سقوط "ببرك كارمل" رئیس جمهور كمونیست افغانستان (1986م)

بَبْرَك كارمِل رئیس جمهور پیشین افغانستان در سال 1929م متولد شد و تحصیلات خود را در مدرسه آلمانی های كابل و سپس دانشگاه كابل به پایان رساند. وی از جوانی وارد فعالیت های سیاسی شد و با گرایش به كمونیسم، به دلیل فعالیت های كمونیستی و مبارزات مخفی علیه رژیم پادشاهی ظاهر شاه، در دهه 1950م به مدت پنج سال را در زندان به سر برد. با این حال وی از سال 1956م به مدت 17 سال در مجلس افغانستان موسوم به لویه جرگه عضویت داشت. ببرك كارمل در سال 1965م حزب خلق افغانستان را تأسیس كرد و پس از ائتلاف این حزب با حزب پرچم در سال 1977م، وی معاون دبیركل این ائتلاف گردید. كارمل در زمان حكومت دولت نورمحمد تركی به سفارت در برخی كشورهای بلوك شرق فرستاده شد اما با كودتای دیگری به فرماندهی حفیظ الله امین، از بازگشت به افغانستان خودداری كرد. ولی چون روس ها به حفیظ الله امین، كه درصدد نزدیكی به امریكا و ایجاد تعادلی در روابط افغانستان با شرق و غرب بود، بدگمان شدند، موجبات سرنگونی او را فراهم آوردند و طی كودتای 27 دسامبر 1979م ببرك كارمل را به جای حفیظ اللَّه امین بر اریكه قدرت نشاندند. آغاز حكومت كارمل در افغانستان با اشغال نظامی این كشور توسط قوای ارتش سرخ شوروی همراه بود. اما این اشغال گری با مقاومت مجاهدان افغانی روبرو شد تا اینكه دولت شوروی برای رویارویى با آن ها ناچار شد نیروهای خود در افغانستان را تا یك صد هزار نفر افزایش دهد. نبردهای سنگین مجاهدان افغان تا هشت سال ادامه یافت و در این زمان دولت شوروی درصدد تغییر سیاست خود در افغانستان برآمد. از این رو در نخستین گام در راه این تغییر سیاست، ببرك كارمل را در چهارم مه 1986م از ریاست جمهوری بركنار كرد و قدرت را به ژنرال نجیب اللَّه رئیس پلیس مخفی افغانستان سپرد. كارمل در طول هفت سال حكومت خود، بیشترین تلاش را در صحنه تبلیغات داخلی و بین المللی برای موجه جلوه دادن حضور نظامی شوروی سابق در افغانستان كرد. وی هفت ماه پس از بركناری، در روز 25 دسامبر 1986م هنگامی كه قصد داشت از سفارت چین در كابل درخواست پناهندگی سیاسی كند توسط نیروهای امنیتی افغانستان بازداشت شد و از آن به بعد تا سقوط رژیم نجیب اللَّه در آوریل 1992م هیچ گزارشی از سرنوشت وی منتشر نگردید. هرچند بر اساس برخی از اسناد، وی در این مدت در مسكو اقامت داشته است. اما كارمل از آن پس به شمال افغانستان رفت و در آنجا ساكن شد تا اینكه در اوایل دهه 1990م درگذشت.