ثواب رفتن به مسجد در روایات

1ـ از حضرت امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود: «مساجد در پیشگاه خداوند از همسایگان خود که حاضر نمى شوند در مسجد نماز بخوانند شکایت مى کنند و خداوند به مساجد وحى مى کند که به عزت و جلالم که، یک نماز آنها را که در خانه خود مى خوانند قبول نخواهم کرد و در میان مردم عدالتى نخواهند داشت. و رحمت من به آنها نخواهد رسید و آنها در بهشت مجاور من نخواهند بود».(1)

2ـ اصبغ از حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) روایت نموده است که فرمود: «کسانى که به مسجد رفت و آمد مى کنند، یکى از هشت چیز عاید آنها مى شود:
1ـ استفاده از یک برادر دینى در راه خدا. 2ـ آموختن یک علم تازه. 3ـ دلیل محکمى که اعتقادشان را کامل مى کند. 4ـ کلمه اى که راهنماى او مى شود. 5ـ رحمتى از طرف خداوند که در انتظار او مى باشد.6ـ شنیدن موعظه اى که او را از هلاکت نجات مى دهد. 7ـ ترک گناهى از خوف خدا یا از ترس مردم. 8ـ ترک گناهى از روى حیا از خدا یا مردم».(2)

3ـ حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) از پدرش حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) روایت نموده است که فرمود: «کسى که قرآن گفتار او و مسجد خانه او باشد، خداوند در بهشت براى او خانه اى بنا مى کند».(3)

4ـ مرحوم شیخ صدوق(رحمهم الله) روایت کرده: «هنگامى که خداوند «تبارک و تعالى» اراده مى کند که اهل زمین را (در اثر گناهانشان) عذاب کند، و حتى یک نفر از آنها را باقى نگذارد، وقتى مى بیند پیرمردها به سوى مساجد مى روند و بچه ها مشغول آموختن قرآن هستند درباره آنها ترحم مى کند و عذاب را به تأخیر مى اندازد».(4)

5ـ ابوهریره از رسول گرامى اسلام(صلى الله علیه وآله) روایت نموده است که فرمود: «هفت گروه از مردم در روز قیامت زیر سایه رحمت پروردگار قرار دارند (در آن روزى که سایه اى نیست مگر سایه لطف خدا)؛
1ـ حاکم و پیشوای عادل. 2- جوانى که در سن جوانى به عبادت علاقه مند مى شود. 3ـ مردى که دلش علاقه به مسجد دارد، از وقتى که از مسجد بیرون مى آید تا دوباره به مسجد برگردد.4ـ دو نفر که با هم مى نشینند و تمام درباره خدا گفتگو مى کنند، تا از هم جدا شوند. 5ـ کسى که تنها نشسته، با خدا مناجات مى کند و اشک از چشمش جارى مى شود. 6ـ مردى که زنى صاحب جمال و صاحب منصب او را به خود دعوت مى کند و او مى گوید: من از خدا مى ترسم و این گناه را مرتکب نمى شوم. 7ـ کسى که موقع صدقه دادن چنان آن را پنهان مى کند که، دست چپش از دست راستش خبردار نمى شود».(5)

6ـ در تورات نوشته شده است که خداوند فرمود: خانه من در زمین، مساجد مى باشد، و خوشا به حال کسانى که در خانه خود وضو مى سازند و بعد مى آیند و من را در خانه ام زیارت مى کنند، و سزاوار است که خداوند زائر خود را گرامى بدارد.(6)

7ـ حسن دیلمى از حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) روایت نموده است که فرموده: «نشستن در مسجد جامع، براى من از نشستن در بهشت محبوب تر است، به خاطر این که نشستن در بهشت، رضاى نفس من است; ولى نشستن در مسجد جامع، رضاى پروردگار من».(7)

8ـ از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «کسى که به سوى مسجد مى رود، بر هیچ تر و خشکى قدم نمى گذارد، مگر این که تا طبقه هفتم زمین براى او تسبیح مى گویند».(8)

