معدن مرنی (Mirny)؛ معدن الماسی که هلی کوپترها را به درون خود می کشد

معدن مرنی (Mirny)؛ معدن الماس غول پیکری که هلی کوپترها را به درون خود می کشد

معدن مرنی (Mirny)، یکی از عظیم ترین چاله های دست ساز بشر بر روی سیاره زمین است. آنقدر بزرگ که ظاهراً می تواند هلی کوپترها را برباید. معدن مرنی (Mirny)، که با نام میر ماین هم شناخته می شود، یک معدن الماس کیمبرلیت عظیم است که در بخشی از اتحاد جماهیر شوروی که امروزه سیبری شرقی نام گرفته، واقع شده است.

این سپرده الماس غنی، در سیزدهم ژوئن سال ۱۹۵۵، طی عملیاتی توسط زمین شناسان اهل شوروی کشف شد. این معدن، حدود ۵۲۵ متر عمق دارد و از این بابت، ۴ برابر عمیق تر از نمونه های مشابه در دنیاست و قطر دهانه آن، حدود ۱۲۰۰ متر است.

عملیات استخراج معدن، در سال ۲۰۰۱، با تاکید بر ادامه استخراج از بخش های زیر زمینی تا سال 2009، به پایان رسید. بعضی ها می گویند که این معدن می تواند هلی کوپترها را از آسمان به درون خود بکشد، اما تا امروز، هیچ حادثه ثابت شده ای در این مورد گزارش نشده است. همچنین برنامه هایی برای توسعه مجدد این گودال و تبدیل آن به شهری برای آینده، در دست تهیه است.

زمین شناسان تیم اکتشاف، یوری کاباردین، اِکاترینا الاگینا و ویکتور آودینکو قبلا هم دومین و تنها معدن کیمبرلیت روسیه را کشف کرده بودند. کیمبرلیت، یک نوع سنگ آذرین (آتش فشانی یا ماگمایی) است، که می تواند حاوی الماس هم باشد و اولین بار در شهر کیمبرلی، واقع در شمال آفریقا کشف شده بود.

صخره ها در پوسته زمین، در داخل لوله های آتش فشانیِ عمودی، شکل می گیرند که این موضوع با تزریق نفوذی ماگما از گوشته ی زمین، همراه می شود. اتفاق افتادن فوران، در عمق بسیار زیاد از گوشته ی زمین، اشکالِ کیمبرلیتی مشخصی را ایجاد می کند. به خاطر ماهیت ماگما، این نوع سنگ های آذرین (کیمبرلیت)، می توانند حاوی الماس و سایر ترکیبات گوشته ی زمین، مثل زنولیت باشند. کیمبرلیت و ترکیبات الماس همراه آن، در سراسر دنیا بسیار کمیاب هستند.

کشف این معدن، خبر بسیار خوبی برای اتحاد جماهیر شوروی بود، آن هم پس از چندین عملیات اکتشافی که از سال های ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ آغاز شده بود. اولین اشکال کیمبرلیتی، در عملیات اکتشافی که در سال ۱۹۵۴ انجام گرفته بود، در معدن زارنیستا پیدا شد.

حزب حاکم شوروی از عملکرد تیم اکتشاف بسیار راضی و خشنود به نظر می رسید، به همین خاطر ، در سال ۱۹۵۷، جایزه ارزشمند لنین را، که به تازگی مجددا برقرار شده است، به آنها اهدا کرد. این جایزه یکی از رده بالاترین جوایز اتحاد جماهیر شوروی بود.

نجات یک کشور

کشف این معدن، در بهترین زمان ممکن برای شوروی اتفاق افتاد چراکه این کشور به خاطر ویرانی های ناشی از جنگ جهانی دوم، به شدت ضعیف شده بود و مخصوصا اقتصاد آن، در آستانه نابودی قرار داشت.

با کشف معدن، اقتصاد اتحاد جماهیر شوروی، به لطف جنگ، تفکرات مریض حزب سوسیالیست حاکم، که بنای آن، اغلب بر کشتار مخالفان بود و به منحرف کردن برنامه های پس از جنگ می پرداخت، کمی بهبود یافت.

عملیات ساخت و ساز معدن مرنی (Mirny)، کار ساده ای نبود. یکی از معضلات پیش رو، وضعیت آب و هوایی سخت منطقه بود؛ زمستانی که ۷ ماه طول می کشد و دمای هوا تا منفی ۴۰ درجه افت می کند. چرخ ماشین ها و فولاد، به علت استفاده مکرر، بسیار شکننده می شود و نفت و روغن به راحتی در این دما یخ می زند. ضمن اینکه شب ها، کل معدن باید پوشیده شود، تا تجهیزات و ماشین  آلات مستقر در محل، یخ نزنند.

