زوجیت اساس خلقت

عالم، عالم زوجیت است
در عالم، همۀ خلقت از زوج تشکیل می شود و زوجیت، صنع و لطف خداست. او «بَدیعُ السَّماواتِ وَ الْأَرْض»(۱) ‏است و همۀ اشیا را زوج آفریده و فقط در بخش خلقت انسان ها نیست که ظرفیتِ زوجیت وجود دارد؛ چنان که قرآن می فرماید: «وَ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ خَلَقْنا زَوْجَیْن؛(۲) و از هر چیز جفتى آفریدیم»‏.
قانون زوجیت در حیوانات، نباتات و حتی جمادات جاری است؛ بنابراین عالم، عالم زوجیت است.
در رأس قلۀ کمال انسانی، یک زوج ایستاده اند. در بلندترین نقطه از کمال انسانی که بشر می تواند به آن برسد، از میان تمام مردان، یک نفر هست و آن حضرت محمد مصطفی س است و از سلسلۀ زن ها در این قله کمال، حضرت صدیقه طاهره، فاطمه زهرا س قرار دارد.
تشیع، بهترین فرهنگ جهت خوشبختی زوج ها
مدیریت زوجیت، آسان نیست. به گمان من خوشبخت ترین زوجیت ها، در فرهنگ شیعی شکل می گیرد؛ به سبب الگوهایی که قرآن و اهل بیت: به ما ارائه داده اند. نگاه به زندگی در فرهنگ شیعی، یک نگاه صحیح و باگذشت است که در آن صبر اهمیت دارد. در این نگاه، هدف از ازدواج ارتقای روح و جان، رشد دادن به شخصیت و ترمیم آن است، و این مسئله  کوچکی نیست.
هیچ یک از زوجین، مانع رشد دیگری نیست
با بررسی الگوهای قرآنی درمی یابیم که از هیچ زنی پذیرفته نیست که از اعتقاد اتش عقب نشینی کند، به این بهانه که شوهرش در دین ضعیف است و اهل خدا و دین نیست، یا در سطح مطلوب دینداری قرار ندارد. قرآن در این باره همسر فرعون را مثال می زند. فرعون، کسی بود که ربوبیت او را همۀ اقوام و قبایل مصری پذیرفته بودند و در برابر او تسلیم محض بودند. با این حال همسری دارد که از زن های برجستۀ عالم است؛ زنی اهل توحید و ایمان که قرآن نقل می کند:
وَ ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً لِلَّذینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قالَتْ رَبِّ ابْنِ لی‏ عِنْدَکَ بَیْتاً فِی الْجَنَّهِ وَ نَجِّنی‏ مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ…؛(3)
و خدا براى کسانى که ایمان آورده اند، مَثَلى زده است؛ زن فرعون هنگامى که گفت: “پروردگارا! خانه اى براى من نزد خود در بهشت بساز، و مرا از فرعون و کردارش نجات بخش…”‏.
بنابراین زنان می توانند به قدری رشد کنند که نماد خداپرستی و توحید شوند، با آنکه شوهرشان نماد و اسطورۀ کفر است. گاهی برخی بانوان می گویند که قبلاً نماز اول وقت می خواندم، اما بعدها که دیدم شوهرم نماز نمی خواند، من هم نماز خواندن را رها کردم. یا اینکه می گویند من مقید به بیداری سحر بودم، دیدم شوهرم اهمیت نمی دهد، من هم آن را رها کردم. قرآن این  توجیهات را نمی پذیرد.
چه زن و چه مرد، می تواند در پرتو ازدواج، خود را به قلۀ رشد و ارتقا برسانند و اصلاً یکی از حکمت های ازدواج این است که در کنار یک نفر، زندگی جدید برای دستیابی به رشد مدیریت شود. نمونه های بسیاری داریم که مؤید این مطلب است. به قول حکما، یک اضافه و یک نسبت است. از این نسبت، باید به بهترین نحو برای رشد و رسیدن به کمال استفاده کرد و باید بدانیم که عقب افتادگی ها مربوط به خود ما است. ما نمی توانیم همکاری نکردن همسرمان را بهانه کنیم. همسر ما هر قدر هم که بد باشد، بدتر از فرعون که نیست. قرآن می فرماید در خانۀ فرعون هم می شود رشد یافت و اهل توحید شد. پس حجت بر ما تمام است.
الحمدلله خانواده های ایرانی از حداقل های اعتقادی برخوردارند و فقط گاهی در اجرا کم می آورند. یک بخش از حکمت ازدواج، ساخته شدن در سایه صبوری و خط گرفتن از خدا و انبیای الهی و اهل بیت: است.
زوجیت، سبب رشد است
عالم، عالم زوجیت است و زوجیت، صنع خداست. در قرآن، فقط یک نمونه داریم که یک شخص بدون همسر، رشد یافته است:

