روزه مسافر و احکام آن

روزه مسافر و احکام آن

یکى از واجبات بسیار با اهمیت در شریعت اسلام، روزه ماه مبارک رمضان است. خداوند در قرآن کریم مى فرماید: یا أیها الذین آمنوا کتب علیکم الصیام کما کتب على الذین من قبلکم تتقون (بقره/183) یعنى نوشته شده است (واجب است) بر شما مومنان روزه، همان گونه که بر کسانى که پیش از شما بودند، نوشته شد. با همه اهمیت و ویژگى روزه در میان احکام شرعى، مسافر نه تنها از این تکلیف سنگین معاف است، بلکه روزه بر او حرام شمرده شده است. کسى که به علت سفر، از انجام این فریضه بزرگ الهى، محروم شده، مى باید پس از آن که مسافرت خود را به اتمام رساند، قضاى آن را به جا آورد. حتى مى توان از سفر براى فرار از روزه نیز استفاده کرد، زیرا روزه یک واجب شرعى است و تنها از طریق شرعى مى توان از آن معاف شد. این نوع افطار که جنبه شرعى دارد، براى کسانى که به دلایلى نمی ‏توانند یا نمى خواهند همه ماه مبارک رمضان و یا بعضى از روزهاى آن را روزه بگیرند، هیچ منع شرعى ندارد.

مسایل روزه در سفر

مسایل مهمى که مربوط به روزه مسافر است غیر از آنچه در مسایل قبل گذشت، بدین قرار است:

1 : مسافرى که باید نمازش را شکسته بخواند، چنانچه قبل از ظهر از شهر خارج شده باشد، بعد از حد ترخص باید روزه ‏اش را نیز افطار نماید و بعد از ماه مبارک و اتمام سفر آن را قضا کند. اما اگر مسافرى در ماه مبارک رمضان، بعدازظهر سفرش را آغاز نماید، دیگر نمی ‏تواند افطار کند، بلکه باید آن روز را همچنان روزه باشد، زیرا این رخصت و مجوز مخصوص کسانى است که قبل از زوال ظهر از موطن خود خارج می ‏شوند. از این رو کسانى که بعدازظهر از شهر خارج مى شوند، چنانچه قبل از غروب افطار نمایند، علاوه بر قضاى آن، باید کفاره آن را نیز بپردازند.

2 : اگر مسافرى قبل از ظهر به وطن یا محلى که مى خواهد 10 روز در آنجا بماند رسید، باید آن روز را روزه بگیرد، البته اگر قبل از آن عملى که مبطل روزه است، از وى سر نزده باشد. اما اگر قبل از رسیدن به مقصد، کارى که روزه را باطل مى کند (از قبیل خوردن و آشامیدن و غیره) از او صادر شده باشد، دیگر نمی ‏تواند آن روز را روزه بگیرد، بلکه باید بعد از ماه مبارک، آن را قضا نماید.

3 : اگر کسى در شهرى پس از رویت هلال شوال (شب عید فطر) به شهر دیگرى سفر نماید که در آنجا هلال ماه رویت نشده و شب آخر ماه رمضان محسوب مى شود، وى نیز باید مطابق مردم آن دیار، این روزه را روز آخر ماه رمضان محسوب نموده و روزه بگیرد.

4 : مواردى که روزه براى مسافر نه تنها حرام نیست بلکه واجب یا جایز است، از جمله آن موارد:

• روزه نذرى که مقید به سفر باشد، لذا واجب است در سفر طبق نذر خود روزه بگیرد.
• 3 روز، روزه بدل از قربانى حج، یعنى کسى که در حج قربانى نداده است، واجب است و در سفر حج 3 روز و پس از بازگشت به وطن، 7 روز روزه بگیرد.
• 3 روز روزه در مدینه براى قضاى حاجت، براى مسافرین مستحب است.
• و موارد دیگر.