مصافحه مقدمه ای برای ایجاد محبت

دنیایی که امروز عواطف و مهربانی در آن به سردی گرایش دارد و زندگی در آن سخت است و پول و ثروت در آن حاکم بر همه چیز و معیار خوشبختی و بدبختی است. لذا باید این سردی و سختی را به ملاطفت و مهربانی گرایش دهیم و محبت و عطوفت را نهادینه کنیم.
به دیدار یکدیگر رفتن، سلام و احوالپرسی کردن، معانقه و روبوسی کردن یکی از موثرترین و موفق ترین راهها برای توسعه ی محبت و دوستی میان افراد است. لذا این امور در روایات متعدد مورد تاکید قرار گرفته است.

اهمیت مصافحه
مالک بن اعین می گوید:
امام صادق(علیه السلام) رو به من کرد و فرمود: بخدا قسم شما شیعیان ما هستید. تا آنجا که فرمود: هیچ کس به وصف حقِ مومن و ادای آنچه خداوند بر برادر مومن واجب کرده است، قادر نیست.
ای مالک! بخدا قسم هرگاه دوبرادر مومن همدیگر را ملاقات کرده و بایکدیگر مصافحه کنند خداوند[دو پاداش مهم به آنها می دهد:] همواره با نظر محبت و مغفرت به انها می نگرد و گناهان از سرو بدن انها می ریزد تا زمانی که از یکدیگر جدا شوند. [1]
لذا امام در این روایت ملاقات و مصافحه کردن را باعث از بین رفتن گناهان و مغفرت بیان می دارند.

علت اهمیت مصافحه
چرا باید مصافحه کردن که نه خرجی دارد و نه زحمت چندانی می طلبد، این قدر اهمیت داشته باشد؟
این مطلب نشان می دهد که اسلام دین محبت است، بطوری که یک مظهر کوچک از ایجاد ارتباط و محبت اینقدر ارزش و اهمیت دارد و چون محبت و مهربانی برای اسلام ارزشمند و مهم است کوچکترین روزنه ها برای ایجاد اخوت و برادری اجر و ثواب دوچندان پیدا می کند.

داستان امام باقر(علیه السلام) و ابوعبیده ی حذّا
ابوعبیده می گوید: در سفری هم مرکب حضرت باقر(علیه السلام) بودم. ابتدا من سوار مرکب شدم؛ سپس انحضرت سوار می شد. هنگامی که در کجاوه آرام و قرار می گرفتیم، امام بگونه ای با من سلام و احوالپرسی می کرد که گویا قبلا همدیگر را ندیده ایم، سپس با من مصافحه می کرد، هنگامی که به مقصد می رسیدیم، ابتدا حضرت پیاده می شد، سپس من پیاده می شدم، هنگامی که روی زمین آرام می گرفتیم مجدداً به همان شکل سلام و مصافحه و احوالپرسی می کرد، من که از این کار حضرت تعجب کرده بودم، خدمتش عرض کردم:
ای فرزند رسول خدا! شما به گونه ای برخورد می کنید که هیچکس در شهر و محله ی ما اینگونه برخورد نمی کنند و اگر این کارها را در ملاقات هایشان حتی یکبار هم انجام دهند، زیاد است. امام فرمود:
آیا نمی دانی مصافحه چقدر ارزش دارد؟
هنگامی که دونفر مومن با یکدیگر ملاقات کرده و سپس مصافحه می کنند، گناهان انها مانند برگ درختان [در فصل پاییز] می ریزد و خداوند به آنها نگاه [رحمت]  می کند تا از هم جدا شوند. [2]

در حال حاضر، انچه به ذهن همه ی ما می رسد اینکه تکرار مصافحه و احوالپرسی به شکلی که امام انجام داد، معمول و متعارف نباشد، اما نکته ی مهمی که می توان از این نوع برخورد امام بدست آورد اینکه امام با انجام دادن این عمل قصد تاکید بر ان داشته و در حقیقت امام به دنبال یک فرهنگ سازی بودند که اگر مردم این عمل را چندین بار انجام ندادند، حداقل یکبار انجام دهند.

نتیجه:
وقتی می بینیم که انجام یک عمل کوچکی مانند مصافحه (دست دادن)، این مقدار بر آن تاکید شده و ثوابهای بسیاری بر آن قرار داده شده است در می یابیم که دین اسلام، چقدر بر محبت و مهربانی تاکید داشته که برای مقدمات ایجاد محبت نیز، این همه پافشاری و تاکید می نماید.

ــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت:
[1]. شيخ حر عاملى، محمد بن حسن، تفصيل وسائل الشيعة، مؤسسة آل البيت عليهم السلام، قم، چاپ اول، 1409 ق، ج12، ص223.
[2]. كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، الكافي (ط - دارالحديث)، دار الحديث، قم، چاپ اول، ق‏1429، ج3، ص458.