آيت جهاد و اجتهاد

تاریخ تشیع پیوسته نظاره گر مظلومیت مجاهدانی است که همواره در سایه اندیشه وعمل، این مشعل فروزان را بر فراز جای رفعت آدمی، روشن نگاه داشته و با بذل هستی خویش این سترگ مذهب مبارزه را سرافراز و باشکوه، بر تارک تاریخ نشانده اند. شهید آیت الله محمد باقر صدر، ستاره فروزانی است که در این هماوردگاه دشوار، تنها به اندیشیدن و نظریه پردازی بسنده نکرد و جان بر سر راه آرمان خویش نهاد و تمامی هستی خویش را نثار راهی کرد که جز به مدد همت بزرگمردانی جز او، در جهانی سراسر ظلمت و جور،گشوده نخواهد شد و نیز گشوده نخواهد ماند.
سرگذشت شهید آیت الله محمد باقر صدر، سرگذشت غربت اسلام است در عصر ناجوانمردیها و ستمها. در این نبرد نابرابر، مصلحان واقعی جز درد و رنج و شکنجه و شهادت، راهی فراروی خویش ندارند و این روایت دیرپای تشیع است که با اندیشه می شکفد و با شهادت می بالد. شهید آیت الله محمد باقر صدر، با روحی نواندیش، در عرصه ای سراسر حقد و تنگ نظری، والاترین پیامها را در گوش جان مشتاقان زمزمه کرد و با پشتوانه عظیم فکری و نبوغی بی همتا، در فرصتی اندک، تأثیری شایسته رفعت روح و والایی اندیشه خویش را بر جان جستجوگران حقیقت باقی نهاد.
شهید آیت الله محمد باقر صدر، پیوسته در اندیشه اصلاح بود و رخوت و انفعال حوزه علمیه نجف، روحش را می آزارد. اسلام را به نیکی می شناخت و بر تمامی جنبه های آن احاطه ای شگفت آور داشت، از همین رو از سویی مورد حق کسانی بود که آن همه شایستگی را در یک جوان بر نمی تافتند و از سعایت و کینه وزی، لحظه ای نمی آسودند و از سوی دیگر آماج ایادی امپریالیسم انگلیس و آمریکا بود که پیوسته، بیش و پیش از تمامی داعیه داران شناختن این بزرگان، شایستگی های ایشان را ارزیابی می کنند و در پی نابودی آنانند، زیرا به درستی می دانند که در آوردگاه خرد و اندیشه، یارای مواجهه با آنان را ندارند و تنها کسانی که پایه های استعمار را متزلزل خواهند ساخت، جز عالمان نواندیش و نستوه نیستند.

شهید صدر، با شیوه ای متقن، متین، استوار و سبکی نو، به بازبینی کلام، عقاید و معارف اسلامی همت گماشت و با موشکافی عالمانه و دقتی محققانه، به شایستگی از عهده پاسخگویی به پرسشهایی که متقضیات زمانه ایجاب می کردند، برآمد.
شهید آیت الله محمد باقر صدر با آگاهی از علوم جدید، همراه با تفسیر نوینی از معارف دینی، حتی دانشمندان منصف غیر مسلمان را نیز به تحسین و تکریم وی واداشت. وی زمان شناس بود و آگاه به تکلیف در عصر خویش. کاستی های حوزه ها را نیک می شناخت و با تیزبینی عالمانه، حوزه های علوم دینی را آسیب شناسی کرد و به حوزویان آموخت که در عصر جدال ایمان و کفر، چه رسالت سنگینی را بر دوش دارند و جز به مدد تلاش و زمان آگاهی و علم، قادر نخواهند بود پاسخگوی مؤمنان ژرف اندیشی باشند که چشم امید به آنان دارند.
زیرکی وی در امر سیاست، دشمنان را به هراس واداشت و بارقه های امید را در دل دوستان، برافروخت. حیات کوتاه او، سراسر مشحون از آثار گرانسنگی است که هر یک به تنهایی، بسیاری از شبهات و ابهامات را پاسخگو هستند و زمان بسیار باید سپری شود تا دگر باره مادر گیتی همچو او فرزند بزاید و خردورزان، رفعت اندیشه های وی را دریابند.
 

منبع: ماهنامه شاهد یاران، شماره 18