اهمیت اکوسیستم استارتاپی

اهمیت اکوسیستم استارتاپی

در این نوشتار برآنیم به اهمیت اکوسیستم استارتاپی بعنوان بستری ضروری در شکل گیری و بالندگی سیستمهای نوپا بپردازیم.

بیشتر بخوانید: اکوسیستـم اسـتارتاپی چیست و چرا اهمیت دارد؟

اهمیت اکوسیستم استارتاپی

زیست بوم مناسب برای شکل گیری و بالندگی نوپاها، متشکل از مجموعه ای از عناصر و اضلاع است که بدون حضور آنها نمی توان به رشد و ارتقای وضعیت و موقعیت کشور در این حوزه امیدی داشت. چنین فضایی از پاره ای عناصر فرهنگی- رفتاری چون فرهنگ کارآفرینی و قدرت ریسک پذیری و میزان ترس از شکست تغذیه می کند و دست کم شش ضلع مختلف دارد:

1. مراکز رشد و شتاب دهنده ها (Accelerators & incubators)
2. مراکز و شبکه های سرمایه گذاری Investors
3. رسانه ها Information brockers
4. سمن ها (سازمان های مردم نهاد) NGO’s
5. موسسات عمومی و دولتی مرتبط Public & Government Institute’s
6. دانشگاه ها و مراکز آموزشی حرفه ای Universities

فعالیت این مراکز با رویکرد فعال سازی فضای کسب و کارهای نوپا، مکمل و پوشش دهنده یکدیگر خواهد بود و به افزایش ثمردهی تلاش های صورت گرفته در این حوزه کمک می کند. با هم افزایی این بخش ها، فرهنگ عمومی و اشتیاق همگانی ناظر به استارتاپ حاکم می شود. روابط بین بخشی این اضلاع شش گانه به شکل گیری فضای تبادل تجارب و رویدادهای مرتبط منتهی می شود که بستری ضروری برای شکل گیری و همگانی شدن فضای فعالیت های نوپا به شمار می رود.

آموزش و تبادل تجربه در استارتاپ

برگزاری جلسه ها و رویدادهای متفاوت این حوزه از دوره های آموزشی در قالب کمپ های آموزشی، دوره هایی چون آخر هفته های نوپا یا مسابقات و جوایز مختلف این حوزه، جلسات دیدار و عرضه ایده به سرمایه گذاران و نشست های کافه ای یا آخر هفته ای فعالان و علاقمندان این حوزه با یکدیگر یا با صاحبان تجارب موفق یا حتی شکست های بزرگ و شکل گیری شبکه های تخصصی از مربیان (منتورها)، فعالان، سرمایه گذاران و مراکز رشد و شتاب دهنده؛ در کنار پوشش قوی و مناسب این رویدادها توسط رسانه ها و الگوسازی از تجربه های موفق، همه و همه بستری را شکل می دهند که به رشد شاخص های این حوزه کمک خواهد کرد.
این واقعیت که نوپاها در برخی نقاط بیشتر به نتیجه می رسند و در برخی کمتر، معلول وجود چنین بستری است که در نقاطی مانند سیلیکون ولی و پس از آن مناطقی نظیر بوستون، سیاتل، بولدر و لندن بسیار فراهم تر و در نتیجه تراکم کارآفرینان و ضریب موفقیت آنها در چنین نقاطی از سطح جهانی بسیاربالاتر است. نکته شایسته ذکر آن است که نمی توان بدون کنار هم گذاشتن این اضلاع، برای رشد فعالیت های نوپا انتظار شکل گیری زیست بومی کامل و بستری مناسب را داشت. اگرچه این تحولات اینک در کشور آغاز شده است و در روزنامه ها، سایت های عمومی وتخصصی و مجلات تخصصی انعکاس مباحث مربوط به آن را می توان یافت؛ اما هنوز قطعات بسیاری از جورچین این فضا ناقص و نیازمند توجه بیشتری است. باید شروع فعالیت ها در این حوزه را به فال نیک گرفت و به این نهال جوان، مجال رشد داد.

سرمایه، شرط لازم است، نه کافی برای استارتاپ!

یکی از اضلاع بسیار مهم و موثر زیست بوم نوپاها (اکوسیستم استارتاپ ها)، سرمایه است که نقش روانی و عملیاتی مهمی در شکل گیری و موفقیت کسب و کارهای نوپا دارد. درباره سرمایه در نوپاها از چند منظر مختلف می توان سخن گفت. از منظر جوانان علاقه مند به فعالیت و نگران از نبود سرمایه، طبق آموزه های محققان و صاحب نظران برجسته این حوزه، باید نقش و اهمیت عنصر سرمایه در پرداختن به ایده نوآورانه و پیگیری فرصت ها را کم رنگ کرد و آموزش عمومی لازم را در این زمینه فراهم ساخت. باید به جوانان صاحب ایده و علاقمند آموخت که شروع یک استارتاپ و توسعه ایده را نباید به عنصر سرمایه و جذب سرمایه گذار منوط یا وابسته بدانند. آمار جهانی سال 2012 نشان می دهد سرمایه شخصی (bootstrapping) همچنان روش اصلی شروع یک استارتاپ است. 80% از کارآفرینان با استفاده از پس اندازهای شخصی خود و 14% با قرض گرفتن از دوست و فامیل و وام بانکی دست به شروع استارتاپ خود زده اند. وابسته دانستن موفقیت به سرمایه، در گام های نخست شکل دهی یک استارتاپ، یکی از موانع جدی شکل گیری فرهنگ و فضای مناسب برای رویکرد جوانان به کسب و کارهای نوپا است و باید نمونه های بسیار داخلی و خارجی صاحبان ایده و نوآوری را که توانسته اند با تلاش و فعالیت خود به راه اندازی، تثبیت و رشد استارتاپ خود موفق شوند، معرفی کرد تا سرمایه برای چنین رویکردی به مانعی ذهنی تبدیل نشود.
از سو و منظری دیگر، شکل گیری فضای کسب و کارهای نوپا و رشد سریع و موفق یک استارتاپ، به وجود موسسات و نهادهای سرمایه گذاری وابسته است که منطق و ریسک چنین نوع کسب و کاری را درک کنند و چابکی، سرعت عمل و آمادگی لازم برای تعامل با چنین مجموعه هایی را کسب کرده باشند. بدنه سنگین و محافظه کار روش های سرمایه گذاری متداول در کشور، قابلیت، ظرفیت و چالاکی لازم برای حمایت و بهره برداری از چنین فرصت هایی را ندارد و می توان ادعا کرد با حجم و ظرفیت آن نیز آشنایی ندارد. کسب و کارهای نوپا همراه با خود، ظرفیت ها و جذابیت های خاصی را شکل داده اند که شیوه های متناسب و همگامی از سرمایه گذاری را خلق کرده است و به نظر می رسد طرح و بررسی ابعاد و مسائل متفاوت این حوزه، یکی از اولویت های پرداختن به نوپاها (استارتاپ ها) را در کشور شکل می دهد که این نوشته به تحلیل و بررسی آن اختصاص دارد.