درگذشت فیلسوف و ادیب هلندی؛ دسیدریوس آراسموس(1536میلادی)

دیدیه اراسْمْ معروف به دسیدریوس آراسْموس، ادیب و فیلسوف مشهور هلندی، در 27 اکتبر سال 1466میلادی در روتردام هلند به دنیا آمد. وی پس از اتمام تحصیلات خود، به سلک راهبان درآمد و در بعضی از مدارس به تدریس روی آورد. آراسموس هم چنین زمانی به تعلیم پسر پادشاه اسکاتلند مشغول شد و به ارائه نظرات و تفکرات خود پرداخت. در آن وقت، چون اصلاح و تعدیل دین مسیحی لازم به نظر می آمد، آراسموس در این مورد با مارتین لوتر، بنیان گذار مذهب پروتستان به مکاتبه پرداخت و آن گاه که لوتر دست به کار دعوت زد، وی ازمکاتبه با لوتر خودداری نمود و بر ضدّ وی چیزهایى نوشت. با آنکه آراسموس، خود مردی مذهبی بود، ولی با تعصّبات احمقانه مخالفت می کرد و از این رو، خشم اولیای متعصّب کلیسای آن روزگار را برانگیخت. آراسموس می گفت: بهترین راهنمای اخلاقی انسان، عقلِ انسان است و مبنا و ماخذ عمده مسیحیت، مواعظ عیسی(علیه السلام) است. وی خواستار فلسفه ای بود که چون نسیمی از روشنایى، بر عالمی که در ظلمت غرق شده است، بوزَد. معروف ترین اثر آراسموس، ستایش دیوانگی نام داشت. در این کتاب، دیوانگی به صورت شخصیتی واقعی جلوه گر می شود؛ درباره پیروزی های خود داد سخن می دهد و می گوید اگر او نبود نسل بشر اکنون از میان رفته بود زیرا اگر دیوانه نبود، ازدواج نمی کرد؛ مدحِ دیوانگی نیز انسان را به خوش بختی رسانیده است. آسان تر و لذت بخش تر برای ما، آن است که بزرگمان بپندارند، نه آنکه واقعاً بزرگ باشیم. آراسموس تکبّرهای شخصی و تفاخرات ملی را به باد مسخره می گیرد. در بعضی موارد، هجوهای او سختْ زننده می شود. وی کشیشان را احمق های دیوانه ای می خواند که دین را، به عوض آنکه دعوت به سوی راستی و درستی بدانند، تحمیل یک سلسله آداب و اعمال ظاهری می پندارند. از این رو، بیشتر تالیفات آراسموس از طرف واتیکان ممنوع و سوزانده شد و طایفه رهبانان با او خصومتی سخت پیدا کردند. کتاب ستایش دیوانگی به عبارتی ختم می شود که نه هجو است و نه سرزنش؛ دین حقیقی، تأسّی به صفا و سادگی عیسی(علیه السلام) است. از آراسموس آثار دیگری نیز بر جای مانده است که تربیت یک شاهزاده مسیحی و آباء کلیسا از آن جمله اند. دسیدریوس آراسموس سرانجام در 12 جولای سال 1536میلادی در هفتاد سالگی درگذشت.