9ـ از پیامبر(صلى الله علیه وآله) روایت شده که فرمود: «هر کس به مسجدى از مساجد خدا برود، به هر قدمى که مى رود و برمى گردد، ده ثواب به او مى دهند و ده گناه او را پاک مى کنند و ده درجه بر مقام او افزوده مى گردد».(9)

10ـ از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «سه چیز در پیشگاه خداوند «عزوجل» شکایت مى کنند; اوّل مسجد خرابى که در آن نماز نمى خوانند; دوم عالمى که در میان مردم نادان قرار گرفته باشد (براى این که از او چیزى سؤال نکنند); و سوم قرآنى که روى او غبار ریخته شده و آن را قرائت نمى کنند».(10)

11ـ از حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «حریم مسجد چهل زراع است و همسایگان مسجد چهل خانه از چهل طرف مى باشند».(11)

12ـ ابوعبیده مى گوید: از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) شنیدم که فرمود: «هر کس مسجدى بسازد خداوند در بهشت براى او خانه اى بنا مى کند»; تا روزى که در مسیر مکه آن حضرت را دیدم و من چند سنگ دور هم گذاشته بودم که در وسط آن نماز بخوانم، عرض کردم: فدایت شوم، امیدوارم که این همان باشد که فرمودید، گفت: «بله; (یعنى این کار هم ثواب یک مسجد را دارد)».(12)

13ـ از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «کسى که براى خدا مسجدى به اندازه لانه مرغى بنا کند خداوند براى او در بهشت خانه اى بنا مى کند».(13)

14ـ سکونى از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) از پدرانش(علیهم السلام) روایت نموده که فرمود: «هر زمان که خداوند اراده مى کند که بر اهل زمین عذاب نازل کند مى گوید: اگر نبود محبّت بعضى از بندگان براى خاطر من و اگر نبود آبادى مساجد بعضى از بندگان من و اگر نبود استغفار بعضى از بندگانم در سحرها; عذابم را بر تمام اهل زمین نازل مى کردم».(14)

15ـ هاشم به حلال مى گوید: «من و ابوالصباح بر حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) وارد شدیم ابوالصباح گفت: درباره این مساجدى که حجاج در راه مکه مى سازند چه مى گویید. (البته آنها در آن زمان مساجدى که در راه مکه مى ساختند این بود که چند سنگ را دور تا دور قرار مى دادند و مى رفتند وسط آن نماز مى خواندند و مانند مساجد معمولى این زمان نبود) امام(علیه السلام)فرمود: «بخ بخ» به به، این ها افضل از تمام مساجد است. بعد امام(علیه السلام) فرمود: «من بنى مسجداً کمحض قطاه بنى الله له بیتاً فى الجنة; یعنى کسى که مسجدى به اندازه لانه مرغى بنا کند، خداوند براى او در بهشت یک خانه بنا مى کند».(15)

16ـ ورام ابى فراس در کتاب خود از معصومین(علیهم السلام) روایت نموده است که فرمودند: «در آخر زمان مردمى مى آیند و حلقه حلقه در مسجد مى نشینند و تمام حرفشان درباره دنیا و دوستى دنیاست کسى پهلوى این گونه مردم ننشیند که خیرى در آن نیست».(16)

17ـ مرحوم شیخ مفید(رحمهم الله) در کتاب ارشاد از ابوبصیر از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام)روایت نموده که فرمود: «در زمان قیام حضرت مهدى(علیه السلام) تشریفات و زینت کارى هاى مساجد خراب مى شود».(17)

18ـ معاویة بن وهب مى گوید: «خدمت امام جعفرصادق(علیه السلام) عرض کردم که: آیا خواب رفتن در مسجد الحرام و مسجد الرسول جایز است؟ فرمود: آرى! پس مردم در کجا بخوابند».(18)