الَّتی‏ أَحْصَنَتْ فَرْجَها فَنَفَخْنا فیها مِنْ رُوحِنا…؛(۴)
[یاد کن] او [=حضرت مریم] را که دامانش را حفظ کرد و از روح خویش در او دمیدیم‏… .

این آیه به مریم مقدس اشاره دارد. حضرت زهرا س سیدۀ نساء عالمین است و مریم، سیدۀ نساء زمان خودش بود. حضرت زهرا س در این جهت، دقیقاً طبق سنت رسول خدا عمل کردند و یک ازدواج رسمی داشتند. اگر مریم، یک عیسی داشت، این بزرگوار یازده عیسی و بزرگ تر از عیسی به عالم تحویل داده اند. این زوجیت است که انسان را می سازد و تکمیل می کند و موجب تکثیر انسان ها می شود.
در مسائل زوجیت و ازدواج، مسائلی را مهم بدانید که خدا و اسلام مهم شمرده است. بعضی دخترخانم ها که بالای سی و سی و پنج سال سن دارند، بر اثر سخت گیری های بی مورد، خود را از مسیر زندگی عقب انداخته اند که نتیجۀ آن، افسردگی و نگرانی های دائمی است.
عوامل مختلف مؤثر بر سعادت فرزند
مهم این است که انسان بتواند زندگی و فرزندانش را مدیریت کند. بعضی فکر می کنند همه سعادتمندی فرزند، در وقت انعقاد نطفه رقم می خورد؛ در حالی که بخشی از سعادتمندی فرزند هنگام انعقاد نطفه است. بخشی از آن به دوران حمل مربوط می شود که مادر باید برای تربیت و رشد و سعادتمندی فرزندش در این نه ماه برنامه داشته باشد. بخشی از سعادتمندی فرزند، مربوط به رضاع [=شیردهی] است. دو سال باید شیردهی به بچه صورت گیرد. دو سال رزق جسمی و روحی فرزند، در اختیار مادری است که به او شیر می دهد. این هم بخشی از سعادتمندی بچه را تأمین می کند.
بخشی از سعادتمندی فرزند بر اثر تربیت خانوادگی اش از دو تا هفت سالگی شکل می گیرد. بخشی از سعادتمندی بچه مربوط به مدرسه و پیگیری های وظایف شخصیتی و رشد او در مدرسه است. بخشی از سعادتمندی او، مربوط به فضاهای بعدی و نوجوانی اش است. بخشی نیز به جامعه ربط دارد. همۀ این ها دست به دست هم می دهند و سعادت یک فرد را رقم می زنند.
البته بخش عمده سعادت انسان به کیفیت رزقی وابسته است که پدر به خانه می آورد و اعضای خانه مصرف می کنند. چگونگی این رزق، سعادتمندی فرزند را رقم می زند.
رمز رسیدن به موفقیت و برکات زندگی مشترک
مادر و پدر، از جان و روحشان مایه می گذارند تا فرزند به موفقیت برسد. اینها از برکات زوجیت است. تمام سرمایۀ یک زن و مرد مسلمان، به اعتبار نسل و ذریۀ آن هاست. در راستای زوجیت، یک زن و مرد مسلمان همدیگر را مدیریت می کنند؛ زن، شوهر را و شوهر، زن را. این مدیریت کار کمی نیست. زوجین می توانند در کنار مدیریت زندگی، چنانچه فرصت داشته باشند، به دنبال افزایش دانش خود در زمینه علوم قرآنی، حدیث و علوم مختلف باشند.
با توجه به الگوهای قرآنی و اهل بیت عصمت و طهارت: می توان یک خانوادۀ موفق را تعریف  کرد. زوجین بدانند که صبوری  و تحمل مشکلات دیربازده است. گاهی خانواده ها می خواهند خیلی زود به نتیجه برسند که این، امکان پذیر نیست؛ پس باید صبوری کرد.
