امانوئل كانت فیلسوف بلندآوازه آلمانی در بیست و دوم آوریل 1724م در كُنیگسْبِرْگْ آلمان در خانواده ای متوسط به دنیا آمد و از كودكی به طبیعت علاقه مند شد. وی پس از پایان تحصیلات خود در رشته ریاضیات، الهیات و فلسفه، به تدریس در یك روستا پرداخت و بارها دعوت دانشگاه برلین برای تدریس فلسفه را رد كرد. كانت تا 46 سالگی شغل خاصی نداشت و از آن زمان، در دانشگاه شهر خود به تدریس فلسفه روی آورد. كانت در زندگی، بسیار منظم بود و كارهای خود را با نظم عجیبی انجام می داد. او در طی این سال ها، سیستم فكری خاصی به عمل آورد كه در كلیه فلاسفه پس از او تأثیر داشته است. كانت هم چنین آثار متعددی به نگارش درآورد كه نقد عقل محض، مبانی مابعدالطبیعه اخلاق، نقد عقل عملی و دین در حدود عقل از آن جمله اند. در این آثار، كانت نظریات خود را با مباحثاتی چنان بغرنج و در هم تشریح می كند كه تلخیص آنها كار مشكلی است. كانت اشیاء را به دو دسته تقسیم می كند: یكی چیزهای مربوط به تجربیات ما كه می توانند با مقولات فهم ما سازگار شوند، دیگر، چیزهای قائم بالذّات كه عقل ما نمی تواند به راحتی به كُنه آنها پی بَرَد. كانت برای توضیح نارسایى عقل و درك حقیقت این ذات ها، بحث خود را با تنازعات احكام و تناقضات منطقی اصولی كه نمی توان آنها را تحلیل كرد آغاز می كند و به این ترتیب ثابت می كند كه زمان و مكان هم نامتناهی است و هم محدود، هم خدا وجود دارد و هم وجود ندارد. علم اخلاق و زیباشناسی نیز از نظر كانت بر همین مبانی استوار است. به عقیده كانت، در انسان احساسی اخلاقی هست كه حكم می كند فلان كار خیر است و فلان امر، شر. خود انسان ممكن است عمل شر و زشتی را انجام دهد، ولی وجدان و احساس اخلاقی او، آن عمل را زشت خواهد دانست، و اگر چنین نبود، اصلاً پشیمانی معنی نداشت. پس عقل عملی، عقلی است كه انسان را از پرداختن به كارهای زشت نهی می كند و به انجام اعمال نیك امر می نماید. كانت می گوید: چنان رفتار كن كه دستور عمل تو بتواند قاعده كلی و جهانی گردد و نیز چنان عمل كن كه شایسته انسانیت باشد چه در مورد شخص خود و چه در مورد دیگران. كانت هم چنین اعتقاد به اختیار، ابدیت و خدا را مربوط به ایمان می داند نه حكمت. كانت اعلام می دارد كه دانش ما تماماً ناشی از تجارب حسّی نیست و ذهن ما فقط بسته ای از تاثّرات نیست، بلكه دانش مطلق و مجرد از تجربه و نیز چیز معینی به نام ذهن وجود دارد. معرفت مطلق و ذهن متكی بر تجارب حسی ما چون شنیدن، دیدن، لمس كردن، چشیدن و بوییدن نیست، بلكه اموری قبلی هستند یعنی پیش از تجربه ما وجود دارند. بنابراین، حقایق كلی، ذاتاً محقق و معلوم اند و احتیاج به دریافت اشتباه آمیز ما ندارند. كانت در زمینه فلسفه دین، سیاست، تاریخ و علوم دقیق زمان خود نیزدارای تالیفات متعدد می باشد. امانوئل كانت سرانجام در 12 فوریه 1804م در زادگاه خود در هشتاد سالگی و در حالی كه تمام عمر را به صورت مجرد زندگی كرد، درگذشت و در همان جا مدفون شد. بر سنگ قبر او یكی از عبارات معروف او را نوشته اند: دو چیز است كه روح را به شگفت می اندازد و هر چه بیشتر بیندیشی شگفتی تو از آن دو چیز بیشتر خواهد شد. یكی آسمان پر ستاره ای كه بالای سَرِ ما است و دیگری قانون اخلاقی، كه در دل ماست.
