ماه پاره ای به نام حضرت قاسم علیه السلام در میان گرگان کوفی

ماه پاره ای به نام حضرت قاسم علیه السلام در میان گرگان کوفی

طبق سنن دیرین عزاداری، در ششم ماه محرم به یاد یکی از فرزندان امام حسن مجتبی علیه السلام به نام «قاسم بن الحسن» عزاداری و مرثیه خوانی می کنند، در این نوشتار نگاهی به سرنوشت حضرت قاسم علیه السلام تحت عنوان« ماه پاره ای به نام حضرت قاسم علیه السلام در میان گرگان کوفی » خواهیم داشت. 

ماه پاره ای به نام حضرت قاسم علیه السلام در میان گرگان کوفی

حضرت قاسم علیه السلام فرزند امام حسن مجتبی علیه السلام است و مادرش رَمله نام دارد. مرحوم شیخ مفید، سه نفر از فرزندان امام حسن علیه السلام را نام برده که در کربلا به شهادت رسیده اند که عبارتند از: قاسم، ابوبکر و عبدالله. و مرحوم محدث قمی فرزند دیگری بنام عبیدالله نیز یاد کرده است که او نیز در کربلا شهید شد.

حضرت قاسم علیه السلام نوجوانی بود که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود. او دو ساله بود که پدرش شهید شد و در مهد تربیت حسینی بزرگ شد و آن روح بلند و همت عالی در این جوان هاشمی اثری عمیق کرد و با اینکه در واقعه کربلا، نوجوانی کم سن و سال بود اما وقتی به میدان رفت بر خلاف انتظار لشکریان دشمن، چنان با شهامت و دلیرانه جنگید و بر قلب دشمن تاخت تا اینکه بر او حمله کرده و شهیدش نمودند.

شهادت حضرت قاسم علیه السلام در سال 61 هجری قمری رخ داد و آنطور که سن آن حضرت را 13 سال نوشته اند، تاریخ ولادت ایشان را می توان اوائل سال 48 هجری قمری تخمین زد.

علاقه ای پدرانه

در علاقه زیاد امام حسین علیه السلام به قاسم علیه السلام، شواهد بسیاری ذکر شده از جمله اینکه حضرت سیدالشهداء علیه السلام در وداع هیچیک از شهدا غش نکرد مگر در وداع حضرت قاسم علیه السلام و منجمله حضرت سیدالشهداء علیه السلام در ابتدای امر، اجازه نداد که حضرت قاسم علیه السلام به میدان برود مگر بعد از التماس و بوسیدن دست و پای عموی بزرگوارش. هنگامی که امام حسین علیه السلام ناله ی حضرت قاسم علیه السلام را شنید، با شتاب به بالین او آمد و اینگونه به بالین شهیدی نشتافته بود و وقتی به بالین قاسم علیه السلام آمد، لشکر را نفرین نمود. امام حسین علیه السلام همانطور که صورت به صورت علی اکبر علیه السلام گذارد، وقتی که به بالین حضرت قاسم علیه السلام آمد سینه اش را به سینه ی او چسباند. حاصل اینکه از آنچه گفته شد، معلوم می شود که حضرت سید الشهداء علیه السلام به حضرت قاسم علیه السلام و حضرت علی اکبر علیه السلام به یک نحو محبت داشت و به یک چشم نظر می فرمود.

بلایی بزرگ

شب عاشورا، امام حسین علیه السلام به اصحاب فرمود: فردا همه ی شما کشته خواهید شد، قاسم علیه السلام نزد عمویش آمد و عرض کرد: عمو جان من هم فردا کشته خواهم شد؟
امام او را به سینه اش چسباند و فرمود: مرگ در نظر تو چگونه است؟
قاسم علیه السلام جواب داد: از عسل شیرین تر است.
امام به او فرمود: تو بعد از بلایی عظیم کشته می شوی و عبدالله شیرخوار هم شهید می شود.

