وحدت روش در ویرایش - عبدالرحیم موگِهی (شمیم)

وحدت روش در ویرایش - عبدالرحیم موگِهی (شمیم)

رعایت وحدت روش از مهم‌ترین اصول ویرایش و از بهترین راه‌های تشخیص ویراستار فرادست از ویراستار فرودست است.

 رعایت این اصل یعنی هر نظریه یا شیوۀ ویرایشی را که ویرایشگر طبق دلیل و ضابطه پذیرفته است، حتی اگر نزد دیگران هم نادرست باشد، آن را همواره و به طور یکسان در سراسر نوشته به کار بندد.

این کاربست نیز به گونه‌ای باشد که متن از جنبۀ ویرایشی کاملاً یکدست و یکنواخت به چشم آید و ناهمسان و ناهمگون جلوه نکند.

مثلاً اگر ویراستار طبق هر دلیل و ضابطه‌ای «هاء جمع» را جدا می‌نویسد، باید این شیوه را به طور یکسان در سراسر نوشته به کار گیرد.

بنابراین، نباید به گونه‌ای ویرایش کند که در جایی از متن، جمعِ کلمۀ «کتاب» به شکل «کتابها» و در جای دیگری به شکل «کتاب‌ها» یا «کتاب ها» نمود یابد.

یا چنان چه ویراستار در آغاز پاورقی، نام پدید آورنده را می‌آورد و بر نام کتاب مقدم می‌کند، لازم است که این شیوه را در تمام پاورقی‌های نوشته به طور یکسان به کار گیرد.

پس آن سان ویرایش نکند که در یک پاورقی، نام پدید آورنده و در پاورقی دیگری، نام کتاب در آغاز آن قرار گیرد.

دانستنی و به یاد سپردنی است که التزام به رعایت وحدت روش با به کارگیری استثنائات ویرایشی منافات و ناهمخوانی ندارد؛ البته به شرط آن‌ که استفاده از استثنائات نیز طبق دلیل‌ و ضابطه‌های ویرایشی باشد و در خودِ موارد استثنا نیز وحدت روش رعایت شود.