخبار معصوم باخبر شده باشد، وگرنه کسی نمی شناخت، چطور تشخیص می دادند؟
الآن اگر یک عامل دشمن بین ما باشد، اصلا بعید ندانید، بعضی از خرابکاری هایی که در کشور می-شود معلوم است که عوامل دشمن در خیلی جاها هستند، آیا شما جرأت می کنید به یکی از این عزادارها بهتان بزنید؟ چهره ها را ببینید، همه سیاه پوش حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هستند، اکثریت مطلق هم آدم حسابی هستند، انسان جرأت می کند به چه کسی بهتان بزند؟ دیندار احتیاط می کند، علم غیب هم که نداریم، من در این میان به چه کسی بهتان بزنم؟
آن هم آنقدر پیچیده است که خدای متعال به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم می فرماید: «لَا تَعْلَمُهُمْ»، از آن طرف علائم منافقین این است که در دل مردم را خالی می کنند، مرجفون هستند، خدای متعال تهدیدهای سنگین کرده است، حتّی خدای متعال اعلامِ جنگ کرده است، ای پیغمبر! «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ».[۸]
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم چطور با این ها بجنگند؟ جنگ با کفار جنگ سخت است، می رویم و با کفار می جنگیم و تیر می اندازیم، با منافق چطور؟ منافق که در دشمن نیست، منافق بین خودمان است، منافق که نیزه نمی زند، منافق در دل ها را خالی می کند، ارجاف می کند، ترس ایجاد می کند، ناامید می کند، از دشمن می ترساند، منافق رسانه ای می جنگد، بایستی منافق را چکار کرد؟ فاش کردن منافق هم خطرناک است، «يَحْذَرُ الْمُنَافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ»،[۹] منافقین می ترسیدند که آیه و سوره ای در موردشان نازل بشود، اما اگر نازل می شد مانند گربه ای که زیر پله گیر کرده است واکنش نشان می دادند، تا بتواند فرار می کند که معلوم نشود، اما اگر لو برود حمله می کند، اگر حمله کند… مگر کشور اسلامی چقدر جمعیت و نیرو و سرباز داشت؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم سال های آخر به تعداد سربازان خود حتی کفش هم نداشتند، بعضی ها را بدلیل نداشتن کفش از جنگ معاف کردند، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم که عده و عُده نداشتند.
اگر شما می خواهید معجزه را ببینید و ببینید که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم و اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین چه کرده اند که هزار و چهارصد سال است چیزی از اسلام اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین مانده است، این اصلاً مثل معجزه می ماند، آن ها هم در حال اقدام کردن هستند، آن ها هم دوست ندارند به نقطه ای برسد که کشف سِر بشود، اگر این موضوع رخ بدهد آن ها هم باید اقدام کنند و این نقطه ی عملیات است، مانند کسی که می خواهد انتحاری بزند، او دوست دارد که کسی او را تا لحظه انفجار لو ندهد، اگر کسی او را لو بدهد او همان لحظه اقدام می کند، هر کدام از این ها مانند یک انتحاری بودند، شرایط هم در مدینه بگونه ای بود که مردم مدینه نمی گفتند یا رسول الله! حداقل این منافقی که لو رفته است را مجازات کنید.

منافقین و مسجد ضرار

مسجد درست کردند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم مسجد را خراب کردند. شما بروید و تاریخ را بگردید و ببینید اهالی آن مسجدی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم مسجد ضرارشان را خراب کرد چه کسانی بودند. مسجد ساختن که کار یک نفر و دو نفر نیست، از بیرون که کارگر نمی آوردند، خودشان می ساختند، مسجد آن زمان هم که مانند الآن نبود و سقف هم نداشت، اما چه کسانی این مسجد را ساختند؟ آیه دارد، اما چه کسانی بودند؟ اگر پیدا کردید!
