ببینید | نقش باکو در آلودگی نفتی و هسته ای دریای کاسپین

ببینید | نقش باکو در آلودگی نفتی و هسته ای دریای کاسپین

 در این بخش از ضیاءالصالحین، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه قفقاز و آذربایجان، دکتر احمد کاظمی به طرح سوالاتی با مضمون «نقش باکو در آلودگی نفتی و هسته ای دریای کاسپین و همچنین علت اینکه اصل حقوقی پرداخت آلوده ساز یا اصل آلوده ساز پرداخت کننده باید در مورد جمهوری آذربایجان در دریای کاسپین اجرا بشه» پرداخته است...

علی‌رغم تأیید گزارش‌های مربوط به نقش گسترده شرکت دولتی نفت سوکار جمهوری آذربایجان و همچنین شرکت بریتیش پترولیوم در آلودگی نفتی دریای کاسپین، دولت باکو از پاسخگویی در این‌ خصوص خودداری می‌کند.
علاوه بر این، علی‌رغم اینکه دادستانی کل جمهوری آذربایجان دو دهه پیش در خصوص بررسی اخبار مربوط به دفن زباله‌های هسته‌ای توسط دولت باکو در بستر دریای کاسپین وعده داده است، هنوز نتایج این پرونده مهم منتشر نشده است.
روزنامه‌های ینی‌مساوات و اکسپرس چاپ باکو در تاریخ ۵ ژوئن ۱۹۹۹ در خبری تکان‌دهنده فاش ساختند که دولت باکو در قبال دریافت ۲۶۰ هزار دلار برای هر کانتینر زباله هسته‌ای، آنها را در بستر دریای کاسپین دفن می‌کند.
علاوه بر آلودگی نفتی و موضوع دفن زباله‌های هسته‌ای دریای کاسپین، سالانه ورود میلیون‌ها تن فاضلاب تصفیه نشده شهری از شهرهای باکو و سومگائیت به دریای کاسپین نقش زیادی در به مخاطره انداختن اکوسیستم این دریای بسته دارد.
باتوجه‌به نقش باکو در آلودگی دریای کاسپین و تبعات منفی مضاعف آن به ایران به دلیل نوع جریان آب و نزدیکی باکو به سواحل ایران، بسیاری از کارشناسان بر لزوم پیگیری حقوقی جهت دریافت غرامت از باکو در چارچوب اصل الزام‌آور «پرداخت آلوده‌ساز» (اصل حقوقی آلوده‌ساز پرداخت‌کننده) تأکید می‌کنند.

برای تبیین این موضوع سؤالات متعددی مطرح است، از جمله:  

✔ ابعاد و مصادیق نقش باکو و شرکت انگلیسی بی‌پی در آلودگی نفتی دریای کاسپین چگونه است؟ 
✔ دلیل نشت هزار تن نفت از میادین نفتی جمهوری آذربایجان به این دریا در جریان عملیات استخراج چیست؟  
✔ باتوجه‌به افشاگری روزنامه‌های ینی‌مساوات و اکسپرس در خصوص دفن زباله‌های هسته‌ای در بستر کاسپین، این زباله‌های هسته‌ای از کدام کشورها و از چه طریقی به جمهوری آذربایجان حمل و در بستر دریای کاسپین دفن شده‌اند؟ 
✔ ایجاد لکه‌های بزرگ و شناور نفتی در دریای کاسپین و تشدید آلودگی این دریا، چه تبعاتی دارد؟  
✔ چرا ایران بیشترین زیان را از آلودگی دریای کاسپین می‌بیند؟  
✔ اصل حقوقی پرداخت آلوده‌ساز چه جایگاهی در حقوق بین‌الملل و قوانین ملی کشورها دارد؟  
✔ باتوجه‌به الزام‌آور بودن کنوانسیون محیط‌زیست کاسپین موسوم به «کنوانسیون تهران» برای همه کشورهای ساحلی، اصل پرداخت آلوده‌ساز چه جایگاهی در این کنوانسیون مهم دارد؟  
✔ راهکارهای حقوقی پیگیری دریافت غرامت از باکو و دیگر کشورهای آلوده‌کننده نفتی دریای کاسپین کدام‌اند؟

جهت اطلاع از مجموعه تحلیلها و یادداشتها در خصوص مسائل آذربایجان و قفقاز کلیک کنید.