شیوه برنامه ریزی به سبک زندگی پیامبراکرم صلی الله علیه

پرسش :
با سلام؛ می خواهم برنامه هفتگی داشته باشم و مطابق سنت رسول الله(صلی الله علیه وآله) باشد. چگونه ایام هفته ام را برای اجرای سنت تنظیم کنم که اذیت هم نشوم و برای هم برای جامعه مفید باشم؟

پاسخ اجمالی :
انسان در زندگی روز مره و عادی خود، اگر به واجبات عمل کند و از کارهای حرام دوری گزیند، می تواند به هدف مورد نظر که همان کمال و سعادت است، دست پیدا کند. به عبارت دیگر، انسان در شبانه روز ضمن پرداختن به امور عادی زندگی و کار تلاش، اما با مراعات اخلاق، حسن خلق در اجتماع و محیط خانواده، انجام واجبات و ترک محرمات و در صورت امکان با انجام برخی از مستحبات می تواند انسان موفقی باشد و در همین راستا، باید از فرصت ها و اوقات نهایت استفاده و بهره برداری را نمود.
لذا آنچه در برنامه ریزی روزانه، هفتگی، ماهانه و ... مهم است، در مرحله اول، توجه به واجبات و دوری از محرمات است. گفتنی است که واجبات منحصر به نماز و روزه و ... نیست؛ کار و تلاش برای کسب روزی حلال، نیکی به پدر و مادر، صله ارحام، تحصیل علم و دانش، رسیدگی به امور خانواده و ... نوعی واجب به شمار می آیند.
در مرحله بعد باید از میان مستحبات، مواردی که با نوع زندگی و زمان و مکان زندگی فرد سازگارتر است برگزیده شده و در برنامه قرار گیرد. البته باید فرصتی برای تفریح و استراحت نیز قرار داده شود.
آنچه از پیامبر(صلی الله علیه وآله) و ائمه(علیهم السلام) در ارتباط با برنامه زندگی به ما رسیده، بهترین برنامه برای زمان بندی اوقات شبانه و روزی است:
پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) در این باره فرمود: «زندگی شخص عاقل باید سه بخش داشته باشد که در یک بخش آن، مشغول مناجات با خدا باشد، یک بخش را نیز به محاسبه نفس بپردازد و بخش باقی مانده را به خوردن و آشامیدن(یا امور روزمرّه زندگی) اختصاص دهد که این بخش اخیر، کمک کار آن دو بخش اول خواهد بود».[1]
در روایتی از امام رضا(علیه السلام)، ساعات شبانه روز، به چهار بخش تقسیم شده است؛ آن حضرت می فرماید: «سعی کنید که شبانه روزتان را به چهار بخش تقسیم کنید؛ بخشی را برای مناجات و عبادت، بخشی را برای معاش و به دست آوردن روزی، بخشی را برای معاشرت با برادران دینی مورد اعتماد و کسانی که عیب هایتان را به شما بشناسانند و باطن شما را خالص کنند، و بخشی را برای پرداختن به لذت های [حلال] اختصاص دهید که این بخش اخیر، شما را برای پرداختن به بخش های دیگر زندگی تان آماده تر می کند».[2]
نقطه مشترک روایات وارده در این زمینه، دوری از افراط و تفریط بوده و تقسیم بندی اوقات شبانه روز بدان معنا نیست که نباید یکی از این بخش های زندگی حتی اندکی از دیگر بخش ها زمان برتر باشد، بلکه مراد آن است که در یک شبانه روز زندگی، هیچ یک از این موارد مورد غفلت واقع نشود.
با توجه به آنچه بیان شد، نمی توان نسخه ای پیچید که برای تمام افراد قابل استفاده باشد، بلکه هر فردی با توجه به شرایط شخصی خود باید برنامه اش را تنظیم کند.

منبع : اسلام کوئست
&&&&&&&&&& پی نوشتــــــــــــــــها :
[1] ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، ج 3، ص 296، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، 1405ق.
[2] علی بن موسی(امام هشتم)، الفقه المنسوب للإمام الرضا(ع)، ص 337 ، مشهد، مؤسسة آل البیت(ع)، چاپ اول، 1406ق.