تمام عوامل ارتباطی با آینده را از بین بردند، شبکه ای عمل می کردند. شما بروید و بررسی کنید، سوره مبارکه توبه را ببینید، آیات مسجد ضرار را ببینید، آیه دارد، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم ساختمان مسجد را خراب کرده اند، اما چه کسانی این مسجد را ساخته بودند؟ چند نفر از این ها را می شناسید؟ اگر نامی هم بردند طوری است که اصلاً معلوم نیست او کیست! 

منافقین و جنگ تبوک

کار خیلی پیچیده بوده است، کار به جایی رسید که نزدیک تبوک که یک جنگ مهمی با روم بود، می خواستند نهصد کیلومتر راه بروند، آن هم بدون ابزار و امکانات جدی.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم نگران این بودند که اگر برویم و برگردیم مدینه ای در کار نباشد و زن و بچه ای در کار نباشند. عده ای از منافقین هم ترسیده بودند و گفتند ما از اینجا تا تبوک برویم و ناگهان گرفتار امپراطوری روم بشویم، حال بیا و ثابت کن که ما اصحاب پیامبر نبودیم. یعنی چون جنگ مهم بود جا زدند. در جنگ هایی مثل احد می گفتند می آییم و وسط راه می رویم، چون راه نزدیک بود، ولی آنجا دور بود. از طرفی ممکن بود بخواهند اقدامی کنند. بعضی از آن ها آمدند و گفتند که ما نمی خواهیم بیاییم. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم هم اجازه دادند. بین المحذورین، چرا بین المحذورین؟ چون اگر در مدینه می ماندند مدینه به خطر می افتاد، اگر می آمدند هم سپاه را متفرق می کردند.
وقتی خدای متعال خواست این ها را توبیخ کند به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «عَفَا اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ»،[۱۰] چرا اجازه دادی در مدینه بمانند؟
خیلی ها در اینجا خیال کردند که خدای متعال پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را توبیخ کرده است، چون بعد از آن می فرماید که اگر آمده بودند، اگر اجازه نداده بودی بعضی از این ها نمی آمدند و آشکار می شد که منافق هستند.
یعنی بیشتر کسانی که اذن گرفته اند نیایند اذن شرعی نداشتند، این ها منافق بودند.
خیلی ها در تاریخ به دست انداز افتاده اند و گفته اند که نعوذبالله پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اشتباه کرده اند و خدای متعال ایشان را توبیخ کرده است.
شخصی در کشور جسارتی به اهل بیت سلام الله علیهم أجمعین می کند، مثلا ما می گوییم «آقای دادستان کل کشور! جمع کن! این چه وضعی است؟»، این که کاری نکرده است، درواقع به این می گویند که او حواس خودش را جمع کند. یعنی به در می گویند که دیوار بشنود، در این عمل هم توبیخ است، اگر آن ها را خطاب قرار بدهد رحمت الهی است، آن ها را خطاب قرار نمی دهد، در این ادبیات تهدید وجود دارد. «چرا اجازه ندادی نیایند؟ که اگر نیامده بودند معلوم بود که منافق هستند»، اما آیات بعد نشان می دهد، فرمود: «لَوْ خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا»[۱۱] اگر آمده بودند لشگر را از هم متلاشی می کردند. یعنی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم بعنوان فرمانده کل قوا درست عمل کرده اند و نگذاشتند بیایند. «لَوْ خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا»، یعنی اوضاع اینقدر پیچیده است که لشگر بپاشد یا مدینه بپاشد!
اوضاع آنقدر پیچیده بود که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را در مدینه نگه داشتند.
آن ها آنقدر پررو بودند که دوست ندارد علی را ببیند، برای همین او را در مدینه گذاشت!
با اینکه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه در همه ی جنگ ها فرمانده هستند.
شما ببینید باید چقدر وقیح باشند و اوضاع چقدر در دستشان باشد که امید اختلاف افکنی بین امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم داشته باشند! همانطور که اشعث آمد تا به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه رشوه بدهد! باید چقدر احساس قدرت کند که بگوید او را هم می خریم، یا باید چقدر احساس قدرت کنند که بگویند نعوذبالله بین امیرالمؤمنین صلوات الله علیه و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم اختلاف می اندازیم.