19ـ زراره مى گوید: خدمت حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) عرض کردم: درباره خواب رفتن در مساجد چه مى فرمایید؟ فرمود: «مشکلى نیست; مگر در مسجدالحرام و مسجد الرسول». بعد زراره مى گوید: در بعضى از شبها امام باقر(علیه السلام)دست مرا مى گرفت و در یک ناحیه از مسجد الحرام مى برد و در آنجا مى نشست و صحبت مى فرمود، و گاهى در آنجا مى خوابید و من هم مى خوابیدم. به آن حضرت گفتم: که شما فرمودید که در مسجد الحرام و مسجد الرسول نخوابیم، فرمود: «در آن قسمت که در زمان پیغمبر خدا بوده خوابیدن کراهت دارد; امّا در این جا که بعد به مسجد اضافه شده است مشکلى نیست».(19)

20ـ اسماعیل بن عبدالخالق مى گوید: خدمت امام جعفرصادق(علیه السلام) عرض کردم: آیا مردم مى توانند در مسجدالحرام بخوابند؟ فرمود: «آیا چاره اى براى مردم جز این که در مسجدالحرام بخوابند هست؟ پس اشکالى ندارد».

21ـ محمد بن مسلم مى گوید: خدمت حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) درباره خوردن سیر سؤال نمودم فرمود: «پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرموده است کسى که سیر خورده، وارد مسجد نشود; امّا اگر مسجد نرود خوردن سیر اشکالى ندارد».(20)

22ـ در ضمن وصیّتى که پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) به ابوذر نمود فرمود: «اى ابوذر! سخن نیکو گفتن با مردم ثواب صدقه دارد و قدمى که به سوى مسجد براى نماز برمى دارى ثواب صدقه دارد. اى ابوذر! کسى که دعوت خدا را بپذیرد و مساجد خدا را تعمیر کند، پاداشش نزد خدا بهشت مى باشد. ابوذر گفت: چگونه مساجد را تعمیر کند. فرمود: به این که در مسجد صدا را بلند نکنى گفتگوى بیهوده و باطل در مسجد نکنى، در مسجد چیزى نفروشى و چیزى نخرى، و تا هنگامى که در مسجد هستى حرف لغوى نزنى، و اگر این کارها را انجام دادى، کسى را به جز خودت ملامت مکن».(21)

23ـ از پیغمبر خدا(صلى الله علیه وآله) روایت شده است که فرمود: «کسى که مسجدى را جارو کند، براى او ثواب یک بنده آزاد کردن نوشته مى شود، و کسى که به اندازه یک داروى چشم آشغال مسجد را بیرون برد براى او دو رحمت نوشته مى شود».(22)

24ـ انس از پیغمبر خدا(صلى الله علیه وآله) روایت نموده است که فرمود: «هر کس در یکى از مساجد خدا چراغى را روشن نماید، تمام ملائکه و جمله عرش، تا هنگامى که آن چراغ نور مى دهد براى او طلب مغفرت مى کنند».(23)

25ـ سکونى از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) و او از حضرت پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله)روایت نموده است که فرمود: «کسى که صداى اذان نماز را در مسجد بشنود، و در عین حال از مسجد بیرون رود، منافق است; مگر این که اراده برگشت داشته باشد».(24)

26ـ از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «هنگامى که داخل مسجد شدى و اراده دارى در مسجد بنشینى، داخل مشو; مگر این که طاهر باشى (جنب نباشى). و وقتى داخل شدى رو به قبله بنشین و بعد خدا را بخوان و از او سؤال کن: (یعنى; هر چیزى مى خواهى بخواه) و وقتى وارد مسجد مى شوى «بسم الله الرحمن الرحیم» بگو، حمد خدا کن و بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) صلوات بفرست».(25)

27ـ عبدالله سنان از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت نموده است که فرمود: «هر وقت داخل مسجدى شدى، بر پیغمبر(صلى الله علیه وآله) صلوات بفرست، و هر وقت هم خارج مى شوى صلوات بفرست».(26)

