کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی - دکتر دینانی

کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی - دکتر دینانی

کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی ، کتابی جامع از نویسنده ای باسواد و فیلسوف جناب دکتر دینانی در مورد زندگی و تفکر شیخ شهید سهروردی می باشد.

سهروردی، از بنیان گذاران حکمت اشراق در جهان اسلام است؛ بنابراین آگاهی از اندیشه های این متفکر بزرگ ایرانی، به مثابه کلیدی است که ما را به جهان «اشراق» رهنمون می شود و این مهم تنها از کسی بر می آید که ضمن احاطه عمیق به فلسفه اسلامی، بر آثار سهروردی اشراف کاملی داشته باشد. دکتر دینانی در این اثر، ضمن شرح اندیشه های مهم و کلیدی سهروردی، مقایسه ای اجمالی نیز میان حکمت اشراق و مشاء انجام داده و گاه به سیر تاریخی بحث نیز توجه نشان داده است.

عنوان کتاب: شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی

نویسنده: دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی

تعداد صفحات کتاب: 714 صفحه

زبان کتاب: فارسی

خلاصه کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی

مقارن ایامی که ابن رشد در مغرب جهان اسلام از فلسفه دفاع میکرد و موضع فلاسفه مشائی را تثبیت می نمود در مشرق اسلامی، فلسفه دیگری در حال تکوین بود که با فلسفه مرسوم فرسنگ‌ها فاصله داشت و این فلسفه نوعی اندیشه و نحوی از شهود بود که آن را حکمت اشراقی نام نهاده‌اند. مبدع این فلسفه و مبتکر این مکتب در دوره اسلامی جز شهاب الدین سهروردی شخص دیگر نیست. نویسنده کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی که از استادان برجسته فلسفه اسلامی است درصدد برآمده که مواضع فکری سهروردی را بررسی کند و گوشه‌هایی از اندیشه تابناک این فیلسوف اشراقی را روشن نماید.

در میان فلاسفه و متفکران اسلامی شیخ شهاب الدین سهروردی از موقعیتی خاص برخوردار است افق دید و منظر شهود سهروردی بسیار وسیع و گسترده است به عقیده وی انس پیشینیان با واقعیت و درک آنان از حقیقت بیشتر و روشنتر از متاخران می باشد در برخی از کلمات قصار یا جمله های کوتاهی که از قدما به ارث رسیده معانی بزرگی نهفته است که در صدها کتاب و دفتر متاخران نظیر آن را نمی توان یافت تأثیر و نفوذ افکار سهروردی در آثار متفکران بعد از وی به هیچ وجه قابل انکار نمی باشد نشان اندیشه های سهروردی در آثار خواجه نصیرالدین طوسی و صدرالمتالهین شیرازی چیزی نیست که با سهولت و آسانی بتوان از آن گذشت.

«مواضع سهروردی در مقابل ابو البرکات»، «صدر المتألهین و سهروردی»، «وجود ذهنی»، «رؤیت از نظر سهروردی» و «نور اسپهبد و روح حیوانی»، بخش‏هایی از عناوین این اثر را تشکیل می‏دهند. چاپ پنجم کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی در سال ۱۳۷۹ توسط مؤسسه انتشارات حکمت در تهران انجام گرفته است.

بخشی از مقدمه کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی

گیاه ریشه در خاک دارد و جایگاه هر یک از گونه های گیاهی نیز براساس همین اصل مشخص و معین می گردد. جایگاه هریک از گونه های حیوانی و نوع زندگی آن در صحنه تنازع بقا نیز، با میزان و معیار غریزه ای که به او داده شده است قابل بررسی و سنجش خواهد بود. آنچه در اینجا مورد پرسش واقع می شود این است که جایگاه انسان در این عالم کجاست و چگونه می توان به آن دست یافت؟ تردیدی نمی توان داشت که بدون تفکر و تعقل و نوعی از هنر که آن نیز، بدون تفکر امکان پذیر نیست، هرگز نمی توان از جایگاه انسان در این عالم سخن به میان آورد. بی جایگاه بودن، یک درد بزرگ و بیماری خطرناکی است که تحمل آن برای مردم دردآشنا بسیار سخت و دشوار است و پیامدهای ناگواری را نیز به همواره به دنبال می آورد.

فیلسوفان و هنرمندان از جمله کسانی هستند که این درد را احساس می کنند و پیسوته در صدد بوده اند که این جایگاه را کشف کنند و به آن دست یابند. انسان موجودی است که برحسب ذات و فطرت خود میان زمین و آسمان ایستاده و ضمن اینکه پای خود را بر روی زمین گذاشته است، سر به آسمان دارد. وقتی گفته می شود انسان بر روی زمین ایستاده و سر به آسمان دارد منظور این است که او همواره طالب کمال بوده و در جستجوی آنچه می توان آن را مثل اعلی نامید کوشش می کند. «مثل اعلی» اشاره به آخرین مرحله از مراحل کمال انسان است که همانند یک آینه، همه حقایق هستی را آشکار می سازد و مظهر تام و تمام جمیع اسماء و صفات حق تبارک و تعالی به شمار می آید.

یکی از شعرای باذوق و خوش قریحه در این باب می گوید: «اگر من به مثل اعلی ایمان پیدا کردم و سپس معلوم گشت که چنین حقیقتی در واقع وجود ندارد، خطای من در این نیست که به مثل اعلی ایمان دارم بلکه خطا به موجود نبودن مثل اعلی بر می گردد»

نقد کتاب شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی

در میان فلاسفه و متفکران اسلامی شیخ شهاب الدین سهروردی از موقعیتی خاص برخوردار است افق دید و منظر شهود سهروردی بسیار وسیع و گسترده است به عقیده وی انس پیشینیان با واقعیت و درک آنان از حقیقت بیشتر و روشنتر از متاخران می باشد در برخی از کلمات قصار یا جمله های کوتاهی که از قدما به ارث رسیده معانی بزرگی نهفته است که در صدها کتاب و دفتر متاخران نظیر آن را نمی توان یافت.

تأثیر و نفوذ افکار سهروردی در آثار متفکران بعد از وی به هیچ وجه قابل انکار نمی باشد نشان اندیشه های سهروردی در آثار خواجه نصیرالدین طوسی و صدرالمتالهین شیرازی چیزی نیست که با سهولت و آسانی بتوان از آن گذشت.