جایگاه حضرت عیسی در آخرالزمان

جایگاه حضرت عیسی در آخرالزمان

فرود آمدن حضرت روح الله، عیسی مسیح(علیه السلام) از آسمان، در آخرالزمان، مورد اتّفاق تمام مسلمانان است. بیشتر مفسّران این آیه را که می فرماید: «هیچ یک از اهل کتاب (تورات و انجیل) نیست مگر آنکه پیش از مرگ، به او (عیسی) ایمان آورد و او نیز روز قیامت به آن گواه باشد.» (سوره نساء، آیه 159) به همین معنا تفسیر کرده اند. علامه مجلسی این تفسیر را از امام باقر (علیه السلام) روایت کرده است که فرمودند:

«پیش از قیامت، (عیسی) به دنیا فرود آید و هیچ یک از ملت های یهود و مسیح نماند؛ مگر آنکه قبل از مرگ به او ایمان آورد و آن حضرت پشت سر مهدی (علیه السلام) نماز گزارد.» (بحارالانوار، ج 14، ص 530)

ات فرود آمدن مسیح (علیه السلام) در منابع شیعه و سنّی فراوان است، از جمله این روایتِ مشهور از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) که فرمودند:

«چگونه خواهید بود آنگاه که عیسی بن مریم در میان شما فرود ‌آید و پیشوای شما از خود شما باشد.» (بحارالانوار، ج 52، ص 283.)

این روایت را جمعی از علمای اهل سنت، از جمله بخاری و دیگران درباره فرود آمدن عیسی آورده اند. (صحیح بخاری، ج 2، ص 256) 

بر اساس روایات منابع حدیثی شیعه و اهل سنت، حضرت مسیح، پشت سر امام مهدی (علیه السلام) نماز می گزارد. از پیامبر اکرم ص نقل شده است: منّا مهدیُ الامهِ الذی یُصَلی عیسی خَلفَه. مهدی امت که عیسی پشت او نماز می گذارد از ماست. (مجلسی، بحارالانوار، ج 51، ص 91) و نیز نقل شده است: ... و منكم القائم يصلّي عيسى بن مريم خلفه إذا أهبطه اللّه إلى الأرض من ذريّة على و فاطمة من ولد الحسين‏.  از شما است قائم که از ذریه علی و فاطمه و از فرزندان حسین است و عیسی بن مریم (ع) پشت او نماز می گزارد هنگامی که خدا او را به زمین فرود می آورد. (مجلسی، بحارالانوار، ج 51، ص 77)

و هر سال به حجّ خانه خدا مشرف می شود. مسلمانان به همراه او به نبرد با یهود، روم و دجّال می پردازند. آن بزرگوار پس از چهل سال زندگی رحلت می کند و مسلمانان پیکر او را به خاک می سپارند. (نسخه خطی الفتن ابن حماد، صص 159-162)

در روایتی از اهل بیت (علیهم السلام)  آمده است که امام زمان (علیه السلام) مراسم دفن او را به طور آشکار و در برابر دیدگان مردم برگزار می کند تا دیگر مسیحیان حرف های گذشته را درباره او بر زبان نیاورند و پیکر او را با پارچه ای که دستباف مادرش حضرت مریم (سلام الله علیها) است، کفن نموده، در قبر مریم (سلام الله علیها) در «قدس» به خاک می سپارند.

با توجه به آیه «قرآن» که: «هیچ کس نیست؛ مگر اینکه به او ایمان آورد.»

می توان گفت همه ملل مسیحی و یهودی پس از نزول مسیح به او ایمان می آورند. شاید فلسفه عروج او به آسمان و طولانی شدن عمرش برای ایفای نقش بزرگی است که در مرحله حساس و تاریخی ظهور امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر عهده می گیرد تا مسیحیان عالم که احتمالاً بزرگ ترین قدرت جهانی و جدّی ترین مانع برپایی حکومت و تمدن الهی حضرت مهدی (علیه السلام) اند، ایمان بیاورند.

از این رو، طبیعی است که با ظهور مسیح (علیه السلام)، جهان مسیحیّت خرسندی عمیق خود را با برپایی تظاهرات گسترده مردمی ابراز نماید و فرود عیسی (علیه السلام) را برای خود در برابر ظهور مهدی (علیه السلام) برای مسلمانان، موهبتی الهی پندارند و طبیعی است که حضرت مسیح (علیه السلام) از کشورهای مختلف آنان دیدار کند و خداوند نشانه ها و معجزه هایی را به دست او آشکار سازد و جهت هدایت تدریجی مسیحیان به اسلام در درازمدت اقدام نماید. در نتیجه، نخستین نتایج سیاسی فرود مسیح (علیه السلام) کاهش دشمنی حکومت های غربی نسبت به اسلام و مسلمانان و به گفته روایات، انعقاد پیمان صلح و آتش بس بین آنها و حضرت مهدی (علیه السلام) خواهد بود.