28ـ از حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام)روایت شده است که فرمود: پیغمبر خدا(صلى الله علیه وآله)وقتى وارد مسجد مى شد، صلوات مى فرستاد و مى گفت: «اللهم اغفرلى ذنوبى وافتح لى ابواب رحمتک فاذا خرج من الباب صل على النبى و یقول اللهم اغفرلى ذنوبى و افتح لى ابواب فضلک; خدایا مرا بیامرز و درهاى رحمتت را روى من باز کن، و وقتى از درب مسجد بیرون مى رفت باز هم صلوات مى فرستاد و مى گفت خدایا مرا بیامرز و درهاى فضلت را بر روى من بگشا».(27)

29ـ هارون خارجه گفت: حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) از من پرسید که: منزل تو چه اندازه از مسجد کوفه فاصله دارد، آیا به اندازه یک میل فاصله دارد؟ گفتم: نه; فرمود: آیا تمام نمازهایت را در آن مسجد مى خوانى؟ گفتم: نه. فرمود: امّا اگر من در شهر کوفه بودم یک نمازم را در جاى دیگرى غیر از مسجد کوفه نمى خواندم. آیا فضیلت مسجد کوفه را مى دانى؟ نیست بنده صالحى از بندگان خدا، و نیست پیغمبرى; مگر این که در مسجد کوفه نماز خوانده است. حتّى پیغمبر اسلام(صلى الله علیه وآله)شبى که براى معراج مى رفت جبرئیل او را وارد مسجد کرد و آن حضرت در آنجا نماز خواند. سمت راست مسجد کوفه، باغى از باغهاى بهشت و سمت چپ آن هم باغى از باغهاى بهشت و وسط آن هم باغى از باغهاى بهشت و آخر آن هم باغى از باغهاى بهشت و نماز واجب در مسجد کوفه ثواب هزار رکعت نماز که در جاى دیگر خوانده شود دارد و نماز نافله در آنجا ثواب پانصد نماز نافله اى که در جاى دیگر خوانده شود را دارد و نشستن در مسجد کوفه بدون تلاوت قرآن و بدون ذکر خدا، خود عبادت است و اگر مردم مى دانستند که چه فضیلتى براى مسجد کوفه است به سوى آن مى رفتند حتّى به این گونه که سینه خود را روى زمین بمالند.(28)

30ـ ابوحمزه روایت کرده است که حضرت على بن الحسین(علیه السلام) فقط براى خواندن نماز در مسجد کوفه از مدینه سفر کرد، و وارد مسجد کوفه شد، و چند رکعت نماز در آنجا خواند و از همان جا به مدینه برگشت. بدون این که در عراق کارى داشته باشد.(29)

31ـ از حضرت امام محمدباقر(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «اگر مردم قدر مسجد کوفه را مى دانستند توشه و مرکب سوارى براى خود تهیه مى کردند و از شهرهاى دور براى نماز در آن مسجد حاضر مى شدند. یک نماز واجب در مسجد کوفه، مساوى با یک حج و یک نماز نافله در آن مساوى با یک عمره است».(30)

32ـ در کتاب مصباح الزائر از حضرت امام جعفرصادق(علیه السلام) روایت شده است که فرمود: «هر کس در مسجد کوفه دو رکعت نماز بخواند، و در هر رکعت یک سوره حمد و یک سوره قل اعوذ برب الفلق و یک سوره قل اعوذ برب الناس و یک سوره قل یا ایها الکافرون و یک سوره اذا جاء نصرالله و یک سوره انّا انزلنا فى لیلة القدر و یک سوره سبح اسم ربک الاعلى بخواند و بعد از سلام نماز، تسبیح حضرت زهرا(علیها السلام) را بگوید، سپس هر حاجتى که از خدا بخواهد برآورده مى شود، و دعایش مستجاب مى شود».
راوى مى گوید: من این نماز را در آنجا خواندم و از خداوند تقاضاى وسعت روزى نمودم، و خداوند حاجتم را برآورده کرد و این نماز را به دیگرى هم یاد دادم و آن هم در آنجا این کار را کرد و حاجت او هم برآورده شد.(31)