گفتند پیامبر چون دوست ندارد علی را ببیند گفت در مدینه بمان. که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم برای مرتبه ی چندم حدیث «أنتَ مِنّی بِمَنزلةِ هارونَ مِنْ مُوسی، اِلّاأنّه لانَبیّ بَعدی» را فرمودند.
در همین تبوک گفتند که علی در مدینه است و شتر پیغمبر را از بالای کوه به پایین می اندازیم. چنین اتفاقی افتاد. اسامی این ها چیست؟ چه کسانی بودند که می خواستند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم را ترور کنند؟
شما فکر کنید حلقه امنیتی مرحوم امام خمینی رضوان الله تعالی علیه که می خواهد امام را از فرودگاه به بهشت زهرا سلام الله علیها ببرند بگویند که می خواهیم ماشین را در چاله ای در مسیر بیندازیم. این ها چه کسانی بودند؟ کسی از بیرون که نبود، داخلی ها بودند، لشگر روم که نبود، همین ها بودند، اسامی این ها چیست؟ به نظر شما آیا اجازه می دهند که این ها ثبت بشود؟ اجازه نمی دهند.
چه کسی باید این ها را بشناسد؟ باید چطور این ها را شناخت؟
ناگهان منافقین چه شدند؟
چون کسی این ها را نمی شناسد، وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به شهادت رسیدند دیگر شما در تاریخ مسلمین هیچ گزارشی پیدا نمی کنید که حاکمیت از نفاق تحذیر کرده باشد، تا وقتی که امیرالمؤمنین صلوات الله علیه به حکومت رسیدند.
فرض کنید ما در سوریه بودیم، داعش و النصره جنایت می کردند، ما هم هیئت می گرفتیم، مدام نگران هستید که از کدام طرف حمله می کنند، بدون اینکه جنگی بشود، بدون اینکه اقدامی بشود، ناگهان دیگر خبری از داعش و النصره نباشد، آیا کسی باور می کند؟ چه شدند؟ این ها کجا هستند؟ آیات تا لحظه شهادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم تحذیر می کند، اصلاً سوره توبه که جزو سوره های پایانی عمر شریف پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم است «مفذحه» است، یعنی مفتضح کننده ی منافقین. این ها کجا هستند؟ تک صداهایی پیدا می شود، یعنی اگر کسی بتواند نفس بکشد چیز اندکی می گوید، به بعضی از آن ها اشاره می کنم.
مثلاً ابن مسعود و ابوموسی اشعری در حال وارد شدن به مسجد بودند، حذیفه که با عمار بجای امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم مراقبت می کردند، گفت: دو نفر در حال وارد شدن هستند که یکی از آن ها منافق است. بعد گفت: ابن مسعود به هدایت پیغمبر نزدیک بود.
آن هم برای این بود که حذیفه گفت من کسانی که برای ترور پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم آمده بودند را شناختم.
گزارش شده است به این هایی که از دنیا رفتند و جزو این ترورکننده ها بودند نماز نخواند، حال شما بروید و تاریخ را بگردید و ببینید حذیفه به چه کسانی نماز نخواند! پیدا نمی کنید!
یعنی معلوم است که هنوز رسانه در دست این هاست و این ها اخبار را کنترل می کردند، دیگر خبری از تحذیر هم نیست، انگار وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم از دنیا رفتند منافقین هم تبخیر شدند!
جالب است به شما بگویم که می گویند نفاق کجا پیدا شد؟ منافقین گم شدند تا ناگهان در سپاهی عثمان را کشتند و علی را خلیفه کردند! یعنی می گویند ۲۵ سال خواب بودند و ناگهان علی بن ابیطالب را خلیفه کردند!
