عالی‌‌‌  ترین ثمره‌‌‌ زندگی

بسم الله الرحمن الرحیم
سال ها باید انسان تلاش كند تا خدا را پيدا كند و پس از آن تا آخر عمر سعی کند با او باشد. عالي ترين ثمره ی زندگی اين است كه انسان بتواند خدا را پیدا کند و برای همیشه با خدا باشد. بعضى ها تصور مى كنند كه سيمان درست كردن و آن را به ديوار كشيدن كار است اما «لا إله إلاّ اللّه»گفتن كار نيست! آيا قلب انسان با گفتن «لا إله إلاّ اللّه» بيشتر صعود مى كند يا با نگاه كردن به ظاهر تجملی خانه؟ لذّت بردن از آن ظاهرِ تجملی در واقع سيراب کردن بُعد خيالى انسان است در حالی که آن خيالات پس از مدتى مى روند، چون جنس خيال، رفتن است. اما كسى كه «لا إله إلاّ اللّه» مى گويد در واقع قلبش را با نظر به توحید، سيراب كرده است، زیرا جنس قلب، ماندن است. افسوس كه انسانِ عمل زده از آنچه كه بايد باز نماند، باز مى ماند و آدميّت خود را فراموش مى كند و باز هم به دنبال يافتن كارهاى بيهوده است.

يكى از داستان هاى زيباى خارجى درباره ی خرسى است كه تلاش مى كند تا مثل انسان ها باشد و مثل آن ها زندگی کند. او زحمت بسيار مى كشد تا كار آدم ها را تقليد كند. صبح كه مى شد ريش هاى خودش را با زحمت زیاد مى زد، مانند آدم ها لباس مى پوشید، كراوات مى زد و به اداره می رفت. به سختى تلاش مى كرد تا ياد بگيرد كه روى دو پا راه برود و... امّا بعد از مدتى درمى يابد كه اين كارها، كارهاى يك خرس نيست بلكه كارهاى يك آدم است و او تصمیم می گیرد به خرس بودن خودش برگردد. زمستان كه فرا رسید لباس هايش را در آورد و به كوهستان رفت و نزديك يك غار نشست، هرچه فكر كرد چگونه باید مانند یک خرس عمل کند! چيزى به نظرش نرسید، چون خرس بودن خودش را گم كرده بود و غفلت کرده بود خرس ها در زمستان به خواب مى روند. آنقدر بيرون غار ماند تا در زير برف مدفون شد و مُرد.

اين داستان نكته ی بسيار خوبى دارد که چگونه گاهی فراموش می کنیم خودمان باشیم، آری همه ی ما مى خواهيم خودمان باشيم و به خودمان نزدیک شویم. اگر يك مرغابى، پلنگ شود، بدون آن که پلنگ شود از مرغابى بودن خود باز مانده است، همانطور كه اگر يك مرد بخواهد زن شود، بدون آن که زن شود، از مرد بودن خود باز می ماند و برعكس. اين داستان به ما تذكر مى دهد كه اگر از آدميت خودمان درآييم آنچه را كه بايد انجام دهيم از دست خواهيم داد و خودمان را به دست خودمان به بی هویتی می کشانیم. چون متوجه حقیقت خود نشده ایم، آيا آدم يعنى بدن؟ يا خانه؟ يا شغل؟ يا مدرك؟ مگر نه اين كه همه ی اين ها فرع وجود انسان است؟ پس چرا این فرعیات را خودمان تصور می کنیم؟ آیا تأثّرانگيز نخواهد بود كه ما اين چيزها را با حقیقت وجودمان يكى گرفته ايم و به جاى پرداختن به خود اصلى مان به خيالات واهى دل بسته ايم؟ قرآن می فرماید: پروردگار شما آن است که «خَلَقَ لَکُمْ ما فِی الأرضِ جمیعاً» (سوره ی بقره، آیه ی 29) همه ی آن چه را در زمین است برای شما خلق کرد. با توجه به این آیه ما باید برای دنیا باشیم یا دنیا برای ما؟

حضرت مولی الموحدین(علیه السلام) به فرزندشان توصیه مى کنند: آنچه را نمی دانی اظهار نکن تا خود را جای کسی جا بزنی که آن کس تو نیستی و از طریق اظهار نظرهای نابجا غیرِ خود واقعی ات را به میدان بیاوری. چون اگر ما در کاری فرو رفتیم که مربوط به ما نیست، از كارى كه بر عهده ی ماست باز خواهیم ماند و سعی می کنیم شخصیتی را نمایان سازیم که شخصیت حقیقی ما نیست، تحمل شخصیت کاذب، مثل روی دست گرفتن سنگ بزرگی است که همواره باید تلاش کنیم سقوط نکند و این یک نحوه جان کندن است و نه زندگی کردن. به قول مولوی:

«ما چرا چون مدعی پنهان کنیم.....بهر ناموس مزوّر جان کنیم»

