دختر در نگاه دين

فرزند در نگاه دین، هدیه ای از سوی خداوند به شمار می آید. پسر در این نگاه، نعمت و دختر، نیکی و رحمت است. امام صادق(علیه السلام) در این باره می فرماید: « البنون نعیم و البنات حسنات و الله یسال عن النعیم و یثیب علی الحسنات؛ پسران نعمتند و دختران حسنه و نیکی و خداوند از نعمت ها می پرسد ولی بر نیکی ها پاداش می دهد»؛(1)
آموزه های دینی تلاش دارند تا همگان را به ارزشمندی دختران آگاه سازند و با سم زدایی از گمان های خرافی به جا مانده از جاهلیت، امنتی روانی بیشتری را برای بالندگی دختران فراهم آورند. با نظری به سخنان معصومین به چنین دیدگاهی نزدیک تر می شویم.
مهر ویژه
پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) در سخنی، مهربانی ویژه خداوند به دختران را چنین گزارش می کند: «ان الله تبارک و تعالی علی الاناث اراف منه علی الذکور و ما من رجل یدخل فرحه علی امراه بینه و بینها حرمه الا فرحه الله تعالی یوم القیامه؛ خداوند بر دختران، مهربان تر از پسران است و هر کسی بانویی از محارم خود را شاد کند، روز قیامت از سوی خداوند شاد می شود.»(2)
بر این اساس، وجود دختر در خانه و سرپرستی آنان، توفیقی معنوی است که در اختیار والدین و سرپرستان قرار می گیرد.
در خاطره ای دیگر از حضرت می خوانیم: « بشر النبی ص بابنه فنظر فی وجوه اصحابه فرای الکراهه فیهم فقال ما لکم ریحانه اشمها و رزقها علی الله عز و جل و کان ابا بنات؛ به پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) بشارت تولد دختری دادند. حضرت با نگاهی به چهره اصحاب دریافت که آنها از این خبر ناخرسندند. از این رو فرمود: شما را چه شده؟ گلی به من داده شده که او را می بویم و روزی اش بر عهده خداوند متعال است. حضرت پدر چند دختر بودند».(3)
در دعایی از حضرت برای پدر دختران چنین آمده است: « رحم الله ابا البنات. البنات مبارکات محببات و البنون مبشرات و هن الباقیات الصالحات؛ مهر ویژه خداوند بر پدر دختران باد. دختران مبارک و دوست داشتنی اند و پسران بشارت دهندگانند و دختران باقیات صالحات اند.»(4)
ایشان بر این بشارت خود افزودند: « من عال ابنتین او ثلاثاً کان معی فی الجنه؛ هر کس سرپرستی دو یا سه دختر را داشته باشد، با من در بهشت خواهد بود»(5) و اینکه «من کان له ابنه فالله فی عونه و نصرته و برکته و مغفرته؛ هر که را دختری است، خداوند یاری دهنده او، برکت بخش به او و آمرزنده او خواهد بود».(6)
امام صادق(علیه السلام) نیز در این باره می فرماید: « من عال ابنتین... حجبتاه من النار؛ آنکه سر پرستی دو دختر... را عهده دار شود، این کار او را از آتش و عذاب باز خواهد داشت.»(7)
در سخنی دیگر، این چنین فرمودند: « اذا اصاب الرجل ابنه بعث الله عز و جل الیها ملکا فامر جناحه علی راسها و صدرها و قال ضعیفه خلقت من ضعف المنفق علیها معان؛ آن گاه که مردی صاحب دختری شد، خداوند فرشته ای به سوی نوزادش روانه می کند که بال بر سر و سینه او کشد و گوید: کودکی ضعیف آفریده شده است. انفاق کننده بر او از سوی خداوند یاری خواهد شد.»(8)
دامن زن، معراج مرد
ظرفیت بالای دختران در جایگاه مادری، آن قدر ستوده است که می تواند نسلی از نور را پدید آورد، چنان که درباره برترین زنان دنیا، حضرت زهرا(سلام الله علیها) محقق شد. در نگاه دین به چنین مسئله ای توجه شده است:
حسن بن سعید می گوید: « ولد لرجل من اصحابنا جاریه فدخل علی ابی عبدالله فراه متسخطاً فقال له ابو عبدالله ارایت لو ان الله تبارک و تعالی اوحی الیک ان اختار لک او تختار لفنسک ما کنت تقول قال کنت اقول یا رب تختار لی قال فان الله قد اختار لک قال ثم قال ان الغلام الذی قتله العالم الذی کان مع موسی و هو قول الله عز وجل «فاردنا ان یبدلهما ربهما خیراً منه زکاه و اقرب رحماً» ابدلهما الله به جاریه ولدت سبعین نبیاً؛ دختری به یکی از اصحاب ما داده شد. وی با چهره ای ناراحت نزد امام صادق(علیه السلام) آمد. امام به او فرمود: اگر خداوند به تو وحی می کرد که من جنسیت فرزندت را برایت برگزینم یا تو خود انتخاب می کنی، چه می گفتی؟ مرد گفت: می گفتم تو برایم انتخاب کن! امام فرمود: خداوند برای تو [دختر] را برگزید. سپس فرمود: خداوند به خانواده ای که پسر بچه آنها از روی حکمت توسط دانشمند همراه موسی [حضرت خضر نبی] از بین رفت، وعده جایگزینی اش با فرزند نیکوتر و مهربان تر داده بود، که آن فرزند دوم، دختری بود که بعدها مادر هفتاد پیامبر شد.[ یعنی از خودش و نسلش پیامبران زیادی برگزیده شدند].(9)
بهترین فرزندان
امام خمینی (رحمه الله) علاقه خاصی به فرزند دختر داشتند و به بعضی از خانم های فامیل که می خواستند وضع حمل کنند، می گفتند: « دعا کنید که بچه شما دختر باشد، برای اینکه دختر به مراتب بهتر از پسر است. کسی که دختر ندارد، یعنی اولاد ندارد.»(10)
با دقت در آموزه های دینی، به عمق و ریشه این سخن حضرت امام پی می بریم. در روایتی از پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) آمده است. «خیر اولادکم البنات؛ بهترین فرزندان شما دختران هستند.»(11) ایشان در جمله ای دیگر فرمودند: « ما من بیت فیه البنات الا نزلت کل یوم علیه اثنتا عشره برکه و رحمه من السماء و لا ینقطع زیاره الملائکه من ذلک البیت یکتبون لابیهم کل یوم و لیله عباده سنه؛ هر خانه ای که در آن دختر باشد، هر روز دوازده برکت و رحمت از آسمان ارزانی اش می شود و زیارت فرشتگان از آن خانه قطع نمی گردد در حالی که در هر شبانه روز برای پدر آن دختران عبادت یک سال نوشته می شود.»(12)
دختر و نیازها
نیازهای دختران شکل های متنوعی دارد. بیشترین بخش نیاز را می توان در توجه مثبت و تأمین محبت جست وجو کرد. در نگاه دینی هم توجه ویژه به مسائل عاطفی و نیازهای دختران شده است.
در سخنی از پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله) چنین آمده است: « من دخل السوق فاشتری تحفه فحملها الی عیاله کان کحامل صدقه الی قوم محاویج و لیبدا بالائاث قبل الذکور فانه من فرح ابنه فکانما اعتق رقبهً من ولد اسماعیل و من اقر عین ابن فکانما بکی من خشیه الله و من بکی من خشیه الله ادخله جنات النعیم؛ کسی که از بازار چیزی خریده و برای خانواده اش به خانه می برد، مانند برنده صدقه برای نیازمندان است و باید در دادن این تحفه ها از بانوان خانه شروع کند. به درستی هر که دختری [از فرزندانش] را خوش حال کند، مانند کسی است که بنده ای از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده باشد و هر که پسر بچه ای را شاد گرداند، مانند کسی است که از خوف الهی گریسته باشد و هر که از خوف خدا بگرید خداوند او را در بهشت برین جای خواهد داد.»(13) 
خانواده و دختران
امن ترین و مطمئن ترین پایگاه برای دختران به ویژه دختران، خانواده آنهاست. شیوه رفتارهای خانواده ها و میزان موفقیت آنها در عملکرد مناسب می تواند ضریب اطمینان بخشی را افزایش دهد. خانواده ها در عصر کنونی، نیازمند تربیت دخترانی آگاه و توانمند برای دفاع از خویشتن و گزینش راهی صحیح برای رسیدن به موفقیت و سعادت هستند. در دنیایی که هجمه رسانه ای دشمن در صدد تزریق فرهنگ مسموم بیگانه به فضای فکری و ساحت روانی دختران است تا از آنان به نام آزادی و تساوی، ابزارهای دست و ویترینی جهت سودجویی های بیشتر بنگاه های اقتصادی بسازد، لازم است با اطلاع رسانی بهنگام به دختران و همراهی آگاهانه و همدلانه با این سرمایه های ارزشمند، آنان را در مسیری مطمئن بگذاریم.