حذیفه گفته است که «إِنَّ الْمُنَافِقِينَ الْيَوْمَ شَرٌّ منهم على عَهْدِ النبي صلى الله عليه وسلم كَانُوا يَوْمَئِذٍ يُسِرُّونَ وَالْيَوْمَ يَجْهَرُونَ»[۱۲] منافقین زمان پیغمبر خیلی مخفی عمل می کردند ولی الآن دیگر آشکار هستند.
حال سؤال این است که این «آشکار است» یعنی کجا هستند؟ چه کسانی هستند؟ پیدا نمی کنید!
چه کسی می تواند مقابل بنی امیه بایستد؟
دستاوردهای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم به دست دشمنان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم افتاد، چطور این ها را تشخیص بدهیم؟ چه کسی جرأت دارد با این ها مواجه بشود؟ هر کسی بخواهد با این ها دربیفتد یا او را می کشند و یا حیثیت او را نابود می کنند، حرف چه کسی را می شود قبول کرد؟
چه کسی می توانست چنگ بزند و پرده از نفاق بعضی ها بردارد؟
اولین قدم باید یک معصوم باشد، باید علم الهی داشته باشد، دومین قدم این است که هرچه او را تخریب می کنند پابرجا باقی بماند، وگرنه مختار کارهایی کرد، بنی امیه چنان او را مفتضح کردند که پسر او نزد امام باقر علیه السلام رسید و عرض کرد: بالاخره پدر من رحمة الله علیه یا لعنت الله علیه؟ یعنی پسر او هم در این جنگ رسانه در حال غرق شدن بود. بنی امیه اینطور عمل می کنند.
کسی که می خواهد مقابل این جریان باشد هم باید علم و عصمت داشته باشد که بتواند تشخیص بدهد، و هم هرچه او را می زنند بتواند پابرجا بماند، چه کسی می توانست این کار را کند؟ ضمناً هر کسی این کار را کند معلوم است که چه مجازاتی خواهد شد.

جهاد حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها

ضمناً همه هم همراهی می کنند، چون یا از خودشان هستند و یا می ترسند و یا رشوه گرفته اند. در تاریخ نوشته اند که عامل رشوه «زید بن ثابت» است، یعنی به در خانه ها پول می برد. همزمان که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به در خانه ها می رفتند که مردم را همراه کنند… حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در حال تلاش بودند، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به سر قبر مطهر حمزه سیدالشهداء علیه السلام می رفتند و طوری گریه می کردند که از هوش می رفتند که مردم بفهمند که اگر حضرت حمزه علیه السلام بود اینطور نمی شد، یک نفر بیاید و جای حمزه را پر کند، یعنی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خط می دادند. حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خطبه خواندند، آن حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها که در روایت هست وقتی نابینا به خانه ی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم آمد حریم گرفت که نابینا تنفّس ایشان را حس نکند بین مردان رفتند و خطبه طولانی خواندند. آن طرف مقابل هم که حیائی نداشت، گفت: به روباه می گویند…
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هر اقدامی که می توانستند کنند کردند، بعد هم به میان میدان رفتند و فرمودند: پدرم خیلی زحمت شما را کشیده است، «فَلَمَّا اِختارَ اللَّهُ لِنَبِیِّهِ دارَ اَنْبِیائِهِ وَ مَأْوى اَصْفِیائِهِ» وقتی خداوند پدرم را از این عالم برد «ظَهَرَ فیکُمْ حَسْکَةُ النِّفاقِ» نفاق پنهانی سالیان گذشته شما آشکار شد، «سَمَلَ جِلْبابُ الدّینِ» لباس دین پوسیده و دریده شد، دین نابود شد.
مگر چند روز گذشته است؟ مگر چقدر فتنه کرده اند؟ آیا بیت المال را دزدیده اند؟ آیا احکام نماز را عوض کرده اند؟ نه! اینقدر فرعیِ فردیِ کوچکِ جزئی نبینید. مگر چند روز گذشته است که «سَمَلَ جِلْبابُ الدّینِ»؟ چه شد که دین نابود شد؟ آیا بیت المال را بردند؟ آیا نماز را پنج رکعتی کردند؟ آیا وضو را تغییر دادند؟ در روزهای اول که هیچ کدام از احکام تغییر نکرده است، پس چه چیزی پوسیده شد؟
اگر بت پرست به شکل نماز ما رو به قبله نماز بخواند که شما به این عمل او اقامه صلاة نمی گویید، روح نماز توحید و اخلاص است، اگر توحید و اخلاص نباشد که نماز نیست.