زمان ظهور حضرت مهدی و نزول حضرت عیسی

آیا امام زمان و حضرت عیسی، همزمان، ظهور می کنند؟

از روایات موجود در این زمینه به دست می ‏آید که بعد از ظهور حضرت حجة بن الحسن العسکری – ارواحنا له الفدا – حضرت مسیح (علیه السلام) از آسمان نزول خواهد کرد و در محضر آن حضرت حضور خواهد داشت. پیامبر اکرم (صلی الله علیه) می‏فرماید:

«لن تُهلک اُمَّةٌ انأ فی اولها و عیسی فی آخرها و المهدی فی وسطها»؛ (کشف الغمه، ج 2، ص 484)

امتی که من در اول، عیسی (علیه السلام) در آخر و مهدی (علیه السلام) در وسط آن باشیم هرگز به هلاکت نمی‏افتند.

این روایت صراحت بیشتری بر این مطلب دارد که ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) پیش از حضرت عیسی (علیه السلام) انجام می‏گیرد، بنابراین حضرت مهدی (عج) میانه امت پیامبر خواهد بود و منظور از وسط در روایت ذکر شده، ما قبل آخر است و میانه حقیقی نیست چون حضرت عیسی (علیه السلام) پس از حضرت مهدی (عج) خواهد آمد و حضور ایشان با حضور حضرت مهدی (عج) منافاتی نخواهد داشت. از این روایت استفاده می‏شود که حضرت عیسی (علیه السلام) وحضرت مهدی (عج) با هم ظهور نمی‏کنند بلکه نخست حضرت مهدی (عج) و سپس بعد حضرت عیسی (علیه السلام) ظهور می‏کنند. (یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، علیرضا رجایی، ص 211.)

مکان نزول حضرت عیسی

در شماری از روایت های ابن حماد از منابع اهل سنت، به اماکن متعددی به عنوان محلّ فرود عیسی (علیه السلام) اشاره شده است، از جمله «قدس شریف»، پل سفید بر دروازه «دمشق»، کنار مناره ای در محل دروازه شرقی دمشق و «دروازه لُدّ» در «فلسطین».

از روایت طبرانی از منابع اهل سنت، استفاده می‌شود که مکان نزول حضرت‌ مسیح در آخرالزمان، دمشق است. طبرانی به سند خود از رسول‌خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل کرده که فرمود: 

«ینزل عیسی‌ بن‌ مریم عند المنارة البیضاء شرقی دمشق؛ عیسی‌بن‌مریم کنار مناره سفید قسمت شرق، در سرزمین دمشق فرود خواهد آمد». 

ابن‌کثیر از دانشمندان اهل سنت، نیز می‌گوید: «... آنگاه مسیح بر زمین فرود می‌آید و محل فرود او کنار مناره سفید شرقی در دمشق؛ هنگام نماز صبح است». (الفتن و الملاحم ابن‌کثیر، ص۱۷۲.)

اما نظر مشهور در نگاه شیعی، این است که حضرت مسیح، نخست در قدس، فرود می آید و پشت سر امام مهدی نماز میگذارد و سپس رهسپار «شام» و دیگر نقاط می شود. 

اسلام، دین حضرت عیسی

از برخی روایات اهل سنت، استفاده می‌شود که حضرت ‌عیسی‌ علیه‌السلام بعد از فرودآمدن از آسمان، به شریعت اسلام عمل می‌کند، نه به شریعت خود.

سمره از رسول خدا نقل کرده که فرمود: «عیسی‌بن‌مریم در حالی ‌که تصدیق‌کننده به محمد و بر دین اوست نزول می‌کند، آنگاه دجال را به قتل می‌رساند...». (صحیح ابن‌حبان، ج۵، ص۲۲۳)

حضرت عیسی، وزیر امام مهدی

در حکومتی که رهبری آن به‌عهده حضرت‌ مهدی علیه‌السلام است، کارگزاران و مسئولان حکومت او نیز باید از بزرگان و نیکان امت باشند؛ لذا طبق آنچه در روایات آمده است، ترکیب دولت حضرت‌ مهدی علیه‌السلام را پیامبران، جانشینان آنان، تقواپیشگان و صالحان روزگار تشکیل خواهند داد.