از آنجا که ازدواج امر مهمی است، برای ازدواج فرزندمان باید مدت ها صبوری کرد تا نتیجه آن را ببینیم و نباید زود قضاوت کرد. با یک جلسه دیدن و پنج دقیقه صحبت کردن، شناختن حاصل نمی شود. مهم ، مدیریتی است که زن می تواند با آن، زندگی خود را سامان دهد و یک خانواده را به عنوان بخشی از جامعه رشد دهد؛ البته در صورتی موفق خواهد بود که صبر پیشه کند.
بهترین زندگی ها را خواهیم داشت، به شرطی که رنگ و صبغۀ زندگی و اعتقاداتمان، خدایی، دینی و اهل بیتی باشد. اگر شیعیان از فرهنگ های گوناگونی که از اروپا می آید، دوری بجویند، خانواده های محکم، وفادار و موفقی خواهند داشت. هیچ چیز مانند توکل به خدا و توسل به اهل بیت: و البته «صبوری»، پایه های یک خانه و خانواده را محکم نمی کند.
لزوم توجه زنان به الگوهای قرآنی برای موفقیت در زندگی مشترک
همان گونه که گفتیم، زوجیت صنعت خداست و اساس و رکن بنیاد محکم جامعۀ موفق، خانواده است. در موجودات دیگر نیز این رابطه برقرار است. قرآن در تعبیری زیبا می فرماید: «وَ مِنْ کُلِّ شَیْ‏ءٍ خَلَقْنا زَوْجَیْن؛(۵) و از هر چیز، جفتى آفریدیم‏».
هیچ راهی را نمی توان بدون الگو رفت. هر مسیری، یک اسطوره می خواهد. در مورد الگوهای مردان، زیاد بحث شده است؛ اما الان به مناسبت تولد حضرت زهرا(سلام الله علیها) به یکی از الگوهای قرآنی طبقه بندی شده راجع به بانوان  می پردازیم. در یک زاویه، در اسطوره های مثبت توحیدی، همسر فرعون، قابل توجه است. این نمونه نشان می دهد که ما برای عقب نشینی از مبانی اعتقادی و عملی مان دلیل و توجیهی نداریم. وقتی یک زن در خانۀ فرعون، اهل توحید می شود، دیگر یک خانم نمی تواند بگوید که من به این یا آن دلیل، از گام های رو به رشد اعتقادی  و عملی ام عقب نشینی می کنم. به هیچ وجه حق عقب نشینی در امور مذهبی را نداریم.
لزوم رعایت تقوا و ثبات قدم در زندگی مشترک
زندگی، یعنی ترمیم، و زوجیت، یعنی اصلاح، صبوری، منتظر لطف خدا بودن و ساخته شدن. مطمئن باشیم که خیر به دست خداست. ما باید آنچه را در اختیار داریم به کار گیریم، نه اینکه با معادلات غلط، داشته هایمان را هم از دست بدهیم. قرآن می فرماید: «وَمَن یَتَّقِ اللهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا؛(۶) و هر کس تقواى الهى پیشه کند، خداوند راه نجاتى براى او فراهم می کند».
اگر در بن بست قرار گرفتیم، بدانیم که تقوا، مراعات حدود الهی و توکل، باعث خروج از بن بست و مشکلات خواهد بود؛ چه اینکه قرآن می فرماید: وَ مَن یَتَوَکَّلْ عَلَى اللهِ فَهُوَ حَسْبُهُ؛(۷) و کسى که بر خدا توکل نماید، او برایش کافى است».
فقط کافی است ارتباط خود را با خدا حفظ کنیم تا پس از مدتی راه خروج از بن بست ها را بیابیم:

وَمَن یَتَّقِ اللهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا* وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ؛(۸)
و هر کس تقوای الهی پیشه کند، [خداوند]  برایش محل خارج شدن [از مشکلات] قرار می دهد و او را از جایى که نمی پندارد، روزى می دهد.