33ـ از پیامبر(صلى الله علیه وآله) روایت شده است که فرمود: «نشستن در مسجد عبادت است تا هنگامى که غیبت نکند».(32)

34ـ از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) روایت شده است که فرمود: «هر کس روز پنجشنبه مسجدى را جاروب کند، به اندازه یک داروى چشم خاک روبه آن را از مسجد بیرون برد، خداوند گناه او را مى آمرزد».(33)

35ـ پیغمبر فرمود: «اى ابوذر! به راستى که خداوند تبارک و تعالى به عدد هر نفسى که در مسجد نشسته اى یک درجه در بهشت به تو عطا مى کند و ملائکه بر تو صلوات مى فرستند و به عدد هر نفس که در مسجد مى زنى ده ثواب براى تو نوشته مى شود و ده گناه از تو محو مى شود».(34)

36ـ پیغمبر مى فرماید: «اى ابوذر! تمام نشستن ها در مسجد بیهوده است مگر براى سه گروه: 1ـ کسى که نماز بخواند. 2ـ کسى که مشغول ذکر خدا باشد. 3ـ کسى که علمى بیاموزد».(35)

37ـ رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: «بدترین مکانهاى روى زمین، بازارها هستند و بهترین آنها مساجد مى باشند، و محبوب ترین مردم کسانى هستند که اوّل از همه وارد مسجد مى شوند و آخر از همه از مسجد خارج مى شوند».(36)

38ـ در روایت آمده است که شیطان پیشانى بعضى از مردم را که چهل سال از عمر آنها گذشته و هنوز خود را اصلاح نکرده اند مى بوسد و مى گوید: پدرم فدایت شود که دیگر تو آدم نمى شوى.
در توضیح المسائل حضرت امام خمینى(قدس سره) آمده است که: اگر خانمها رعایت حجاب کنند و به مسجد بروند، بهتر است از این که در خانه نماز بخوانند.
این چند حدیث را براى کسانى که هنوز خداوند بر آنها غضب نکرده است کافى مى دانیم، امّا کسانى که خداوند در اثر گناه بسیار بر آنها غضب کرده است و آنها را به حال خود رها کرده، اگر هزار حدیث هم در گوش آنها خوانده شود دیگر براى آنها سودى ندارد.

پی نوشت:
(1). وسائل الشیعه، ج 3، ص 479.
(2). همان مدرک، ص 480.
(3). همان مدرک.
(4). همان مدرک، ص 481.
(5). وسائل الشیعه، ج 3، ص 482.
(6). همان مدرک.
(7). همان مدرک.
(8). همان مدرک، ص 483.
(9). همان مدرک، ص 484.
(10). وسائل الشیعه، ج 3، ص 484.
(11). همان مدرک.
(12). همان مدرک، ص 485.
(13). همان مدرک، ص 186.
(14). همان مدرک، ص 486.
(15). وسائل الشیعه، ج 3، ص 493.
(16). همان مدرک، ص 494.
(17). همان مدرک.
(18). همان مدرک، ص 496.
(19). وسائل الشیعه، ج 3، ص 497.
(20). همان مدرک، ص 501.
(21). همان مدرک، ص 507.
(22). وسائل الشیعه، ج 3، ص 510.
(23). همان مدرک، ص 513.
(24). همان مدرک.
(25). همان مدرک، ص 516.
(26). همان مدرک.
(27). وسائل الشیعه، ج 3، ص 518.
(28). همان مدرک، ص 521.
(29). وسائل الشیعه، ج 3، ص 523.
(30). همان مدرک، ص 525.
(31). همان مدرک، ص 532.
(32). سفینة البحار، باب سین.
(33). سفینة البحار، باب سین.
(34). بحارالانوار، ج 83، ص 370.
(35). همان مدرک.
(36). از کتاب ثواب نماز در مسجد، نوشته عباس عزیزى، ص 19.