پنج گام در بازنگری مقاله(گام های ۲۱ الی ۲۵)

گام بیست و یکم: درک و تفسیر نامه سردبیر

خوب ایمیل خودمون رو باز می کنیم و می بینیم که یک نامه ای از سردبیر یا از مجله آمده که نتیجه داوری رو به ما گفته. اولین کاری که باید بکنیم اینه که بفهمیم که تصمیم چیست. چند حالت زیر ممکن است اتفاق بیفتد
۱- مردود شدن مقاله: وقتی است که مقاله ما حداقل های لازم برای اینکه در مجله چاپ شود را ندارد و داوران و سردبیران مشکلات اساسی ای را در مقاله ما یافته اند که تشخیص داده اند که مناسب نیست تا فرصتی برای بازنگری بدهند. دراین حالت، کار تمام است. بایستی یک نامه تشکر به سردبیر بزنیم و از زحماتی که برای داوری مقاله ما کشیده اند تشکر کنیم.
۲- مشروط شدن مقاله: حالتی هست که مقاله ما مردود نشده است. اما پذیرفته هم نشده است. بلکه یک سری ایرادات در مقاله هست که نظر سردبیر و داوران این است که با دادن  یک فرصت دیگر به ما ممکن است که ما بتوانیم مقاله را به سطح مناسبی که قابل چاپ در مجله باشد ارتقا بدهیم. این ممکن است خودش دو حالت باشد. یکی حالتی که مقاله با تغییرات خیلی اساسی (Major Revision) مشروط شده که عملا ریسک مردود شدن مقاله زیاد است چراکه بایستی تغییرات زیادی را در بازنگری مقاله بدهیم. حالت دیگر زمانی ست که مقاله با تغییرات نسبتا کمی (Minor revision) می تواند مجددا ارسال شود.
۳- پذیرفته شدن مقاله: حالتی ست که سردبیر و داوران تشخیص داده اند که مقاله از کیفیت کافی برای پذیرش در مجله برخوردار است.
معمولا این تصمیم را به صورت واضح در نامه سردبیر به ما می توانیم بیابیم. دقت کنید که داوران معمولا در مورد رد یا قبول مقاله نظر مستقیم نمی دهند. صرفا بررسی می کنند و این سردبیر است که نظر نهایی را اعلام می کند.
در هر کدام از این حالتها، بایستی پاسخی را حداقل در فاصله دو سه روز به سردبیر بدهیم و از آنها تشکر کنیم. چنانچه مقاله مشروط شده است باید به سردبیر اعلام کنیم که می خواهیم روی مقاله کار کنیم و مجددا مقاله را بازنگری کرده و به آنها ارسال می کنیم. اگر تصمیم ما این است که مقاله را مجددا بازنگری نکنیم، بایستی این را هم سریعا به سردبیر اعلام کنیم. اگر پاسخی به سردبیر ندهیم، به صورت خودکار بعد از یک مدت، مقاله ما به صورت کلی از فرآیند داوری خارج می شود (عین اینکه منصرف شده باشیم).

************************

گام بیست و دوم: درک و تفسیر نظرات داوران

اگر مقاله ما نیاز به بازنگری دارد، بایستی حالا با دقت نظرات سردبیر و داوران را مطالعه کنیم. حداقل باید دو تا سه بار نظرات را با دقت بخوانیم. معمولا هر بار که نظرات را مطالعه می کنیم، نکات جدیدتری را می فهمیم (این عجیب است، ولی اتفاق می افتد!) در بعضی موارد ممکن است که نظرات سردبیر و داوران برای ما مبهم باشد. در این موارد بایستی با مراجعه به استادها و همکارانمان از آنها کمک بگیریم. در بعضی موارد شاید نیاز باشد که چندبار مقاله خودمان را مجددا مطالعه کنیم تا بفهمیم که منظور داوران و سردبیر چه بوده. اگر احیانا موارد باقی ماند که به هیچ وجه نتوانستیم درک کنیم، می توانیم به سردبیر ایمیل بزنیم و دقیقا همان موارد را به صورت خاص سوال کنیم.