این رزق، فقط رزق مادی نیست؛ بلکه هر خیری را که انتظار داریم، خداوند برایمان می رساند؛ گاهی حتی از راهی که فکرش را هم نمی کنیم. خداوند عمل صالح یا نیت خیر یا صبوری کسی را ضایع نمی کند. ما گاهی بر اثر ندانستن امور، سعی و تلاش هایمان را نیم کاره رها می کنیم؛ حال آنکه شیطان خیلی خوشحال می شود از اینکه ما را افراد ثابت قدمی نبیند.

شیطان، دزدی های خاصی دارد. شیطان؛ صبوری، حلم، نور، موفقیت و ارتباط با قرآن را می دزدد و قهقهه می زند. وقتی فردی موفقیت هایی پیدا می کند، شیطان در او تزلزل اعتقادی درست می کند. ثبات  قدم، مخصوصاً برای فرزندان و جامعۀ ما، اصولی دارد. اگر می خواهیم جامعه ای موفق داشته باشیم، باید جلوی ورودی های باطل را به خانه های خود بگیریم تا فرزندان ما، فضاهایشان فضای علمی، قرآنی و سالم باشد. باید در این جهت سعی بکنیم.
لزوم پیگیری صبورانه و مدام برای اصلاح و تربیت فرزندان
قرآن حضرت اسماعیل را ستایش و مدح می کند و می گوید:

وَکَانَ یَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَاهِ وَالزَّکَاهِ؛(۹)
او همواره خانواده اش را به نماز و زکات فرمان می داد.

