علامات توبه مقبول در کلام آیت الله خوشوقت (ره)

 علامات توبه مقبول در کلام آیت الله خوشوقت (ره)

در این نوشتار به بیان علامات توبه مقبول در کلام آیت الله خوشوقت (ره) می پردازیم، با ضیاءالصالحین همراه باشید تا در این مورد بیشتر بخوانید.

یکی از ظریف ترین و دقیق ترین جلوه های رحمانیت خداوند را می توان در توبه پیدا کرد؛ راهی که همیشه به روی ما باز است تا هر روز و هر لحظه که از کارها و فکرهای زشت و گناه آلود خودمان پشیمان شدیم، بتوانیم وارد مسیری به سوی رحمانیت و بخشش الهی شویم و دل و جانمان را در پرتو مهربانی اش پاکیزه کنیم، به نوعی دیگر نه از گناهان گذشته خبری باشد و نه دل شوره و نگرانی از عتاب و عقاب داشته باشیم. هرچند که توبه حقیقی مراحل و آدابی دارد و وقتی کار به حق الناس برسد، باید دل بنده های خدا را هم به دست آورد، اما در هر صورت مادامی که در دنیا هستیم و راهی زندگی دیگر نشده ایم، فرصت داریم که هرچه آلودگی از گناهان بر روح و جان خود نشانده ایم، پاک کنیم و طاهر و مطهر شویم.

امکان توبه و فرصت ممکن برای این عمل، بخش هایی از سخنان گران بهای آیت الله عزیزالله خوشوقت رحمه الله را مورد بازخوانی قرار داده است. سخنان این عالم فقیه در کتابی با عنوان طریق بندگی درج و منتشر شده است تا راه ها و آموزه های مربوط به سبک زندگی اسلامی را به ما آموزش دهد.

علامت توبه مقبول

سؤال: ما از کجا بدانیم که خداوند توبه ما را پذیرفته است؟

پاسخ: یک علامت خیلی واضح و روشن دارد؛ هر وقت بعد از توبه دیدی که گناه نمی کنی، توبه ات قبول است؛ اما اگر گناه می کنی، اصلاً توبه نکرده ای. پس یک علامت روشن و قطعی دارد. توبه کرده ای که چه کنی؟ گناه نکنی، پس وقتی دوباره گناه می کنی، معلوم است توبه نکرده ای؛ لذا قبول هم نیست. اما اگر ترک گناه را بعد از توبه ادامه دادی، علامت این است که توبه ات قبول است و گناهان گذشته را هم خدای متعال محو کرده و بخشیده است.

هر کس خودش می تواند محاسبه کند و ببیند اگر باز هم گناه می کند، توبه نکرده است. اگر گناه نمی کند، مسئله را جدی گرفته و توبه کرده است. خدای متعال در قرآن کریم اعلام کرده است: من دو طایفه را دوست دارم؛ یکی کسانی که اهل تقوا هستند: «فَإِن اللهَ یُحِب الْمُتقینَ» خدا آدم هایی را که گوش به حرف خدا می دهند، دوست دارد، دوم: «إِن اللهَ یُحِب التوابینَ» خدا کسانی را که هر بار گناه می کنند توبه می کنند، دوست دارد، برای این که گناه کاران به سوی خدا بیایند و کمتر گناه کنند.

امکان توبه

سؤال: آیا درست است که سن به چهل سالگی برسد دیگر آدم تغییر نمی تواند بکند؟

پاسخ: انسان تا هشتادسالگی هم تغییر می کند؛ اما دیگر سخت است. اگر انسان چهل سال کاری را انجام داد، برایش عادت می شود و تغییرش مشکل می شود، اما شدنی هست. خیلی ها در پنجاه سالگی یا شصت سالگی برگشتند و توبه کردند.