************************

گام بیست و سوم: استخراج و دسته بندی لیست تغییرات مقاله

وقتی که تمامی نظرات سردبیران و داوران را متوجه شدیم، بایستی آنها را تحلیل کرده و دسته بندی کنیم. بهتر است دو تا فایل باز کنیم. یکی تغییرات محتوایی و یکی تغییرات نگارشی. هر نکته ای را که از نظر داوران یا سردبیر پیدا می کنیم، به تفکیک قرار دهیم. و سعی کنیم که نظراتی که به هم مرتبط هستند را در کنار هم قرار دهیم. مثلا
داور ۱، نکته ۲: “نویسندگان بایستی تعریف مشخصی از نهادهای اجتماعی ارایه کنند”.
داور ۲، نکته ۵: “نویسندگان مشخص نکرده اند که چه تفاوتی بین نهاد اجتماعی با محیط اجتماعی وجود دارد”.
بعضی وقتها نظر یک داور دقیقا برعکس نظر دیگری است.مثلا یکی گفته که یک مطلب را باید بیشتر توضیح دهیم و یکی دیگه گفته که مطلب اضافی است و باید حذف شود. در این موارد باید با تحلیل عمیقتری و کمک گرفتن از نظر ات سردبیر، تصمیم گیری کنیم.
در نهایت این دو فایل را بایستی به ترتیب از نظرات و اصلاحات مبنایی تر تا اصلاحات روبنایی تر دسته بندی کنیم.

************************

گام بیست و چهارم: اعمال تغییرات و نوشتن نامه پاسخ به داوران

در این گام، بایستی اول تغییرات محتوایی و بعد تغییرات نگارشی را اعمال کنیم. معمولا مقالات در فرآیند داوری خیلی تغییر می کنند. در مجلات خوب، معمولا مقاله ای که در نهایت از فرآیند داوری بیرون می آید فقط ۳۰ درصد با مقاله ای که در ابتدا به مجله ارسال شده است شباهت دارد!!! به همین خاطر باید به صورت خیلی عمیق و اساسی مقاله را بازنگری کنیم. همیشه باید در نظر داشته باشیم که فرآیند داوری، یک فرآیند مهم برای یادگیری و بهبود کار ماست. قرار نیست که روی مطالبی که در ابتدا نوشته ایم پافشاری کنیم.
بایستی به تعداد داوران و سردبیر نامه بنویسیم.
نامه به سردبیر باید به این شکل باشد که
۱- تشکر بابت زحمات سردبیر و تیم آنها در فرآیند داوری
۲- بیان اینکه تمامی نکات، یک به یک اعمال شده اند و مقاله به صورت کامل بازنگری شده است.
۳- تغییرات اساسی مهمی که در محتوای مقاله صورت گرفته است را بیان کنیم.
۴- اعلام کنیم که مقاله را به صورت کامل بر اساس نظرات سردبیر و داوران و بر اساس استاندارد مجله ویرایش کرده ایم.
۵- اعلام کنیم که در زیر، پاسخ مشخص به تک تک نظرات سردبیر و داوران آمده است.

نمونه پاسخ مشخص به نظرات سردبیر

نظر سردبیر:
مفهوم نهاد بایستی به صورت دقیق تعریف شده و در مقاله به آن پایبند بود.

پاسخ نوسندگان:

در صفحه …، پاراگراف ….، تعریف مشخصی از نهاد به شکل …. ارایه شده است. این تعریف در ادامه مقاله مبنای تحلیل در بخش های … و …. قرار گرفته است و جمع بندی مقاله نیز بر این اساس بازنگری شده است. به صورت مشخص در صفحات … و ….، در پاراگراف … مشخص کرده ایم که ….

این می شود نامه پاسخ به سردبیر.
حالا به تفکیک هر کدام از داوران هم این چنین نامه ای باید تهیه کنیم. یعنی اگر سه تا داور مقاله ما را داوری کرده اند، باید چهارتا نامه بنویسیم. یکی پاسخ به سردبیر و سه تا به تفکیک برای داوران. در هر نامه به داوران، باید به شکلی که در جدول بالا مثال زدیم، اول نظر داور را عینا بیاوریم، و در مقابل آن به صورت مشخص بیان کنیم که چگونه و در کجای مقاله این نظر را اعمال کرده ایم و پاسخ ما به این نظر چیست.

************************

گام بیست و پنجم: ویرایش مقاله و ارسال مجدد مقاله

مقاله بازنگری شده حتما نیاز به ویرایش مجدد دارد. عین فرآیندی را که در مرحله سوم انجام دادیم، بایستی اینجا تکرار کنیم. یعنی بر اساس استاندارد مجله مقاله را مجددا بازنگری و ویرایش کنیم تا مطمئن شویم که تمامی استانداردهای نگارشی لازم را دارد. سپس بر اساس دستورالعمل مجله، مقاله را مجددا ارسال می کنیم. معمولا مسیر ارسال مشابه حالت اول است. با این تفاوت که در این حالت، علاوه بر متن بازنگری شده مقاله، بایستی نامه های پاسخ به سردبیر و داوران را هم ارسال کنیم.

************************