حضرت اسماعیل، فرزندانش را به نماز و زکات امر می کرد؛ یعنی دائماً دنبال خوشبختی آنها بوده است.
ما نیز باید این گونه باشیم. موفقیت پیگیری می خواهد. از فرزندانمان صبح و ظهر و شب بپرسیم که نمازت چه شد؟ این یک وظیفۀ مادرانه و پدرانه است. نگوییم رهایش کن، خواب است. خدای متعال حضرت اسماعیل را مدح می کند؛ زیرا اهمیت می داد که فرزندانش اهل نماز باشند؛ یعنی آنها را رها نمی کرد.
اگر مدتی با فرزندتان کار کردید و او را به نماز دعوت نمودید، آثارش را ده یا بیست سال دیگر می بینید. بخشی از خوشبختی و سعادت فرزندان ما،  با پیگیری های مادر محقق می شود؛ لذا مادران جامعه امر به نماز را دست کم نگیرند. کلمه به کلمه سفارش های مادر، در ذهن بچه ثبت می شود؛ منتها گاهی می خواهیم زودبازده و نتیجه کار خود را بگیریم و آثار کارهایمان را خیلی زود ببینیم. صبور و مطمئن باشید که اقدامات شما آثار خودش را دارد.
دنیا وآخرت، در گرو مدیرت صحیح زندگی مشترک
هنر زوجیت، مدیریت و ترمیم کاستی ها و شخصیت است. انسان، با زوجیت و همسرداری می تواند به کاستی های خود پی ببرد و آنها را ترمیم کند. البته باید ثبات قدم نشان دهد، صبوری کند و گذشت داشته باشد. موفقیت در دنیا و آخرت، در گرو این صبوری است.
حضرت زینب، الگوی زندگی داری
قرآن و اهل بیت عصمت و طهارت: الگوی ما هستند. حضرت زینب(سلام الله علیها) فرزند حضرت زهرا(سلام الله علیها) بود. عبدالله جعفر ـ فرزند جعفر طیار ـ به خواستگاری ایشان آمد. حضرت زینب(سلام الله علیها) مسیر رشد خود را طی کرد و در اوج و قلۀ سعادت قرار گرفت و شوهرش را هم همراه خودش برد. آنها دو نوجوان خود را به بهترین شکل تربیت کردند. عبدالله جعفر با اینکه نتوانست در کربلا حضور یابد، نسبت به بچه هایش هیچ دریغی نکرد و دو جوان خود را به حضرت سیدالشهدا ع هدیه کرد.
راه رشد بر هیچ یک از زوجین بسته نیست
ما اگر خود و هویت اصلی مان را پیدا کنیم، می بینیم که راه رشد بر هیچ کس بسته نیست. ما حق نداریم در وظایف، عبادات و رشدمان کوتاهی کنیم به بهانۀ اینکه همسرمان ملتزم نیست و کوتاهی می کند. او کوتاهی می کند، من هم دیگر صبح ها حال ندارم اول وقت نماز بخوانم! اصلاً این بهانه پذیرفتنی نیست. از صنع و لطف خدا راه رشد را برای هیچ کس بسته نیست. اگر ما عقب افتادیم، تقصیر از خودمان است که کم کاری کرده ایم؛ و الّا راه به سمت قلۀ سعادت باز است.
امیدوارم توانسته باشم به طور خلاصه مطالبی را خدمت خانواده های محترم و گرامی بنیاد هاد عرض کنم. باز هم تبریک می گویم برای این اجتماع و همکاری که خانم های محترم دوستان بنیاد هاد با همسرانشان در راستای رشد فرهنگ و خدمات رسانی دارند. حال که شما در فعالیت های دینی همسرانتان کمک و حمایت می کنید، منتظر خیرات و برکات بعدی اش باشید.
الحمدلله مجموعۀ بنیاد هاد هر چه پیش رفته، گسترده تر، ثابت تر و ریشه دارتر فعالیت فرهنگی اش را انجام می دهد و آنچه که می تواند این مجموعه به جامعه ارائه کند، از ارائه و القای فرهنگ دین، علوم تربیتی، تهذیبی، قرآنی، کلامی، اعتقادی و فقهی، بسیار گسترده خواهد بود؛ البته الان در ابتدای راه هستیم. اینها خدماتی است که دوستان بنیاد علمی فرهنگی هاد پای آن ایستاده اند و با حمایت خانواده های محترمشان مسیر تبلیغ دین را طی می کنند.
پایدار باشید. خدای متعال خانواده هایی گرم، فرزندانی صالح و سالم به همۀ دوستان نصیب کند. از این ثبات دست برندارید. قدر این فضا را باید دانست. مرکز شیعه و فرهنگی شیعی در همۀ عالم، قم است. قم، زمین پربرکتی است که خیراتش بسیار زیاد است. می توانید منتظر خیراتی باشید که از ناحیۀ انتخاب این سرزمین داشته اید. باید قدر دانست و خانواده ها را قرآنی قرار داد و اهل بیتی تربیت کرد. خانواده ها و فرزندان ما باید ان شاءالله در راستای تربیتی دینی، باعث روشنی چشم ما باشند.
قرآن دعایی نقل می کند که اهل ایمان می گویند: «رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّیَّاتِنَا قُرَّهَ أَعْیُنٍ؛(۱۰) خدایا! از همسران و فرزندان ما به گونه ای چشم روشنی برای ما قرار بده».
امیدواریم که زندگی  و فرزندانتان، باعث روشنی چشمتان در دنیا و آخرت باشند.

-----------------------------------------
پی نوشت ها:
۱. سوره بقره: ۱۱۷؛ سوره انعام: ۱۰۱.
۲. سوره ذاریات: ۴۹.
(سلام الله علیها). سوره تحریم: ۱۱.
۴. سوره انبیاء: ۹۱؛ سوره تحریم: ۱۲.
۵. سوره ذاریات: ۴۹.
۶. سوره طلاق: ۲.
۷. همان: (سلام الله علیها).
۸ . همان: ۲-(سلام الله علیها).
۹ . سوره مریم: ۵۵.
۱۰. سوره فرقان: ۷۴.
-----------------------------------------
منبع: چشمه زلال