د روایتی می‌خوانیم که حضرت‌ عیسی علیه‌السلام به حضرت ‌مهدی علیه‌السلام می‌گوید: «همانا من به‌ عنوان وزیر فرستاده شده‌ام نه امیر و فرمانروا». (ملاحم، ابن‌طاووس، ص83؛  و الفتن، ابن‌حماد، ص160)

همچنین در روایتی آمده است که حضرت ‌عیسی علیه‌السلام، وزیر حضرت مهدی علیه‌السلام و پرده‌دار و جانشین آن حضرت است. (غایة‌المرام، ص697؛ و حلیة‌الابرار، بحرانی، ج2، ص620)

و نیز در روایتی دیگر آمده است: «... آنگاه عیسی فرود می‌آید و مسئول دریافت اموال حضرت ‌قائم می‌شود و اصحاب کهف نیز در پشت سر او خواهند بود». (غایة‌المرام، ص697؛ حلیة‌الابرار، بحرانی، ج2، ص620)

مدت عمر حضرت عیسی

از برخی روایات اهل سنت، استفاده می‌شود، حضرت‌عیسی علیه‌السلام بعد از نزول به زمین، چهل سال عمر می‌کند و در این مدت، ازدواج نیز می‌کند، بعد رحلت فرموده و مسلمانان بر او نماز می‌گزارند:

۱. ابوهریره در حدیثی از رسول خدا‌ نقل کرده که فرمود: «او مسیح چهل سال در روی زمین توقف خواهد کرد و بعد از وفاتش، مسلمانان بر او نماز می‌گزارند».

۲. عبدالله‌بن‌عمر از رسول‌ خدا نقل کرده که فرمود: «عیسی‌بن‌مریم به زمین فرود می‌آید و ازدواج می‌کند و صاحب فرزند می‌شود». 

در روایتی از اهل بیت (علیهم السلام)  آمده است که امام زمان (علیه السلام) مراسم دفن او را به طور آشکار و در برابر دیدگان مردم برگزار می کند تا دیگر مسیحیان حرف های گذشته را درباره او بر زبان نیاورند و پیکر او را با پارچه ای که دستباف مادرش، حضرت مریم (سلام الله علیها) است، کفن نموده، در کنار قبر حضرت مریم (سلام الله علیها) در «قدس» به خاک می سپارند.

ره یافت ها

از مجموعه احادیث و روایات در باب نقش حضرت عیسی مسیح، به نتایجی دست می یابیم، از جمله:

1. فرود حضرت مسیح از آسمان، علاوه بر اینکه موجب گرایش غربی ها و مسیحیان جهان به اسلام و انعقاد پیمان صلح میشود، برخی از شبهات پیرامون امام عصر نیز پاسخ داده میشود. با حضور و نزول حضرت مسیح به زمین و آشکار شدن خبر قرآن مبنی بر به صلیب نکشیده شدن حضرت عیسی، پیش از پیش موجب تقویت پایه های حکومت جهانی اسلام شده و نیز بر امامت در سنین کودکی، صحه گذاشته میشود. زیرا، قرآن آغاز معجزات عیسی(ع) را در نوزادی بیان کرده و بصراحت می‌گوید وقتی به مریم(س) اعتراض کردند که چطور مادر شده‌ای، بصراحت وجود مقدس حضرت عیسی(ع) به سخن آمده و از طهارت و پاکی مادرشان سخن می‌گویند! این یعنی تصریح به مقام نبوت و ولایت ایشان فارغ از سن و زمان و مکان و وابسته به شایستگی‌های الهی. بنابراین، نوع ولادت حضرت مسیح(ع) و آغاز نبوت ایشان در نوزادی با تصریح آیه قرآن، سند محکمی است بر این عقیده شیعه که امام میتواند در سنین کودکی به مقام شامخ امامت برسد.

2. از طرفی بر اساس طول عمر حضرت مسیح(ع) که از دو هزار سال می‌گذرد، می‌توان بر طول عمر حضرت حجت(عج) استدلال کرد، وقتی معتقد هستیم ایشان زنده‌اند و حضرت حجت(عج) را در قیامشان یاری می‌کنند، دیگر طول عمر حضرت ولی عصر(عج)، جای تعجب و عدم باور و شبهه افکنی ندارد.

3. از شگردهای جبهه کفر و شیطان، حذف مشترکات ادیان آسمانی است. اتحاد اسلام و مسیحیت در آخرالزمان، بر خلاف دیدگاه جبهه یهود صهیونیسم، می باشد. از اینرو، تمام سعی خویش را در جهت اختلاف افکنی بین دین اسلام و مسیحیت به کار بسته اند. حضرت مسیح (ع) به تصریح روایات اسلامی، یکی از پیامبران الهی هستند که در عصر ظهور و در ایجاد حکومت عدل جهانی حضرت ولی عصر(عج) نقشی اثرگذار ایفا کرده و آن حضرت(عج) را در ساخت آرمانشهر بشری کمک می‌کنند. 

برای آشنایی بیشتر، با احادیث نزول حضرت مسیح از آسمان و نقش ایشان در حکومت اسلامی و جهانی حضرت مهدی علیه السلام، مراجعه کنید به: کتاب دانشنامه امام مهدی بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمد محمدی ری شهری، ج 9، ص 7-35.  و کتاب المعجم الموضوعی لاحادیث الامام المهدی، علامه علی کورانی عاملی، ص 635-658.