انحلال "حزب جمهوری اسلامی" به پیشنهاد اعضای آن (1366 ش)

حزب جمهوری اسلامی یك هفته پس از پیروزی انقلاب از سوی حضرات آیات سید محمد حسینی بهشتی، سید علی خامنه ای، سید عبدالكریم موسوی اردبیلی، اكبر هاشمی رفسنجانی و دكتر محمد جواد باهنر با هدف ایجاد تشكیلاتی نیرومند و سامان دادن به نیروهای فعال و ایجاد انسجام و انضباط، اعلام موجودیت كرد و به عضوگیری پرداخت. این حزب، در طول حیات خود، ضمن شركت فعال تشكیلاتی در تمامی صحنه های سیاسی و اجتماعی كشور، به لحاظ حضور رهبران حزب در سطوح بالای تصمیم گیری، نقش تعیین كننده ای در سمت گیری مسائل و موضع گیری های كشور ایفا نمود. فعالیت حزب جمهوری اسلامی تا سال 1363، همچون گذشته ادامه یافت ولی از آن سال به بعد، به تدریج دامنه و گستردگی آن كاهش یافت تا آن كه در یازدهم خرداد 1366، به دنبال پیشنهاد آیت اللَّه خامنه ای و هاشمی رفسنجانی به امام خمینی، مبنی بر توقف فعالیت های حزب و موافقت ایشان، حزب جمهوری اسلامی، فعالیت های خود را متوقف نمود. در نامه رهبران حزب در دلایل انحلال آن آمده بود: "احساس می شود كه وجود حزب، دیگر آن منافع و فوائد آغاز كار را نداشته و به عكس ممكن است تخرّب در شرایط كنونی، بهانه ای برای ایجاد اختلاف و دو دستگی و موجب خدشه در وحدت و انسجام ملت گردد. شورای مركزی حزب، با اكثریت قاطع به این نتیجه رسید كه مصلحت كنونی انقلاب در آن است كه حزب جمهوری اسلامی تعطیل و فعالیت های آن به كلی متوقف گردد".