حسنات و سیئات در رمضان
ماه رمضان ماه سیر و سلوک و طی طریق الی الله محسوب می شود. این ماه چنان مرکبی بزرگ محسوب می شود که انسان را به مقصد خود نزدیک می کند، البته برای سیر و سفر الی الله نیاز به بار و توشه و امکاناتی است و وسایل سیرو سفر نیز در این ماه در حدیثی از امام رضا(علیه السلام) بیان شده است.
امام رضا(علیه السلام) در روایتی می فرمایند: «الْحَسَنَاتُ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ مَقْبُولَةٌ وَ السَّيِّئَاتُ فِيهِ مَغْفُورَةٌ [1] تمام خوبی ها در ماه مبارک رمضان مورد قبول پروردگار است و رفتارهای ناپسند گذشته با توبه بخشیده می شود.»
باید دانست که این ماه آنقدر بزرگ است و خداوند برای روزه دار آنقدر ارج و قرب در نظر می گیرد که تمام اعمال نیک در این ماه مهر قبولی خورده و مورد تایید واقع می شود.
در این فراز به چند مورد از حسناتی که می توان در این ماه مهر قبولی خورده و مورد پذیرش واقع شود را اشاره می کنیم.
الف: شکر نعمت
یکی از حسناتی که می توان در این ماه مورد پذیرش واقع شود و طی طریق و بندگی در مسیر خداوند محسوب شود، شکر نعمات الهی است. بر این اساس بندگان خدا نه تنها قادر به شکر نعمتهای الهی نیستند؛ بلکه گاهی از اصل وجود نعمت نیز غافل می شوند، چون بیشتر نگاهشان به سمت نداشته های خود است تا داشته های خود.
ابوهاشم جعفری یکی از محدثان و اصحاب و ملازمان ائمه(علیهم السلام) نقل می کند که تنگدستی سختی برمن عارض شد از این روی به سوی امام هادی(علیه السلام) رفتم و اذن ورود به محضر آن امام را طلب کردم و آن حضرت مرا از اذن داد، پس چون نشستم فرمود:
ای اباهاشم! می خواهی کدام نعمت از نعمتهایی که خدا به تو داده را شکر گذاری کنی؟ در این حال من سر به زیر انداختم و به فکر فرو رفتم، زیرا نمی دانستم در پاسخ امام چه بگویم. پس امام خود سخن را آغاز کرد و فرمود:
خداوند عز و جل ایمان را نصیب تو گرداند از این رو بدنت را از آتش دوزخ حرام ساخت، سلامت را روزیت کرد، از این رو تو را در طاعت خود یاری کرد و قناعت را بهره تو قرار داد و بخاطر این نعمت تو را از بی آبرویی مصون کرد.
ای ابا هاشم! من از این رو اینگونه با تو سخن کردم که گمان بردم که می خواهی از کسی که اینچنین با تو رفتار کرده است، نزد من شیکایت کنی. اکنون امر کرده ام که صد دینار در اختیار تو قرار دهند، پس آن را بستان. [2]
معولا انسانها در زندگی خود آنچه برای آنها بیشتر جلوه می کند، نیمه‌ی خالی لیوان زندگی است و بیشتر به این سمت گرایش دارند تا به سمت نعمات و داشته های خود. در ماه مبارک رمضان می توان این ماه را ماهی برای درک داشته‌ها چه از نظر مادی و چه از نظر معنوی دانست. ماهی که به ما می آموزد که در ماههای دیگر سال که انسانهای زیادی دچار فقر تنگدستی هستند ولی در عین حال ما دارای نعمات مادی بسیاری هستیم به این درک نعمت مادی برسیم یا همچنین در ماهی که در آن نفس کشیدن و خوابیدن عبادت است می توان به این خاطر که در زمره این افراد قرار گرفته ایم شکرگزار باشیم.
ب: شاد کردن دل مومن
از جمله برترین اعمالی که رضایت خداوند را در پی دارد و بستر آن در این ماه فراهم است، شاد کردن دل مومن است.
امام حسین(علیه السلام) از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نقل کرد که حضرت فرمود:
«أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ بَعْدَ الصَّلَاةِ إِدْخَالُ السُّرُورِ فِي قَلْبِ الْمُؤْمِنِ بِمَا لَا إِثْمَ فِيه [3] برترین اعمال، بعد از نماز، شاد کردن دل مومن استبه آنچه که گناهی در ان نباشد.»
ادخال سرور هر عمل نیکی است که لبخند رضایت را بر لبان مومنی بنشاند. ادخال سرور یعنی؛ به عیادت بیمار رفتن، کمک به نیازمندان، کمک به ازدواج جوانان، یتیم نوازی، حاجت مومن را بر آورده کردن، مزاح با برادران دینی، صله رحم و افطاری دادن در ماه مبارک رمضان.
امام صادق(علیه السلام):
«مَنْ فَطَّرَ صَائِماً فَلَهُ مِثْلُ أَجْرِهِ[4] هر كس روزه داري را افطار دهد، براي او هم مثل اجر روزه دار است.»
یا در روایتی دیگر امام کاظم(علیه اسلام) می فرمایند:
« فِطْرُكَ أَخَاكَ الصَّائِمَ أَفْضَلُ مِنْ صِيَامِكَ. [5] افطاري دادن به برادر روزه دارت از گرفتن روزه (مستحبي) بهتر است.»
نتیجه:
یکی از فضیلتهای ماه مبارک رمضان را می توان قبولی حسنات و پاک شدن سیئات دانست. از جمله مصادیق این حسنات می توان به شکز نعمات الهی و شاد کردن دل مومن اشاره کرد.
پی نوشت:
[1]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار(ط - بيروت)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ دوم، 1403 ق، ج93، ص341.
[2]. من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفاری، ج6، ص350.
[3]. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على، مناقب آل أبي طالب عليهم السلام، علامه قم، چاپ اول، 1379 ق، ج4، ص75.
[4]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - الإسلامية)، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق، ج4، ص68.
[5]. همان، ج4، ص 68.
افزودن دیدگاه جدید