روز عاشورا قاسم علیه السلام خود را آماده ی جنگ کرد و به حضور امام حسین علیه السلام آمد تا از او اجازه ی جهاد بگیرد، امام او را در آغوش گرفت و مدتی با هم گریه کردند، سپس قاسم علیه السلام اجازه طلبید و امام به او اجازه نمی داد. هر چه آن امامزاده ی بزرگوار در اجازه ی جهاد، مبالغه می کرد، حضرت مضایقه می فرمود تا آنکه بر پای عموی خود افتاد و چندان بر آن بوسه زد و گریست تا از امام اجازه گرفت. بعضی نقل می کنند که امام حسین علیه السلام هنگام روانه کردن قاسم علیه السلام به میدان، عمامه اش را دو نصف کرد نیمی از آن را مانند کفن بر تن قاسم نمود و نیمی دیگر را بر سر قاسم علیه السلام بست. شاید اینکه در سخن حمیدبن مسلم چهره ی قاسم علیه السلام به نیمه ی قرص ماه تعبیر شده از این رو بود که پارچه ی عمامه نیمی از صورت او را پوشانده بود.

آنگاه حضرت قاسم علیه السلام به سوی میدان رفت و در حالیکه اشک بر گونه های مبارکش روان بود فرمود:

«اگر مرا نمی شناسید، من قاسم پسر حسن علیه السلام و نوه ی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم هستم که برگزیده ای از سوی خداوند است، این عمویم حسین علیه السلام است که مانند اسیران، گروگان گرفته شده و در بین مردم گرفتار گردیده است. خدا این مردم را از باران رحمتش سیراب نسازد».

سپس کارزار سختی نمود، به طوری که با آن کمی سن، تعدادی از دشمنان را کشت. حمیدبن مسلم نقل می کند: پسری را دیدم که برای جنگ از خیمه ها بیرون آمد، گویی رخسارش همچون پاره ی ماه بود، شمشیری در دست و پیراهن و شلواری بر تن و نعلینی در پای خود داشت که بند یکی از آنها پاره شده بود و فراموش نمی کنم که بند نعلین چپش بود...

سپس عمروبن سعد بن نفیل اَزُدی گفت: به خدا سوگند به این پسر حمله می کنم، گفتم سبحان الله این چه قصد و اراده ای است که نموده ای؟ این گروهی که پیرامون او را فراگرفته اند، برای او بس است. آن مرد گفت: سوگند به خدا، بر او می تازم.
پس بر قاسم علیه السلام تاخت تا آنگاه که شمشیری بر فرق مبارک آن مظلوم زد و سر او را شکافت، حضرت قاسم علیه السلام با صورت روی زمین افتاد و فریاد زد: ای عمو! به فریادم برس...

حمیدبن مسلم می گوید: چون صدای قاسم علیه السلام به گوش امام حسین علیه السلام رسید، آن حضرت با شتاب سربرداشت و به قاسم علیه السلام نگاه کرد، آنگاه به عمرو حمله کرد و با شمشیری دست او را جدا نمود. عمرو فریادی کشید به طوری که لشکریان صدای او را شنیدند، سواران اهل کوفه حمله کردند تا عمرو را از دست امام رها کنند ولی همین که هجوم آوردند، بدن عمرو با سینه ی اسب ها برخورد کرد و او زیر پای اسبان لگدکوب و کشته شد.

حمیدبن مسلم می گوید: چون گرد و غبار فرو نشست، دیدم امام بالای سر قاسم علیه السلام است و آن جوان در حال جان کندن می باشد و پای بر زمین می ساید. حضرت فرمود:

سوگند به خدا که دشوار است بر عموی تو که او را بخوانی و او نتواند اجابت کند و اگر اجابت کند، تو را سودی نبخشد. دور باشند از رحمت خدا، جماعتی که تو را کشتند.

آنگاه امام حسین علیه السلام قاسم علیه السلام را از زمین برداشت و در بر کشید و سینه ی او را به سینه ی خود چسباند و به سوی خیمه ها روان گشت، در حالیکه پاهای قاسم علیه السلام بر زمین کشیده می شد. سپس او را در نزد پسرش، علی بن الحسین علیه السلام در میان کشته شدگان اهل بیت خود، جای داد.

روایت شده است که امام حسین علیه السلام فرمود: خدایا! این گروه را نابود و پراکنده گردان و هیچیک از آنها را باقی نگذار و هرگز آنان را نبخشای. ای عموزادگان من، بردباری کنید. ای اهل بیت من، شکیبایی کنید و بدانید که پس از امروز، دیگر هرگز خواری نخواهید دید.

جهت مطالعات بیشتر در مورد ماه محرم، «ویژه عاشورای حسینی علیه السلام/ ویژه نامه خورشید بر نیزه» را مشاهده نمایید.