فرزانگان قفقاز [۴۸] - شیخ احمد (قرن ۲۰ میلادی)

احمد (.... - .... ق)

شیخ احمد از روحانیون مبارز قفقاز در قرن چهاردهم هجری (بیستم میلادی) است. از زندگانی او اطلاع دقیقی در دست نیست ظهور وی در صحنه سیاسی - نظامی چچن به سال ۱۹۲۹م بر میگردد در آن سال مسئولان حزب کمونیست چچن در صدد اجرای دقیق برنامه اشتراکی کردن مزارع کشاورزی (کلخوزیسم) برآمدند. به دنبال آن نمایندگان کمیته های محلی و مرکزی حزبی به روستاها آمدند و به مصادره املاک و اموال زمین داران و دهقانانی پرداختند که خود و خانواده هایشان بیشتر بازداشت شده و به سیبری تبعید گردیده بودند. از سایر دهقانان نیز آنچه را که می بایست به مزارع اشتراکی تعلق گیرد مصادره کردند.

این اقدامات يك باره سراسر چچن را به انفجار و خشم کشاند. سازمان یافته ترین شورش در گویتی چچن به رهبری ملا احمد و ملاکوریف و در شالی و بنوا روی داد. شورشیان همه مؤسسات روستایی و ناحیه ای را اشغال نمودند، آرشیوهای دولتی را به آتش کشیدند و مسئولان حکومت محلی از جمله رؤسای گ.پ.اُ (سازمان جاسوسی شوروی) را دستگیر کردند، پالایشگاه نفت بنوا را به تصرف خود درآوردند و سپس يك حکومت موقت برپا کرده و درخواستهای زیر را به دولت مرکزی پیشنهاد نمودند:

۱. مصادره غیر قانونی اموال دهقانان متوقف گردد.

۲. بازداشت خودسرانه دهقانان به بهانه مبارزه با زمین داران پایان یابد.

۳. رؤسای گ.پ.اُ از چچن فراخوانده شوند و به جای آنها، مأموران غیر نظامی چچن انتخاب گردند و اختیارات پلیسی آنها محدود به تعقیب تبهکاران باشد.

۴. دادگاههای خلق که از طرف مقامات مرکزی تشکیل شده منحل و دادگاه های شریعت همانگونه که در کنگره جمهوری شوروی کوهستان در ۱۹۲۱م در ولادی قفقاز پیش بینی شده بود بار دیگر برقرار گردد.

۵. مداخله مقامات ناحیه ای و مرکزی در امور داخلی ناحیه خود مختار چچن متوقف گردد و کلیه تصمیمات سیاسی و اقتصادی از طرف یک کنگره متشکل از نمایندگان منتخب مردم - همانگونه که در قوانین مربوط به خود مختاری آمده - اتخاذ شود.
رهبران شورش این درخواستها را مستقیما به مسکو فرستادند و یادآور شدند که تنها وقتی سلاح های خود را بر زمین خواهند گذاشت و حاکمیت دولت مرکزی را خواهند

پذیرفت که همه پیشنهادهایشان پذیرفته شود. مسكويك هيأت عالی نمایندگی به گروزنی فرستاد. در آن جا يك كميسيون آشتی محلی تشکیل شد که در آن سه رهبر مذهبی نیز عضویت داشتند. به این کمیسیون اختیار داده شد که با رهبران شورش در تماس مستقیم باشد. اعضای این کمیسیون در شالی به رهبران شورش اعلام کردند که مسئولیت حوادث را بر عهده مجریان محلی می دانند که در راستای فرمانهای حزب و دولت حرکت نکرده اند و وعده دادند که به محض توقف جنگ این مسئولان را به سختی کیفر خواهند داد. همچنین طی اعلامیه ای به مردم چچن اطمینان دادند که در آینده امور داخلی آن سرزمین به اراده و دست خود آنان اداره خواهد شد.

شورشیان این توضیحات را پذیرفتند و موافقت کردند که به خانه های خود بازگردند و در انتظار اجرای وعده های دولت بمانند. در همان زمان نیز کمیسیون دولتی به مردم اطلاع داد که به زودی یک یگان ویژه گ ب ا برای تعقیب و مجازات مأموران متخلف به ناحیه شالی گسیل خواهد شد.

یگان مزبور برای فریب مردم نخست چند تن از مسئولان متخلف را بازداشت کرد، اما ناگهان به دستگیری رهبر قیام پرداختند که این اقدام موجب شورش وسیعی در چچن داغستان و قفقاز شمالی شد.

سرانجام در اواسط دسامبر ۱۹۲۹م یگانهای منظم ارتش سرخ در مرزهای چچن متمرکز شدند و در اواخر همان ماه برضد شورشیان وارد عمل گردیدند. ارتش سرخ توانست هر دو مرکز شورش مناطق كوچك شمالی - گویتی را تا اواسط ژانویه ۱۹۳۰م به تصرف درآورد. در جریان همین نبرد بود که ملا احمد و ملاکوریف به شهادت رسیدند و شورش نیز سرکوب گردید.[۱]

پی نوشت:
۱. علمای مجاهد، ص ۳۸.

منبع: کتاب فرزانگان قفقاز، عادل مولایی، ص ۷۱ - 74.