دختران و ارتباط با جنس مخالف
یکی از آسیب های فراروی دختران امروز، سهولت ارتباط با جنس مخالف است. متأسفانه این امر، فراگیری زیادی داشته و همه گیر بودن سبب شده است تا نوجوانان بسیاری آن را تجربه کنند. در این میان، دختران به دلیل بافت عاطفی خاص خود، بیشتر آسیب پذیرند تحقیقات نشان داده است که انگیزه اصلی ارتباط با جنس مخالف را در دختران، دریافت محبت و توجه مثبت تشکیل می دهد. در حالی که در پسران، انگیزه اصلی تأمین نیازهای غریزی است که با اغواگری های پیچیده اتفاق می افتد. لازم است خانواده ها و همراهان دختران نوجوان و جوان، پیش از بروز چنین ارتباطی، آنها را از آسیب های فردی، اجتماعی، اخلاقی و روان شناختی آگاه سازند و نیازهای طبیعی شان را از روش های صحیح، مانند ایجاد گروه های دوستی هدف مند با جنس موافق و بهره وری بیشتر از زمان برای رسیدن به اهداف، تأمین کنند.
دختران و رسانه های نو
دختران امروز با ابزارهای متعددی روبه ور هستند که استفاده نابجا از آنها می تواند سرنوشتی دور از انتظار را برای شان رقم بزند. تلفن همراه، اینترنت، ماهواره و دیگر ابزارها، به همان اندازه که می توانند خوب و مفید باشند، زیان های آشکار و نهان فراوانی با خود دارند.
از دیدگاه آسیب شناسانه می توان تلفن همراه را منبع بزرگی برای تولید نارسایی ها و معضلاتی دانست که آشکارا یا پنهان در مناسبات زندگی کاربران نفوذ کرده است. تحقیقات اخیر که در این حوزه صورت می گیرد و اخبار ناخوشایندی که گاه و بی گاه درباره مضرات پزشکی و رفتاری تلفن همراه از گوشه و کنار جهان به گوش می رسد، بازبینی و نگرش دوباره برای استفاده از این وسیله پر کاربرد و عادی شده را ضروری می سازد. با گسترش امکانات ارتباطی در بین نسل جدید به ویژه نوجوانان، هر روز شاهد بروز آسیب های اخلاقی - تربیتی تازه ای در این گروه سنی هستیم. دختران نوجوان، به دلیل گرایش به هیجانات و نیز کاستی تجارب و ناتوانی در قلمرو تفکر، آسیب پذیری بیشتری از این امکانات مدرن دارد. توسعه روز افزون دسترسی به ماهواره، اینترنت و در دسترس بودن تلفن همراه برای این گروه، مشکلاتی را ایجاد کرده است.
 

منبع: حسینی ایمنی، سید علی؛ اشارات، قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، تابستان 1391.
-------------------------------
پی نوشت ها:
1- الکافی، ج 6، ص 5، ح 12.
2- همان، ح 7.
3- من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 482، ح 4693.
4- مستدرک الوسائل، ج 15، ص 116، ح 17700.
5- همان، ح 17701.
6- همان، ح 17702.
7- من لایحضره الفقیه، ج 3، ص 482، ح 4699.
8- همان، ح 4700.
9- الکافی، ج 6، ص 5، ح 11.
10- مسائل دختران، ص 119 ؛ زهرا اشراقی، فصلنامه حضور، ش 28، ص 398.
11- مستدرک الوسائل، ج 15، ص 117، 17708.
12-همان، ح 17709.
13- همان، ح 17715.