اگر انسان ها بدانند آنچه را كه بر عهده شان نيست نبايد انجام دهند بسيارى از مسائل جامعه حل مى شود چرا باید با آبروسازی های دروغین زندگی خود را تبدیل به جان کندن کنیم؟ بسیار ديده ايم كه بعضى ها كارهاى بيهوده براى ما درست مى كنند و نمى گذارند به كار اصلى مان برسيم و وقتى ریشه یابی مى كنيم مى بينيم آن ها مى خواسته اند کارى كرده باشند و اين دردسر را براى خودشان و برای ما به وجود آورده اند. مولوی در رابطه با کارافزایی های بی جا، قصه ی آن کُرّه اسب را به میان آورد که از مادرش می پرسد چرا صاحب آن ها در هنگام آب خوردن برایشان صوت می زند؟ مادرش می گوید از این کارافزاها زیاد است تو مواظب باش فرصت را از دست ندهی. مولوی مادر را به عنوان سالک ره رفته، و کرّه را به عنوان سالکِ مبتدی ترسیم می کند و می گوید:

«گفت مادر، تا جهان بوده است از این.....کار افزایان، بُدند اندر زمین»
«هین تو کار خویش کن ای ارجمند.. ... زود، کایشان ریشِ خود بَر می کَنند»
«وقتْ تنگ و می رود آبِ فراخ....     پیش از آن کز هجر گردی شاخ شاخ»
«شُهره کهریزی ست پر آبِ حیات ...  ..آب کَش، تا بَر دَمَد از تو نبات»
«آب خضر از جوی نطق اولیاء .. .  .. می خوریم ای تشنة غافل بیا»
«ما چون آن کُرّه، هم آب جو خوریم..... سوی آن وسواس طاعن ننگریم»

کسی که طالب آب خضر از جوی نطق اولیاء الهی است مواظب است گرفتار کارافزاهای روزگار نگردد. بسيارى از ادارات به حساب اين كه مى خواهند كارى كرده باشند بزرگترين موانع را در مقابل مردم ایجاد می کنند. بيشه ها و مراتع طبيعى و حتی زمین های کشاورزی را دست كارى و درخت های آن را قطع مى كنند برای آن که آن ها را تبدیل به پارک کنند و چمن بكارند و بعد هم براى رسيدگى به چمن ها باغبان استخدام مى كنند و هزینه هایی بر بودجه ی عمومی تحمیل می کنند و مردم هم مجبورند برای جبران این هزینه ها بیشتر كار كنند و از فرصت و فراغت برای فکرکردن و عبادت باز می مانند. علت اصلى همه ی اين فعاليت ها اين است كه عده اى نتوانسته اند جلوى خود را بگيرند و لذا دست به كارهایى می زنند كه بر عهده شان نيست، چون فكر مى كنند در هر حال بايد كارى بكنند و با این فکر مسير طبيعى امور را تغيير مى دهند و اين را كار مى دانند.

تعويض دكورهای رنگارنگ با مدل های مختلف نيز نمونه ی ديگرى از همين کارهایی است که انسان ها به خود تحمیل می کنند، وقتى مى پرسيم مگر رنگ اتاق بد بود كه مى خواهيد تغییر دهید؟ مى گويند نه ولی از اين رنگ خسته شده ايم! اين ها خودشان را با اين كارها سرگرم مى كنند و غافل اند كه در حقيقت با اين كارها از كار مهمشان باز مى مانند، اگر مشکل ما در خارج بود باید با تغییر اوضاع خارجی آرام می گرفتیم، مشکل ما آن است که از خود غافل شده ایم، تا انسان در منِ مجازی خود به سر می برد از فیض الهی محروم است و می خواهد با این گونه امور خود را آرام کند. عده اى به مسافرت مى روند و ادعا مى كنند كه در حالِ سيرِ فِى اْلاَرض هستند كه در دين خدا به آن سفارش شده است، بعد هم عبرتی که باید از سیر فی الارض بگیرند اين است كه مثلاً درخت هاى چنار شيراز قدمت بیشتری نسبت به درخت های چنار اصفهان دارد! وقتی هم كه حوصله شان از خيابان گردی های شیراز سر رفت شروع می کنند به همدیگر انتقاد کردن، اگر هم سری به آرامگاه حافظ می زنند به جاى اين كه با روح حافظ مرتبط شوند فکر و ذکرشان این است که چقدر گنبد حافظيه مهم است و به اين نتيجه ی مهم مى رسند كه آن گنبد به شكل كلاه صوفيّه ساخته شده است.

حالا خودتان بگوييد آيا واقعا اين كارها سِير فِى الَاَرض است؟ و آيا ما با اين كارها مى توانيم ادعا كنيم كه به توصیه های اميرالمؤمنين(علیه السلام) عمل مى كنيم؟ آيا آن جا که حضرت به فرزندشان می فرمایند: «سِرْ فِی دِیارهم و آثارهم» به دیار گذشتگان سیر کن. به اين معنى است که دنیای مدرن پیشنهاد می کند؟ بياييد به جاى توجيه كردن توصیه های ائمه تلاش كنيم به دستورات آن ها عمل كنيم تا نتیجه ی لازم را بگیریم.اسلام تأكيد دارد نگاه ما به زندگی طوری نباشد که ما را از اصلاح آخرتمان باز دارد پس روحيه ی خودنمایی را فرو گذاريم و آنچه را که به عهده مان نيست رها كنيم. این است راه پیشه کردن زندگی روحانی در این دنیا.

 «والسلام عليكم و رحمةالله و بركاته»

.................................................

منبع: لب المیزان