گریه حضرت یعقوب (علیه السلام) براى یوسف (علیه السلام) چگونه با صبر جمیل سازگار است؟

پرسش :
 گریه حضرت یعقوب(علیه السلام) براى یوسف(علیه السلام) چگونه با صبر جمیل سازگار است؟

پاسخ اجمالی: 
قلب مردان خدا کانون عواطف است، لذا جاى تعجب نیست که در فراق فرزند، اشک هایشان همچون سیلاب جارى شود؛ چنانکه پیامبر اسلام(ص) نیز بر مرگ فرزندش ابراهیم اشک مى ریخت، مهم آن است که کنترل خویشتن را از دست ندهند و سخن و حرکتى بر خلاف رضاى خدا نگویند و نکنند و این معنای«صبر جمیل» است. 

پاسخ تفصیلی: 
شکیبایى در برابر حوادث سخت و طوفان هاى سنگین نشانه شخصیت، و وسعت روح آدمى است، آن چنان وسعتى که حوادث بزرگ را در خود جاى مى دهد و لرزان نمى گردد.
یک نسیم ملایم، مى تواند آب استخر کوچکى را به حرکت در آورد، اما اقیانوس هاى بزرگ همچون اقیانوس آرام، بزرگ ترین طوفان ها را هم در خود مى پذیرند، و آرامش آنها بر هم نمى خورد.
گاه انسان ظاهراً شکیبایى مى کند، ولى چهره این شکیبایى را با گفتن سخنان زننده که نشانه ناسپاسى و عدم تحمل حادثه است، زشت و بدنما مى سازد.
اما افراد باایمان، قوى الاراده و پرظرفیت، کسانى هستند که در این گونه حوادث، هرگز پیمانه صبرشان لبریز نمى گردد، و سخنى که نشان دهنده ناسپاسى، کفران و بى تابى و جزع باشد بر زبان جارى نمى سازند، صبر آنها، «صبر زیبا» و «صبر جمیل» است.
اکنون این سوال پیش مى آید: در آیات سوره«یوسف» مى خوانیم: یعقوب(علیه السلام) آن قدر گریه کرد و غصه خورد که چشمانش را از دست داد، آیا این منافات با صبر جمیل ندارد؟!.
اما پاسخ سوال فوق یک جمله است و آن این که: قلب مردان خداکانون عواطف است، جاى تعجب نیست که در فراق فرزند، اشک هایشان همچون سیلاب جارى شود، این یک امر عاطفى است، مهم آن است که کنترل خویشتن را از دست ندهند، یعنى سخن و حرکتى بر خلاف رضاى خدا نگویند و نکنند.
از احادیث اسلامى استفاده مى شود: اتفاقاً همین ایراد را به هنگامى که پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) بر مرگ فرزندش ابراهیم اشک مى ریخت، به او گرفتند که: شما ما را از گریه کردن نهى کردى اما خود شما اشک مى ریزید؟.
پیامبر(صلى اللهعلیه وآله) در جواب فرمود: چشم مى گرید و قلب اندوهناک مى شود، ولى چیزى که خدارا به خشم آورد نمى گویم «تَدْمَعُ الْعَیْنُ وَ یَحْزَنُ الْقَلْبُ وَ لانَقُولُ ما یُسْخِطُ الرَّب».(1)
و در جاى دیگر مى خوانیم فرمود: «لَیْسَ هذَا بُکاءً وَ اِنَّما هذِهِ رَحْمَهٌ»؛ (این گریه (بى تابى) نیست، این رحمت (گریه عاطفى) است).(2)
اشاره به این که: در سینه انسان قلب است نه سنگ، و طبیعى است که در برابر مسایل عاطفى واکنش نشان مى دهد، و ساده ترین واکنش آن جریان اشک از چشم است، این عیب نیست، این حسن است، عیب آن است که انسان سخنى بگوید که خدارا به غضب آورد.(3)

پی نوشتها:

(1). «بحار الانوار»، جلد 22، صفحه 157؛ «کافى»، جلد 3، صفحه 262، حدیث 45 (دار الکتب الاسلامیة)؛ «وسائل الشیعه»، جلد 3، صفحه 280، حدیث 3651 (چاپ آل البیت).

(2). «بحار الانوار»، جلد 22، صفحه 151، حدیث 1 ـ «وسائل الشیعه»، جلد 3، صفحه 281، حدیث 3656 (چاپ آل البیت).

(3). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دار الکتب الإسلامیه، چاپ سی و سوم، ج 9، ص 416.

منبـــع : پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مکارم شیرازی