نسبت دادن نام حیوانات به خود، برای احترام به ائمه (ع) کار صحیحی است؟

پرسش: آیا نسبت دادن نام حیوانات به خود، برای احترام به ائمه(علیهم السلام) (مثلا خود را سگ امام حسین(علیه السلام) دانستن) کار صحیحی است؟

پاسخ اجمالی :
قرآن کریم و روایات پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله و سلم) و ائمه طاهرین(علیهم السلام) تاکید زیادی بر اکرام و احترام انسان مخصوصا مؤمنین دارد.
از نظر قرآن و روایات، داشتن نام زیبا و همدیگر را با نام نیک خطاب کردن از امور مطلوبی است که موجب اکرام و احترام انسان هاست.
قرآن کریم در سوره ی حجرات می فرماید: همدیگر را با نام های زشت صدا نکنید. علاوه؛ اسلام به ما می گوید: ارزش و احترام مؤمن از ارزش کعبه بالاتر است. بنا بر این درست نیست که انسان مؤمن شخصیت خود یا دیگر مؤمنان را مورد اهانت قرار دهد.
پیامبر(صلی الله علیه واله و سلم) و ائمه(علیهم السلام) نیز هرگز راضی نیستند که پیروان آنها به خاطر احترام به آنان به خود اهانت کنند.
البته باید توجه داشت که امور منافی با حرمت انسان بر اساس فرهنگ ها، متفاوت است، در یک فرهنگی نام گذاری به اسمی، توهین تلقی می شود در حالی که در فرهنگ دیگر همان نام نه تنها از اشکال برخوردار نیست بلکه مایه ی افتخار برای دارنده ی آن است و بدیهی است که در چنین فرهنگی معنای کنایی مد نظر است و استعمالات کنایی یقینا با حرمت انسان و مومن ناسازگار نیست.

