تولد "امان اللَّه خان" بانی نظام سلطنتی در افغانستان (1892م)

پس از اینکه در فوریه ۱۹۱۸ م. حبیب الله خان کشته شد با اینکه پسر بزرگش عنایت الله ملقب به معین السلطنه به جانشینی او تعیین شده بود برادرش نصرالله خان خود را شاه و جانشین برادر خواند ولی امان الله با این عنوان که معین السلطنه از حق خود صرف نظر کرده است از کابلی ها برای خود بیعت گرفت و با مساعدت مردم و عده ای از بزرگان دست عمویش را از امارت کوتاه کرد و در ۱۹۱۹ م. با قشون سرحدی هندوستان جنگید . این جنگ که معروف به جنگ استقلال و سومین جنگ افغانستان با انگلستان بود به پیمان راولپندی (اوت ۱۹۱۹ م.) منجر شد که به موجب آن انگلستان از امتیازات خود چشم پوشید و افغانستان مستقل گشت.

امان الله خان در سال ۱۹۲۱ م. پیمانی با دولت شوروی بست و امتیاز خط تلگرافی کوشک هرات، قندهار و کابل را به روسیه داد. در سال ۱۹۲۶ سلطنت مشروطه اعلام کرد و خود را شاه خواند. سپس مسافرتی به اروپا کرد و در سال ۱۳۰۷ ه‍. ش. از راه ایران به افغانستان بازگشت و دست به اقدامات اصلاحی زد و مدارس بسیاری در کابل و نقاط دیگر مملکت تأسیس و متخصصانی از خارج استخدام کرد و در کابل علاوه بر مدارس حبیبیه و حربیهٔ سابق مدارس عالی دیگری زیر نظر معلمان فرانسوی و آلمانی بنیاد نهاد و یک دسته محصل به خارج کشور گسیل داشت. وی به تعلیم زنان اهمیت داد و مدرسه ای به نام مکتب مستورات در کابل دایر کرد و دسته ای از دوشیزگان را برای تحصیلات عالی به ترکیه فرستاد. چون اقدامات اصلاحی وی با تندروی هایی همراه بود و با روحیهٔ مردم ایل نشین و متعصب افغانستان سازگاری نداشت، حبیب الله کلکانی (بچه سقا) بر او شورید و او را مجبور به استعفا کرد. امان الله خان پس از استعفا به ایتالیا رفت و در آن جا متوطن گردید. وی در ۲۵ آوریل ۱۹۶۰ در زوریخ، سویس مرد. جنازه اش به جلال آباد انتقال داده شد و در جوار پدرش به خاک سپرده شد.