سه ویژگی مومن در کلام امام رضا(علیه السلام)

یکی از صفتهای خیلی خوب در انسان مومن و متقی، رازدار بودن اوست. خداوند پوشاننده ی عیبهاست و دوست دارد که بندگانش هم اینگونه صفتی را دارا باشند.
امام رضا(علیه السلام) می‌فرماید: «لا یَكُونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِناً إلاّ أنْ یَكُونَ فیهِ ثَلاثُ خِصال: سُنَّهٌ مِنَ اللهِ وَ سُنَّهٌ مِنْ نَبیِّهِ وَ سُنَّهٌ مِنْ وَلیّهِ، أمَّا السَّنَّهُ مِنَ اللهِ فَكِتْمانُ السِّرِّ، أمَّا السُّنَّهُ مِنْ نَبِیِّهِ مُداراهُ النّاسِ، اَمَّا السُّنَّهُ مِنْ وَلیِّهِ فَالصَّبْرُ عَلَى النائِبَهِ[1] مؤمن، حقیقت ایمان را درك نمى كند مگر آن كه 3 خصلت را دارا باشد: خصلتى از خداوند، كه كتمان اسرار افراد باشد، خصلتى از پیغمبر اسلام (صلى الله علیه وآله وسلم) كه مدارا كردن با مردم باشد، خصلتى از ولىّ خدا كه صبر و شكیبائى در مقابل شدائد و سختى ها باشد.»
در عصر ما با ورود گوشی های متنوع همراه، و راه یافتن فضای مجازی در زندگی ها، نگهداری اسرار دیگران از جایگاه ویژه ای برخوردار شده است. چه دوستانی که بر اثر برملا شدن اسرار آنها توسط دوست دیگر در فضای مجازی، بینشان نزاع و درگیری صورت گرفته و می گیرد، و چه خانواده هایی که زندگی آنها بر اثر همین موضوع به کشمکش و تلخکامی می انجامد(مرد خانه، اسراری دارد که توسط دوستانش لو داده می شود، و همسر این مرد از قضایا با خبر می شود و...

پوشاندن عیبهای دیگران، نه موافق عیبهای آنان بودن
پوشاندن اسرار دیگران کار خیلی خوبیست، اما باید در یک روال طبیعی و متعارف و اعتقادی، به وقوع بپیوندد. هر کسی به طور طبیعی دوستانی دارد و آن دوستان هم طبعا اسراری نزد این شخص دارند که باید رازدار باشد. اما باید بدانیم :اعتقادات ما به ما می آموزد که ما در انتخاب دوستان خود ملاکهای انسانی و شرعی را در نظر بگیریم تا انسان به زعم خود مجبور به تبعات ناشی از دوستی خود(پوشاندن گناهان دوستان) نباشد. انسان نباید با هر گناهکاری دوست شود و آنموقع اگر مشکلی برای او پیش آمد و کسی(مثلا پلیس) از او راجع به آن گناهکار و خلافکار پرسید، بگوید: من پوشاننده عیب دیگران هستم و او را لو نمی دهم. در این حالت که انسان به دوستان خلافکارش وفادار است، بهتر است بگوییم موافق خلافکاری دوستان خود هست تا پوشاننده عیب آنان.

برگشت دو صفت اخیر به صفت اولی
گر چه در این حدیث، سه صفت بیان گردیده است،؛ اما دو تای اخیر به نحوی به اولی(کتمان اسرار دیگران) بر می‌گردند.
مدارا کردن با مردم که صفتی پیامبر گونه است، جز با چشم پوشی از خطاها و عیبهای متعارف دیگران امکان پذیر نیست.
سومین صفت که صبر بر مشکلات زندگی است، و صفتی از ولی خداست، نیز با کتمان اسرار و عیبهای دیگران همراه است. می دانیم که مشکلات زندگی نتیجه تعاملات با دنیای بیرون است. خیلی از مشکلات، منشا خانوادگی و فامیلی دارد، و انسان باید برای مدیریت صحیح مشکلات، خیلی از اسرارها و خطاهای آان را فاش نکرده و تحمل نماید.
سخن آخر اینکه؛ پوشاندن عیبها و خطاهای دیگران، یکی از صفتهای خوب انسانهای مومن است که به تاسی از ستار العیوب بودن خدا، آن را در زندگی خود پیاده می کنند. باید بدانیم؛ همانگونه که خدا موافق خطاها و اشتباهات بندگان نیست ولی آنها را می پوشاند، ما هم باید اینگونه باشیم.

پی نوشت:
1ــ بحارالأنوار(ط ـــ بیروت) ج 75، ص 334.