اوضاع در تابستان های کوتاه مدت منطقه هم چندان بهتر نیست. زمین صخره  ای سختِ زمستان، در تابستان به زمینی گل آلود تبدیل می شود و شرایط ناخوشایندی را ایجاد می کند.

معدن مرنی (Mirny)، تحت عملیات ساخت و ساز، سال ۱۹۵۷.

علی رغم همه چالش های موجود، معدن سرِ پا و فعال نگه داشته شد و خیلی زود به سود دهی واقعی رسید و این موضوع، حکم تاییدی بر اشتیاق و مهارت مهندسان و معدن کاران روسی بود.

مطالب مرتبط: تالار گردشگری

معدن مرنی (Mirny)، معدنِ مادرِ سرزمین است

معدن مرنی (Mirny) به سرعت، به بزرگ ترین معدن الماس اتحاد جماهیر شوروی تبدیل شد. در سال های ۱۹۶۰، سالانه، ده میلیون قیراط (حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم) کیمبرلیت الماسی از این معدن به دست می آمد، که از این مقدار، حدود ۲۰٪ الماس خالص بود.

لایه های بالاترِ معدن (که عمقی در حدود ۳۴۰ متر دارد)، شامل الماس بیشتری است (۴ قیراط در هر تُن) و هر چه پایین تر می رویم، این مقدار کمتر می شود (۲ قیراط در هر تن).

بعضی از این الماس ها، به عنوان بزرگ ترین الماس های دنیا رکوردشکنی کرده اند، به عنوان مثال، الماسی که در دسامبر سال ۱۹۸۰ استخراج شد و هنوز بزرگ ترین الماس کشف شده در سراسر روسیه (و اتحاد جماهیر شوروی) است و حتی یکی از بزرگ ترین الماس های دنیا به حساب می آید، امروزه در تالار الماس های کاخ کرملین در روسیه نگهداری می شود. ارزش محصولات کل عمر معدن را چیزی در حدود ۱۳ بیلیون یورو برآورد می کنند.

کمپانیِ De Beers نسبت به معدن علاقه زیادی نشان می داد

در همان زمان، کمپانی به نام De Beers درگیر توسعه ی فعالیت خود در معدن مرنی (Mirny) بود. آنها بزرگ ترین پخش کننده الماس جهان بودند و مشکلاتی را در افق برنامه های خود حس می کردند. آنها شعار "یک الماس برای همیشه" را برای کار خود انتخاب کردند و با این توسعه، بالاخره توانستند که با یک استراتژی بازاریابی موفق، الماس را به عنوان نماد عشق و تعهد، معرفی کنند و جا بیندازند.

سال های سال، آنها باید الماس های روسی را می خریدند، تا هم بازار جهانی را کنترل کنند و هم از فعالیت ها و عملیات های معدنی روسیه مطلع باشند. در سال ۱۹۷۶، مدیر اجرایی کمپانی سر فیلیپ اُپنهایمر و سرپرست تیم زمین شناسی،  بَری هاوتورن، اجازه حضور و بازدید از محل معدن را پیدا کردند. اما دولت شوروی، با به کارگیری برخی تاکتیک های رایج، آنقدر آنها را معطل کرد و جلسات بی اهمیت و بی فایده تشکیل داد که چیزی از زمان اعتبار ویزای آنها باقی نماند، در نتیجه، وقتی که به منطقه معدن رسیدند، تنها ۲۰ دقیقه زمان داشتند تا از معدن بازدید کنند.

با این حال، آنها توانستند اطلاعات کم و بیش مفیدی را به دست بیاورند، از جمله اینکه روس ها، در فرایند جدا کردن سنگ الماس، از آب استفاده نمی کنند چون با توجه به اقلیم، استفاده از آب، منجر به یخ زدن آن می شود، در نتیجه آنها از روش خرد کردن سنگ ها به صورت خشک استفاده می کنند.

تعطیلی و بازگشایی مجدد معدن مرنی (Mirny)

معدن مرنی (Mirny)، اولین و بزرگ ترین معدنی بود، که در شوروی مورد بهره برداری قرار گرفت، عملیات استخراج از آن، بیش از ۴۰ سال طول کشید، تا اینکه در سال ۲۰۰۱ به پایان رسید. از مدت ها قبل به نظر می رسید میزان الماس به دست آمده از لایه های اولیه در حال ته کشیدن است، در نتیجه برنامه ساخت یک تونل زیرزمینی در سال های ۱۹۷۰ آغاز شد، که بهره برداری از آن تا سال 1999 ادامه پیدا کرد.