آن چیزی که همه ی دین را بهم پیوند داده است و نخ تسبیح همه ی دین است، آن را از بین بردند، نماز هنوز جابجا نشده است ولی «سَمَلَ جِلْبابُ الدّینِ»، چه کسی می توانست این حرف را بزند؟ کسی که از افق عرش نگاه می کند و می بیند امّت چقدر خودش را بیچاره کرد، مادری که دلسوزِ بیچارگیِ فرزندانِ همان عصر و تا ماست.
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند به فرزندانم تا روز قیامت سلام برسان… یعنی مادرتان برای شما مادری کرد، وگرنه اصلاً چیزی از دین نمی فهمیدید، در قالب دینداری اصلِ بت پرست بودید و کسی تشخیص نمی داد.
«ظَهَرَ فیکُمْ حَسْکَةُ النِّفاقِ، وَ سَمَلَ جِلْبابُ الدّینِ، وَ نَطَقَ کاظِمُ الْغاوینَ» آن کسی که رأس فتنه بود و همیشه ساکت بود دیگر امروز به صدا درآمد، «وَ هَدَرَ فَنیقُ الْمُبْطِلینَ» رئیس اهل باطل الآن قد علم کرده است.
آیا سیده ی اهل الجنّه معاذالله در حال بهتان زدن هستند یا می بینند؟
بعد فرمودند: «زَعَمْتُمْ خَوْفَ الْفِتْنَةِ»… چون گفته بودند از ترس فتنه فعلاً کاری کنیم تا اینکه بعدا برنامه ریزی کنیم… حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند: آیا از فتنه ترسیدید؟ «اَلا فِی الْفِتْنَةِ سَقَطُوا، وَ اِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحیطَةٌ بِالْکافِرینَ»…
این ها کلمات حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها است، ادبیات را ببینید، «وَ اِنَّ جَهَنَّمَ لَمُحیطَةٌ بِالْکافِرینَ فَهَیْهاتَ مِنْکُمْ، وَ کَیْفَ بِکُمْ، وَ اَنَّى تُؤْفَکُونَ» چقدر دروغ می گویید؟
وقتی حضرت مریم سلام الله علیها آمدند و گفتند من شوهر ندارم و خدای متعال این بچه را به من داده است، در حالت عادی که کسی باور نمی کند، قوم حضرت مریم سلام الله علیها بی ادب بودند و گفتند: «لَقَدْ جِئْتِ شَيْئًا فَرِيًّا»،[۱۳] نعوذبالله یعنی خیلی کذاب هستی…
همینکه آن جریان مقابل شروع کردند به حرف زدن هم حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها فرمودند: «لَقَدْ جِئْتَ شَیْئاً فَرِیّاً»… این ادبیات حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
تا اینجا هنوز کشفِ منافق رخ نداده است، چرا؟ برای اینکه می گفتند اگر فاطمه را بکشیم بعداً اخبار را جابجا می کنیم.
