شهادت آیت اللَّه "سیدعبداللَّه بهبهانی" از رهبران اصلی نهضت مشروطه(1328 ق)

آیت اللَّه سیدعبداللَّه فرزند سیداسماعیل مجتهد بهبهانی در حدود سال 1260 قمری به دنیا آمد. وی پس از تحصیلِ مقدمات علوم شرعی، راهی نجف اشرف گردید و در حوزه ی درس آیات عظام شیخ مرتضی انصاری، میرزا محمد حسن شیرازی و سید حسین كوه كمری شركت جُست. سید عبداللَّه پس از اخذ اجتهاد، در سال 1295 ق به تهران مراجعت كرد و پس از فوت پدر، مقام مذهبی او را احراز كرد. سید با كمك هوش فطری و صراحت بیان، در حوزه ی علمی تهران به مرور به شهرت دست یافت و در شمار علمای بزرگ پایتخت درآمد. آیت اللَّه بهبهانی در جریان مشروطه، به همراه آیت اللَّه سیدمحمد طباطبایى، رهبری اصلی مشروطیت را برعهده داشت و در راه تحقق آرمان انقلابی خویش، صدمات فراوانی دید و مدتی به عتبات تبعید گشت. وی در واقعه ی به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار، به اسارت قزّاقان درآمد و بعد از شكنجه های بسیار، با سر برهنه و چهره ی خون آلود و جامه ی پاره به باغشاه برده شد. آیت اللَّه بهبهانی، پس از اعلان مشروطیت، فعالانه در برگزاری انتخابات و تشكیل مجلس ملی شركت جُست. اگرچه خود هیچ مقام دولتی را نپذیرفت ولی در همه ی كارها نظارتِ كامل داشت. در مجلس دوم كه نمایندگان به دو گروه تندرو و میانه رو تقسیم شده بودند به حمایت از میانه روها برخاست. در این حال تندروان كمر به قتل او بستند. سرانجام آیت اللَّه بهبهانی، این روحانی آگاه و مجتهد مبارز و مقتدر در هشتم رجب سال 1328 ق برابر با 24 تیرماه 1289 ش در 68 سالگی توسط اشخاص نقابداری كه به منزلِ او هجوم آورده بودند، به ضرب سه گلوله به شهادت رسید. از این عالم برجسته، 25 رساله در فقه به جای مانده است.