پاسخ تفصیلی :
اسلام عزیز همه ی انسان ها و مخصوصا مسلمانان و مؤمنان را مورد اکرام و احترام قرار داده و برای آنان مقام و ارزش والایی قائل شده است.
خداوند در توصیف انسان و بیان شرایط خلقت او می فرماید: «همانا انسان را در بهترین صورت و نظام آفریدیم »[1]. و نیز فرمود: «ما بنی آدم را تکریم کردیم».[2]
پس انسان موجودی است که خداوند او را در بهترین وضع خلق کرده و از نظر خالق خود، دارای ارزش احترام و کرامت بالایی است. در این میان مؤمنین و کسانی که در دنیا در مقابل دستورات الهی فروتنی دارند از جایگاه والاتر و ارزشی برتر از دیگران برخوردارند، به طوری که در آیات و روایات دستورات اکیدی به آنان داده شده که در حفظ جایگاه خود و دیگران تلاش داشته باشند. [3]
روایات زیادی در زمینه ی استحباب تلاش برای انجام کار مؤمن[4]، استحباب اکرام مؤمن[5]، حرمت ترک همکاری و کمک کردن به مؤمن درهنگام نیاز و ضرورت[6] و حرمت ناراحت کردن (بدون دلیل) مؤمن[7]،  رسیده است که اکرام و احترام نهادن به مؤمنین از آن ها استفاده می شود تا جایی که بیان شده است: ارزش و احترام مؤمن از ارزش کعبه بالاتر است[8].
در همین رابطه دستوراتی از طرف خداوند و معصومین علیهم السلام درباره نام نیکو گذاشتن بر فرزندان، و یکدیگر را با نام و القاب زیبا و متین خطاب کردن رسیده است . امام علی(علیه السلام) می فرماید:«حق فرزند بر پدر آن است که نام نیکو بر فرزند نهد».[9]
قرآن کریم تاکید دارد که: مؤمنین هرگز همدیگر را مسخره نکنند، اسم و لقب بد بر همدیگر قرار ندهند ، ظن بد به برادر مسلمان شان نداشته باشند، عیوب مردم را تجسس نکنند و غیبت یکدیگر را ننمایند.»[10]زیرا اسم و لقب بد دادن، مسخره کردن، تجسس در امور شخصی دیگران و سوء ظن به مردم موجب از بین رفتن عزت و ارزش انسان ها و مؤمنین می شود.
همانطور که خداوند راضی نیست مؤمنان همدیگر را مسخره کرده و یکدیگر را به اسماء زشت صدا بزنند مسلماً اگر کسی اسم و لقب زشتی بر خود بگذارد و از این طریق موجبات مسخره شدن خود را فراهم آورد عملش پسندیده نیست.[11]
بنا بر این از نظر مکتب انسان ساز اسلام جایز نیست اشخاص همدیگر را به نامهای زشت صدا بزنند و یا شخصی اسماء زشت را برخود بگذارد. این قانون و قاعده کلی در عزاداری ها هم صدق می کند. یعنی انسان به عنوان ابراز ارادت به ائمه معصومین(علیهم السلام) هم نباید چنین عملی را انجام دهد، چرا که چنین کارهایی با روح تعالیم ائمه معصومین(علیهم السلام) و در درجه اول با تعالیم قرآنی منافات دارد. در سیره ائمه معصومین(علیهم السلام) بسیار دیده شده است که آنان از کارهای ذلیلانه ای که بعضی از افراد نا آگاه به عنوان احترام به آنان انجام می دادند، بشدت نهی می فرمودند. [12] وقتی پیامبر(صلی الله علیه واله و سلم) یا ائمه(علیهم السلام) اجازه نمی دادند حتی کسی در مقابل آنها گردن خم کند و خود را در این حد ذلیل کند، قطعا اجازه نخواهند داد یک فرد مؤمن به عنوان احترام به آنان نام سگ یا حیوان دیگری را بر خود بگذارد.
ما هرگز در تاریخ زندگی پیامبر(صلی الله علیه واله و سلم) یا ائمه(علیهم السلام) به موردی بر خورد نکرده ایم که مسلمانان صدر اسلام و یاران با وفای این بزرگواران یا علمای بزرگواری همچون آیت ا...بروجردی ره ،امام خمینی ره و.... مرتکب چنین اعمالی شده باشند. از طرفی وهن شیعه موجب وهن امامان و رهبران آنان می شود و از آن نهی شده است. امام جعفر صادق(علیه السلام) فرمود: همواره موجب زینت ما باشید و موجب سر شکستگی و ذلت ما نشوید.[13]
پس بهتر است که همه ی ابراز ارادت ها در راستای تعالیم ائمه معصومین(علیهم السلام) باشد تا هر چه بیشتر موجبات خشنودی آنان را فراهم کند. و از به کار بردن الفاظی که موجب وهن افراد و عزاداری ها و مذهب می شود جلوگیری کرد.
در پایان تذکر نکته ای لازم به نظر می رسد و آن این که امور منافی با حرمت انسان بر اساس فرهنگ ها، تبیین می شود، و تفاوت فرهنگ نقش اساسی در تحقق این معیار و اصل دارد یعنی؛ ممکن است در فرهنگی نام گذاری به اسمی، توهین تلقی شود ولی همان نام در فرهنگ دیگر نه تنها از اشکال برخوردار نباشد بلکه مایه ی مباهات باشد. یقینا در چنین مواردی معنای کنایی مراد است و یقینا استعمالات ادبی یا کنایی[14] با حرمت انسان و مومن ناسازگار نیست.

&&&&&&&&&&&& پی نوشتـــــــــــــــــــتها :
[1]  تین ، 4.
[2]  اسراء ، 70.
[3]  نور ،12 و حجرات، 11و 12؛ وسائل الشیعه، ج 11، ابواب امر به معروف و نهی از منکر، روایات اکرام مؤمن .
[4]  همان، ص 582.
[5]  همان، ص 590.
[6]  همان، ص 597.
[7]  وسائل الشیعه، ج 11 ، ص 569.
[8]  مستدرک‏الوسائل ج 9، ص 343، حدیث 9.
[9] نهج البلاغه، حکمت 399.
[10] حجرات، 11 تا 14.
[11]  ترجمه المیزان، ج 18، ص 481.
[12]  نک: نهج البلاغة، کلمات قصار، شماره 37.
[13] الکافی، ج 2، ص 77، ح 9.
[14]  همانند آن چه در حالات شیخ طوسی می خوانیم که ایشان دستور داده اند تا آیه ی مربوط به سگ اصحاب کهف را بر روی قبرش بنویسند یا بیتی که آیت الله وحید خراسانی در پایان شعر مفصل خود در مدح حضرت علی(علیه السلام) فرموده اند:
وحیدم من اگر در جرم و تقصیر        سگی بودم شدم در کوی تو پیر

بهر حال این ها استعمالات کنایی و ادبی است و منافاتی با کرامت انسانی ندارد.

منبع : اسلام کوئست