یک وقتی شما در جایی می روید و حرفی می زنید و همه شما را تشویق می کنند، اگر در بین شیعیان امیرالمؤمنین صلوات الله علیه مدحِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بگویی تو را تشویق می کنند، اگر به جایی بروی و حرف بزنی و سیلی بخوری… جهاد تبیین یعنی باید بیان به اهل آن برسد، حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هم بین آن ها بیان نمودند و هم باید این موضوع به آیندگان برسد. چکار کنیم که از بین نرود؟

روضه و توسّل به حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها

حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها اقداماتی کردند، من یک مورد از آن ها را بگویم…
وقتی حمله کردند همه ی انرژی خود را جمع کردند و وقتی به هوش آمدند به جلوی مسجد رفتند و فرمودند شما را نفرین می کنم…
در یک نقل دیگری در کافی شریف هست که یقه ی یک نفر از آن ها را گرفتند و فرمودند اگر من دعا کنم سریع اجابت می شود… ولی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مادر هستند…
شمشیر روی سر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بود ولی به سلمان پیغام دادند و فرمودند: برو و به فاطمه بگو که پدرت خیلی برای امّت زحمت کشیده است… حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها برای ما هم مادری کردند، وگرنه ما چه قدر و قیمتی داشتیم که بخواهیم در این وانفسای عالم…
هشت میلیارد نفر در این روزگار زندگی می کنند، مگر چند نفر الآن به ایشان فکر می کنند؟ ما چه سابقه و لیاقتی داشته ایم؟…
امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: الآن نفرین نکنید…
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها تهدید کردند و فرمودند: اگر امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را برگردانید نفرین نمی کنم… خودِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها درهم شکسته و غرق به خون… امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را از زیر تیغ بیرون کشیدند…
سُلیم می گوید حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بعد از این دیگر از بستر بلند نشدند…
ان شاء الله خدای متعال خواهران و مادران و همسران شما را حفظ کند، اگر خواهر و همسر بیست ساله داشته باشید می بینید که پرنشاط است، آرام آرام راه نمی رود، بااحتیاط حرکت نمی کند، نیازی به عصا ندارد… حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها هر مرتبه که خواستند از این پهلو به آن پهلو بشوند سختی زیادی می کشیدند… هرچه ظاهر را مقابل فرزندان و امیرالمؤمنین صلوات الله علیه حفظ کردند… شاید به این دلیل بود که نوشته اند «مُعَصَّبَةَ الرَّأْسِ ناحِلَةَ الْجِسْمِ مُنْهَدَّةَ الرُّكْنِ باكِيَةَ الْعَيْنِ مُحْتَرَقَهَ الْقَلْبِ يُغْشى عَلَيْها ساعَةً بَعْدَ ساعَةٍ» از شدّت درد بیهوش می شدند… بقیه هم ظاهری نمی دانستند چه خبر است، تا اینکه وصیت کردند، وصیت خیلی جانسوز است، امیرالمؤمنین صلوات الله علیه را خبر کردند، بدنی باقی نمانده بود، انگار ملحفه روی زمین افتاده بود، ولی به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند که اسماء می گوید در قوم ما وقتی می خواهند پیکری را جابجا کنند دیواره ی چوبی می سازند… علی جان! از تو تقاضا می کنم که برای من تابوت درست کنی… بعد شروع کردند به وصیت کردن…
قسمت اول وصیت… دیده اید که دل یک نفر را می شکانند و در جامعه به او بی مهری می کنند، یک نفر می گوید الحمدلله تو عالم و برجسته هستی… حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها خودشان را کوچک کردند که از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه دلجویی کنند… فرمودند: من از زمانی که به خانه ی تو آمدم به تو دروغ نگفتم، سعی کردم همیشه مطیع تو باشم، به تو خیانت نکردم… امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بلند بلند گریه کردند و فرمودند: شأن تو أجل است و معاذالله 
حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها شروع کردند به وصیت کردن، علی جان! مرا شبانه غسل بده و شبانه کفن کن و نباید آن ها باشند…
در خانه ای که مادر جوان از دنیا می رود اول بچه های کوچک را به جای دیگر می برند، ولی اینجا بخاطر اینکه مخفیانه است، کمک کارانِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه هستند، امام حسن مجتبی صلوات الله علیه و حضرت سیّدالشّهداء صلوات الله علیه رفتند و آن هفت نفر را خبر کردند، کنار غسل مادر ایستادند و به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه کمک کردند، صدا در نمی آمد، در حال قبض روح شدن بودند…
