کتاب الکترونیکی و روز هوای پاک

کتاب الکترونیکی و روز هوای پاک

سال ۱۳۷۴، ستاد اجرایی کاهش آلودگی هوا، برای آنکه مردم را به آلودگی هوا حساس تر کنند، روز ۲۹ دی ماه را به نام « روز هوای پاک » نامگذاری کرد.

دلایل بسیاری وجود دارد که کتاب الکترونیکی را بین دوستداران کتاب محبوب کند؛ در گوشی و تبلت خوانده می شوند، راحت تر حمل می شوند، ارزان ترند و… . این ها مهم ترین دلایلی هستند که کاربران از کتاب الکترونیکی استفاده می کنند. اما شاید کمتر شنیده باشید که کتاب های الکترونیکی، علاوه بر همه ی مزایایی که گفته شد، طرفدار محیط زیست هم هستند.

آلودگی هوا، قطع درختان برای تولید کاغذ، کمبود آب و بسیاری دیگر از خبرهای دیگری که حتماً تابه حال آن ها را شنیده اید، از مسائلی هستند که محیط زیستِ امروز را به خطر انداخته اند. این روزها حفاظت از محیط زیست بسیار مهم تر از قبل شده است.

امروز ۲۹ دی ماه و روز هوای پاک است. سال ۱۳۷۴، ستاد اجرایی کاهش آلودگی هوا، برای آنکه مردم را به آلودگی هوا حساس تر کنند، روزی را به نام « روز هوای پاک » نامگذاری کرد. هر سال، گروه های مردم نهاد، مدارس و خیلی از نهادهای رسمی و غیررسمی، فعالیت هایی را به بهانه ی روز هوای پاک انجام می دهند. سه شنبه های بدون خودرو، یکی از این فعالیت هاست. به همین بهانه، می خواهیم درباره ی تأثیر کتاب الکترونیکی در آلودگی هوای و حفاظت از محیط زیست بگوییم.

در یادداشت گروه نفس و نوسازی مینی بوس های فرسوده از سایت میدان، می توانید نمونه ای دیگر از فعالیت های گروه های مردم نهاد را در روز هوای پاک بخوانید.

انتشار کتاب و انتشار کربن در هوا

ماشین چاپ در قرن ۱۵ اختراع شد. امروز هم برای چاپ های انبوه از همان ماشین ها استفاده می شود. ماشین های چاپ، روزانه در مقیاس های میلیونی کتاب تولید می کنند و همه ی کلماتِ کتاب ها را با کربن روی کاغذ چاپ می کنند. همین موضوع و همین سیستم چاپ، باعث می شود که در هر فرآیند چاپ، مقدار بسیار زیادی کربن دی اکسید CO2  تولید کنند.

شاید از درس علوم دوران راهنمایی به خاطر داشته باشید که به شکل معمول، ۷۸ درصد گازهای موجود در هوا، نیتروژن و ۲۱ درصد اکسیژن است. ۱ درصدِ باقی مانده هم سهم کربن دی اکسید و باقیِ گازهای موجود در هواست. سهم کربن دی اکسید در هوا بسیار کم است اما با فعالیت های مخرب انسان، مثل استفاده ی بیش از حد از سوخت های فسیلی و خودروها این گاز بسیار بیشتر از سهمش تولید می شود و همین موضوع باعث آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین و پیامدهای دیگر می شود.

هر انسانی با عمل تنفس، مقداری از این گاز را تولید می کند. اما حجمی که ماشین ها، کارخانه ها و باقی صنایع از این گاز تولید می کنند، با آن قابل مقایسه نیست. حجم کربن دی اکسیدی که صنایع تولید می کنند، بر کیفیت هوا و همچنین گرم شدن کره زمین تأثیر مستقیم می گذارد. صنعت چاپ، یکی از صنایعی است که از ابتدا، سهم زیادی از تولید مخرب این گازهای گلخانه ای را داشته است. تولید کربن دی اکسید توسط ماشین های چاپ به نوعی است که اگر کنار ماشین های چاپ بایستید، بدون نیاز به وسیله ی اندازه گیری و دانش شیمی، حتماً متوجه آن خواهید شد.

کتاب های الکترونیکی، احتیاجی به دستگاه های چاپ ندارند. آن ها تکثیر نمی شوند و روندِ تولیدشان هم بیشتر با کامپیوتر و اینترنت است. بنابراین، کتاب الکترونیکی کربن دی اکسید تولید نمی کند و استفاده از آن ها به جای نسخه های چاپی، می تواند تولیدات گازهای گلخانه ای را بسیار کم تر کند.

کتاب الکترونیکی کاغذ ندارد

برای تولید کاغذِ کتاب ها، لازم است که درخت های زیادی قطع شوند. درخت ها منشاء حیات در کره زمین هستند و طی عملیات فتوسنتزشان کربن دی اکسید موجود در هوا را به اکسیژن تبدیل می کنند. این عملیات، باعث کم شدنِ آلودگی هوا می شود. برای همین است که وقتی در مکان هایی قرار می گیرید که پر از درخت است، احساس می کنید که هوای بهتر و سالم تری را تنفس می کنید.

برای تولید هر تن کاغذ، باید ۲۴ درخت تنومند قطع شود. سالانه ۲۳۰ میلیون تن کاغذ در دنیا مصرف می شود. کتاب های الکترونیکی، برای تولید شدن و یا تکثیرشدن، احتیاجی به قطع کردن درختان ندارند. البته این به این معنا نیست که تولید کتاب های الکترونیکی کاملاً سبز هستند و هیچ استفاده ای از طبیعت نمی کنند. تولید آن ها وابسته به تکنولوژی، اینترنت و الکتریسیته است و برای تولید الکتریسیته از انرژی های طبیعی، انرژی های باد، آب و… استفاده می شود. اما از آنجایی که کتاب های الکترونیکی یک بار تولید می شود و می تواند بارها خوانده شود، تأثیرات مخرب بسیار کمتری روی محیط زیست می گذارند.

چطور کتاب الکترونیکی می تواند آلودگی هوا را کم کند؟

با این تفاصیل، جای تعجبی وجود ندارد که دوستداران محیط زیست، از کتاب های الکترونیکی استقبال بیشتری کنند. همانطور که در ابتدای متن هم گفته شد، هر سال، گروه های مردم نهاد و مدارس، برنامه های متنوعی را در روز هوای پاک تعریف می کنند. فعالیت هایی که شاید کوچک باشند، اما کم کم تأثیر خود را خواهند گذاشت. اگر شما هم معتقدید که اقدامِ کوچکی از جانب شما می تواند تغییر بزرگی در دنیا ایجاد کند، انتخاب کتاب الکترونیکی به جای نسخه های چاپی آن ها بتواند یکی از این اقدامات باشد.

اگر با کتاب الکترونیکی آشنایی ندارید پیشنهاد می کنیم این دو یادداشت را بخوانید؛ «کتاب الکترونیکی چیست؟» و«کتابخوان چیست و چگونه کتاب الکترونیکی بخوانیم؟» 

منبع : طاقچه