درگذشت علامه "محمد بن عبدالوهاب قزوینی" محقق و مصحح معاصر ایرانی (1328 ش)

محمد بن عبدالوهاب قزوینی در حدود 1255 ش (1294 ق) در تهران تولد یافت. وی تحصیلات علوم قدیمه را در تهران به پایان رساند و پس از مدتی از محضر درس فقه آیت اللَّه شیخ فضل اللَّه نوری و كلام و حكمت قدیمِ شیخ علی نوری بهره برد. محمد قزوینی همچنین از استادانی همچون میرزا حسن آشتیانی، شیخ هادی نجم آبادی، سید احمد ادیب پیشاوری، محمد مهدی قزوینی و ذكاءالملك فروغی استفاده نمود و زبان فرانسه را نیز فراگرفت. علامه قزوینی در سایه استعداد شگفت آور خود، مراتب علمی را طی كرد و به كسب علوم و تحقیق در مبانی هنر و فلسفه پرداخت. وی در سال 1283 ش به دعوت برادر خود میرزا احمد خان به انگلیس و فرانسه و بعد به آلمان رفت و با مستشرقان اروپایی از جمله "هانری ماسه"، "ادوارد براون" و "ولادیمیر مینورسكی" آشنا شد و با آنان در مسائل فرهنگی ایران همكاری نمود. علامه قزوینی در سال 1318 ش پس از حدود 35 سال اقامت در اروپا به ایران بازگشت و پیوسته به تعلیم و تدریس و مطالعه پرداخت. وی از نوادر نوابغی بود كه وسعت معلومات جدید و قدیم را با غریزه كنجكاوی و دقت در هر چیز و داشتن روش انتقادی علمی و انصاف و بی طرفی را جمع داشت. بزرگ ترین فضل قزوینی این است كه وی پس از آن كه علوم قدیم و اسلامی را فراگرفت، چون گذارش به اروپا افتاد، بر اثر عشق سوزانی كه به فراگرفتن هر چیز داشت، تحقیقات اندیشمندان آن سرزمین را نیز مورد مطالعه دقیق قرار داد. دامنه آثار علامه قزوینی كتب متعددی می باشد كه شامل تصحیح مرزبان نامه، چهار مقاله عروضی، تذكرة لباب الالباب، ترجمه لوایح جامی به فرانسه و تألیف رساله های گوناگون. از شایسته ترین خدمات به جای مانده از علامه قزوینی در فرهنگ و ادب ایران، تهیه عكس و نسخه برداری از كتب خطی فارسی موجود در موزه های اروپا است. او ده سال آخر عمر را در ایران سپری كرد و سرانجام در جمعه 6 خرداد 1328 ش برابر با 28 رجب 1368 ق در 86 سالگی در تهران دار فانی را وداع گفت و در جوار حضرت عبدالعظیم در ری به خاك سپرده شد.