عوامل ترس و نگرانی از مرگ چیست؟
علت ترس از مرگ چیست؟ و اصلا چرا باید از مرگ بترسیم؟
عمده ترین عوامل ترس و نگرانی غیرطبیعی از مرگ عبارت اند از:
1. نا آگاهی از حقیقت مرگ:
حضرت امام هادی علیه السلام، به یکی از یاران خویش که در بستر بیماری بود و از ترس مرگ بی تابی کرده و می گریست، فرمود: «یا عَبْدَالله! تَخافُ مِنَ الْمَوْت لاَِنَّکَ لا تَعْرِفَهُ»؛ « ای بنده خدا، تو از مرگ می ترسی به دلیل آنکه حقیقت آن را نمی شناسی»(1). اگر انسان، مرگ را نابودی و فنا تفسیر نکرده بلکه انتقال از سرای فانی به سرای باقی بداند، از مرگ هراسی به دل راه نمی دهد .
2. دل بستگی شدید به دنیا:
انسانی که شیفته ی دنیا و غرق در مادیات شده است؛ برای بهره مند شدن هرچه بیشتر از لذایذ دنیوی، به دنبال زندگی ابدی در این دنیاست و همواره از فرارسیدن مرگ خویش در نگرانی و اضطراب به سر می برد، زیرا چنین می پندارد که مرگ پایان بخش تمام لذت ها و کامیابی های اوست و او را از علایق و دل بستگی هایش، برای همیشه جدا می سازد .
حضرت امام علی علیه السلام با گذرا خواندن دنیا و جاودان خواندن آخرت، در همه انسان ها این انگیزه را ایجاد می کند که به دنیای زودگذر دل نبندند. می فرمایند: «أَيُّهَا النَّاسُ إنَّمَا الدُّنْيَا دَارُ مَجَازٍ وَالْآخِرَةُ دَارُ قَرَارٍ»؛ «ای مردم، دنیا سرای گذرا و آخرت خانه جاودان است».(2)
3. ترس از حسابرسی اعمال:
قرآن کریم می فرماید: «وَ لا یَتَمَنَّوْنَهُ أَبَداً بِما قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ وَ اللَّهُ عَلِیمٌ بِالظَّالِمِین»؛ «ولی آن ها هرگز تمنای مرگ نمی کنند به خاطر اعمالی که از پیش فرستاده اند و خداوند ظالمان را به خوبی می شناسد». دین مقدس اسلام، برای خنثی کردن این عامل، همواره بر گشودگی در توبه و بخشندگی و توبه پذیری خداوند تأکید می کند.
پی نوشت:
۱- معانی الأخبار، النص، ص ۲۹۰.
۲- نهج البلاغة (تحقیق صبحی صالح)، ص۳۲۰ .