سؤال: عادت های غلط و رفتارهای زشت را که پس از چهل سال شاکله و قالب ما را ساخته چگونه و با چه وسیله ای برطرف کنیم؟

پاسخ: کم کم شروع کن، بر خلاف عمل کن، درست می شود. همان طور که دیوار را چیده ای و بالا آورده ای، آجر را دانه دانه بردار، تمام می شود. دیوار چه جوری بالا می رود؟ آجر را روی هم می گذاریم، دیوار بالا می رود. اگر دیوار کج رفت چه کار کنیم؟ باید آجر را دانه دانه برداریم پایین بیاییم درست می شود. اما چون عادت کرده ای، دلت نمی آید. شروع کن، ان شاءالله درست می شود. چهل سال که سهل است، صد سال هم که عادت کنی، اگر خلاف آن عمل کنی، عادت ضعیف می شود.

سؤال: امکانش هست که آدم چهل روز خوب مراقب خودش باشد دیگر تا آخر عمر راحت باشد و آن ملکه برایش حاصل شود؟

پاسخ: نه، با چهل روز درست نمی شود.

تبدیل گناهان

سؤال: «مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللّهُ سَیِِئاتِهِمْ حَسَناتٍ» چه عملی به تبدیل سیئات به حسنات تسریع می بخشد؟

پاسخ: توبه. گناه کار اگر توبه کرد، خدا می گوید: «به عنوان تشویق، روی همه گناهان خط می کشم.» تا گناه کار زود برگردد و الّا اگر خدا در توبه را می بست، گناه کار می گفت: «من که دیگر توبه ام قبول نیست؛ پس ده نفر بیشتر می کشم.»، آیا این خوب است؟ این طور می شد.

توبه و تنبیه

سؤال: این که قبلاً گناه کرده ایم، آیا الآن سرزنش کردن خودمان مطلوب است یا این که باید بگوییم گذشته گذشته است و باید به فکر آینده باشیم؟

پاسخ: نه. فقط باید توبه کنی. این واجب شرعی است که تصمیم بگیری از الآن به بعد دیگر گناه نکنی، این وظیفه است، غیر از این وظیفه نیست. بعد هم جبران چیزهایی که جبران دارد، لازم است. اگر نماز نخوانده ای، باید قضا کنی. اگر روزه خورده ای، باید قضا کنی و کفاره بدهی. اگر مال مردم خورده ای، باید پس بدهی. تصمیم بگیر از حالا به بعد دیگر گناه نکنی و از گذشته هم پشیمان شوی؛ همین کافی است، این توبه نصوح است ان شاءالله.

علم به گناه

سؤال: این که مستحب است در آداب دعا و توبه قبل از این که شروع کند، گناهانش را یکی یکی به یاد بیاورد برای خدا بشمارد، این چه اثر تربیتی دارد؟

پاسخ: اثرش این است که برای انسان ابتهال می آورد. انسان می بیند خودش گناه کرده است و شرمنده می شود؛ لذا بیشتر و دقیق تر توبه می کند تا هیچ گناهی نکند؛ لذا امتیازش زیاد است.

سؤال: قبلاً فرموده اید: بعضی از گناهان انسان را بیش از شصت سال عقب می اندازد؛ آن ها چه گناهانی هستند و راه علاجشان چیست؟

پاسخ: مقصود ماهیت گناه نیست. گاهی اثر یک گناه خیلی بد و سخت است و گاهی نه. به شرایط طرف بستگی دارد. گاهی انسان به کسی ظلم می کند که شرایطی دارد که اگر این ظلم نسبت به شخصی که آن شرایط را ندارد، انجام بگیرد، آن اثر را ندارد؛ مثلاً این فرد خرد می شود و ضایع می شود و همه چیزش را از دست می دهد؛ اما دیگری طوریش نمی شود، این ها اثر می گذارد.

سؤال: آیا درست است می گویند که بعضی از گناهان را وقتی انجام دادی تا آخر عمر توفیق توبه پیدا نمی کنی؟

پاسخ: نه؛ چنین گناهی نداریم. هر گناهی بکنید، درِ توبه باز است. از بت پرست ها بدتر که نداشته ایم. آن ها انسان کشته بودند؛ دزدی کرده بودند؛ زنا کرده بودند و هر کاری که بگویی، کرده بودند؛ حرام زاده هم بودند؛ اما انسان خوبی شدند. اگر توبه کنیم، درست است. اگر عقل کار کند و انسان را وادار به توبه کند، کار تمام می شود.