همه می فهمند که غسل و کفن شبانه برای این بود که می خواستند کاری کنند که… اصلاً عجیب است که حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها در وصیتشان به امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: مرا شبانه غسل و کفن کن، بعد فرمودند: به فرزندانم تا روز قیامت سلام برسان؛ یعنی اگر قبر من مخفی است برای این است که شما بفهمید حق چه کسی بود و مسیر را اشتباه نروید، برای شما مادری کردم…
غسل شبانه و کفن شبانه معلوم است برای این است که دیگران نفهمند، اما یک سؤال درست شد، چرا اصرار به اینکه امیرالمؤمنین صلوات الله علیه از زیر لباس غسل بدهند؟ استادی می گوید غسل شبانه و کفن شبانه برای شیعیان و مؤمنین تا روز قیامت بود، ولی این وصیت آخر فقط برای مراعاتِ حالِ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه بود…
تا زمانی که بودم سعی کردم نفهمید که چه بلایی بر سر من آوردند… لذا از امیرالمؤمنین صلوات الله علیه نقل شده است که وقتی عمار گفت: شما که آرام هستید چرا ناگهان ضجه می زنید؟ امیرالمؤمنین صلوات الله علیه فرمودند: وقتی بدنِ حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها را روی مغتسل قرار دادم، چاره ای نبود بجز اینکه باید دست می کشیدم… می دیدم گاهی آه می کشد… باید دست می کشیدم تا اینکه دست رسید…

پی نوشتها :
............................................................
[۱]. سوره  مبارکه غافر، آیه ۴۴.
[۲]. سوره  مبارکه طه، آیات ۲۵ تا ۲۸.
[۳]. الصّحيفة السّجّاديّة، ص ۹۸.
[۴]. سوره مبارکه فتح، آیه ۶ (وَيُعَذِّبَ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ الظَّانِّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۚ عَلَيْهِمْ دَائِرَةُ السَّوْءِ ۖ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۖ وَسَاءَتْ مَصِيرًا)
[۵]. سوره مبارکه توبه، آیه ۱۰۱ (وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ ۖ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ ۖ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ ۖ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ ۚ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٍ)
[۶]. سوره مبارکه بقره، آیه ۲۰۴ (وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُعْجِبُكَ قَوْلُهُ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيُشْهِدُ اللَّهَ عَلَىٰ مَا فِي قَلْبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الْخِصَامِ)
[۷]. سوره مبارکه حجرات، آیه ۱۴ (قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا ۖ قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَٰكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ ۖ وَإِنْ تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَا يَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ)
[۸]. سوره مبارکه توبه، آیه ۷۳ (يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ ۚ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ ۖ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ)
[۹]. سوره مبارکه توبه، آیه ۶۴ (يَحْذَرُ الْمُنَافِقُونَ أَنْ تُنَزَّلَ عَلَيْهِمْ سُورَةٌ تُنَبِّئُهُمْ بِمَا فِي قُلُوبِهِمْ ۚ قُلِ اسْتَهْزِئُوا إِنَّ اللَّهَ مُخْرِجٌ مَا تَحْذَرُونَ)
[۱۰]. سوره مبارکه توبه، آیه ۴۳ (عَفَا اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ)
[۱۱]. سوره مبارکه توبه، آیه ۴۷ (لَوْ خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا خَبَالًا وَلَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَفِيكُمْ سَمَّاعُونَ لَهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ)
[۱۲]. صحیح بخاری، جلد ۹، صفحه ۵۸
[۱۳]. سوره مبارکه مریم، آیه ۲۷ (فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهَا تَحْمِلُهُ ۖ قَالُوا يَا مَرْيَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَيْئًا فَرِيًّا)

جهت دسترسی به سایر مجموعه مباحث «جهاد تبیین در قیام فاطمی» استاد کاشانی کلیک کنید.

ویژه نامه مرتبط : ایام فاطمیه سلام الله علیها - ویژه نامه بانوی بی نشان