با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱، عملیات استخراج معدن، به شرکت الماس ساخا (Sakha Diamond Company) واگذار شد و از این بابت، سود سالانه کلانی در حدود ۶۰۰ میلیون دلار، تنها از فروش الماس، نصیب این شرکت شد.

بعدتر این مهم، بر عهده آلروسا (Alrosa) گذاشته شد، که بزرگ ترین تهیه کننده الماس در روسیه است و تا امروز هم این مسئولیت، در دست همین شرکت است.

معدن مرنی (Mirny)، برای هلی کوپترها و مردم، یک جور تله مرگ است

شایعاتی مبنی بر اینکه چاله معدن مرنی (Mirny)، می تواند هلی کوپترها را اگر زیاد به آن نزدیک بشوند، از آسمان به زیر بکشد بین مردم دهان به دهان می چرخد. نظریاتی که در این باره وجود دارد این است که این چاله، به هوای بالا و اطراف خودش، اثری شبیه به اثر گرداب می بخشد که به شکل بالقوه می تواند تجهیزات هوانوردی ای مثل هلی کوپترها را از تولید نیروی لازم برای برخاستن از زمین باز دارد و به این ترتیب، آنها را به درون حفره سرنگون کند.

در واقع هوای داخل این حفره، که عمقی در حدود نیم کیلومتر دارد، گرم تر از سایر جاهاست. این هوای گرم، به سمت بالا حرکت می کند و هوای سرد پایین می رود و با این اختلاف دمای زیاد بین داخل حفره و هوای سطح زمین، شما یک تحرک و جابه جایی شدید هوا خواهید داشت. چون تغییر دما در زمان پرواز هلی کوپتر بر فراز حفره، خیلی شدید است، ممکن است خلبان، قبل از مدیریت شرایط و تنظیم سرعت، برای جبران کاهش ارتفاع، ارتفاع زیادی را از دست بدهد.

در همین زمان، هوای سرد از همه طرف، در حال ریختن به سمت حفره است و همین ماجرا، یک جور گردباد ایجاد می کند. حالا اگر هلی کوپتر، آنقدر پایین آمده باشد که به این جریان هوای سرد برخورد کند، ممکن است، قبل از اینکه بتواند نیروی قوی تری برای جبران کاهش ارتفاع پیدا کند، به راحتی به سمت لبه های حفره منحرف شده و به جداره ها برخورد کند.

در سال ۲۰۱۷،  معدن، پس از آب گرفتگی بخش زیر زمینیِ آن، برای مدت کوتاهی تعطیل بود؛ پیشامدی که حدود ۱۰۰ کارگر را در آنجا گیر انداخت و کمی بعدتر، فقط ۸ نفر نجات داده شدند. مسئله این آب گرفتگی بسیار جدی شد، طوری که در مواردی، حتی عملیات نجات را نیز مختل کرده بود.

برنامه هایی برای آینده معدن مرنی (Mirny)

یک آتلیه معماری بسیار مبتکر و خلاق، به نام AB Ellis Limited در سال ۲۰۱۰ خبر داد که در حال برنامه ریزی برای ساخت یک ابر شهر گنبدی در این معدن بلا استفاده هستند و نام پروژه هم Eco-city 2020 خواهد بود.

پیشنهاد آنها این است که با این کار، به بازیابی حوزه صنعتی مِرنی، در شرق سیبری، کمکی کرده باشند. این شهر می تواند گردشگران و افراد محلی را به شرق سیبری بکشاند و همچنین، قادر است که ۱۰۰۰۰۰ نفر را در خود جای بدهد. شهر جدید، قرار است که به سه سطح مختلف تقسیم شود، ضمنا دارای مزارع و جنگل ها و فضاهای اقامتی و تفریحیِ عمودی باشد. گنبد طراحی شده برای آن، مجهز به سلول های خورشیدی خواهد بود تا نیروی برق مورد نیاز شهر را تامین کنند و نور خورشید با تمهیداتی، به طبقات پایینی رسانده شود، به طوری که گیاهان موجود در آن طبقات، با رشد طبیعی، هوا و اکسیژن لازم برای زندگی را فراهم کنند.

تا به امروز این پروژه، به تایید هیئت های مسئول نرسیده و ممکن است هیچ وقت هم نرسد. اما کسی از آینده خبر ندارد.

منبع: interestingengineering.com

موضوعات مرتبط: طبیعت و گردشگری