غلامرضا تختی پهلوانی از جنس حماسه

غلامرضا تختی پهلوانی از جنس حماسه

فقدان جهان پهلوان از نیم قرن گذشت. مراسم گرامیداشت غلامرضا تختی در حالی امروز دوشنبه ۱۷ دی ماه ساعت ۹ تا ۱۲ در ابن بابویه شهر ری بر سر مزار وی برگزار می شود که ۵۱ سال از درگذشت این پهلوان اسطوره ای می گذرد؛ ماندگارترین کشتی گیر تاریخ ایران و نماد و سمبل ورزش کشور.

شخصیتی که واژه هایی همچون پهلوانی، جوانمردی، گذشت، دینداری، مردانگی و فداکاری به نام او گره خورده است. ریا و چندرویی جایی در اخلاق جهان پهلوان تختی نداشت و اهل سیاه نمایی، نقش بازی کردن و تملق گویی نبود.

غلامرضا تختی فردی پهلوان، نجیب، آزاده و با حجب و حیا بود و بسیاری از پیشنهادات و پست های مهم زمان خود را رد کرد و در عین حال پهلوانی که مدال طلای جهان و المپیک را نخواست تا جوانمردی را معنا کند. رفتارهای به جامانده از او در زمینه های مختلف هریک حکایت های بزرگی است که پرداختن به آنها دارای ارزش های خاص خود است. تختی همانگونه که در ورزش استثناست در زندگی و پاسداری از ارزش های خود نیز کم نظیر است. او قبل از آنکه روی تشک کشتی با حریفان دست و پنجه نرم کند با نفس خود به مبارزه پرداخته بود.

بیشتر بخوانید: علت اصلی مرگ رازآلود جهان پهلوان تختی چه بود؟ + تصاویر

احترام به پیشکسوتان، داستان پهلوان وفادار و تختی

احترام به پیشکسوت در فرهنگ ورزش و به خصوص در کشتی که ورزشی پهلوانی است یک سنت بسیار مهم و خدشه ناپذیر است که باعث تشویق جوانان و دلگرمی بزرگان می شود. احمد وفادار از پهلوانان نامی ایران بود که قبل از تختی سابقه بستن بازوبند پهلوانی ایران را داشت. او سابقه حضور در مسابقات جهانی کشتی را هم دارد.

وفادار در گفته هایش نمی تواند خوشحالی خود را از رعایت سلسله مراتب کسوت توسط جهان پهلوان تختی پنهان کند: «او یک انسان واقعی بود و احترام به بزرگان و پیشکسوتان را همیشه رعایت می کرد. یادم نمی رود شبی را که همراه وی به یکی از زورخانه های تهران رفتیم، به او پیشنهاد دادند که تخته شنا را وسط گود بگذارد و میانداری کند، ولی او قبول نکرد و گفت: «جایی که وفادار هست من این کار را نخواهم کرد.

در پایان مراسم که قرار شد جوایز گروهی از قهرمانان کشتی اهدا شود او باز هم قبول نکرد و این کار را به من سپرد. تختی احترام خاصی برای سنت های خوب ورزش قهرمانی قائل بود. وقتی تختی به مشهد می آمد خیلی ها دوست داشتند او را به طرف خود بکشانند. خیلی از دست اندرکاران و مسئولین هم از او دعوت می کردند، اما تختی دعوت هیچ کس را قبول نمی کرد و فقط به خانه من می آمد و می گفت: «آبگوشت خانه پهلوان وفادار را به سفره های رنگین دیگران ترجیح می دهم.»

کاپیتان تختی

با آن که کشتی یک ورزش انفرادی است، اما به اذعان تمام کسانی که در این ورزش دستی بر آتش دارند، صمیمیت، اتحاد و یکدستی اعضای تیم با هم می تواند شانس موفقیت همه را بالا ببرد و نقش کاپیتان تیم در این میان بسیار کلیدی است. تختی سال ها کاپیتان تیم ملی بود که به خوبی از پس این وظیفه برمی آمد. ابراهیم سیف پور، قهرمان نامدار المپیک در این رابطه می گوید: «مدت ۸، ۹ سال کنار تختی در اردوها بودم. از ایشان خیلی چیز ها یاد گرفتم. اخلاق و کردار نیکوی او همه را تحت تاثیر قرار می داد. به راستی در تیم برای همه بچه ها حکم یک سردار و پرچمدار را داشت. هر تیم ورزشی اگر فاقد یک سردار با ویژگی های اخلاقی باشد آن تیم موفق نخواهد بود و تختی از وقتی پایش به تیم ملی باز شد حکم سردار تیم را داشت. او در واقع کاپیتانی بود که هیچگاه خود را کاپیتان معرفی نمی کرد. او چنان مقدم تازه واردها را گرامی می داشت که حد و وصفی نداشت.»

آخرین مسابقه غلامرضا تختی

امروزه در بین ورزشکاران خداحافظی در اوج یک ارزش محسوب می شود، زیرا فکر می کنند در صورتی که شکست بخورند اعتبار گذشته شان را هم از دست می دهند و قهرمانی های قبلی شان خدشه دار می شود و به اصطلاح به فکر آبروی ورزشی خود هستند. جهان پهلوان تختی بعد از المپیک ۱۹۶۴ توکیو و با وجود توصیه بعضی از دوستانش که او را از حضور مجدد در میادین برای حفظ اعتبارش منع می کردند برای شرکت در مسابقات ۱۹۶۶ تولیدو به میادین برگشت. به راستی چرا؟ آیا تختی می خواست به مدال هایش اضافه کند؟ آیا او تشنه افتخاری دیگر بود؟

گفته های مرحوم نبی سروری که خود از دلاوران کشتی و هم تیمی تختی بود در پاسخ به این سوالات راهگشا و ارزشمند است. سروری می گوید: «در آستانه سفر به تولیدو آمریکا (۱۹۶۶) قرار داشتیم که یک نفر درباره وضع غلامرضا از من پرسید، در پاسخش گفتم تختی در سن و سالی نیست که بتوان انتظارات گذشته را از او داشت، ولی اگر قرعه چنان باشد که در دوره مقدماتی به آئیک و مدوید برخورد نکند می توان انتظاراتی از او داشت. گویا این اظهارنظر من به گوش خدابیامرز رسیده بود.

زمانی که از هیاهوی بدرقه کنندگان فاصله گرفتیم و در داخل هواپیما مستقر شدیم من رو به اسم صدا کرد و خواهش کرد کنارش بنشینم. وقتی کنارش قرار گرفتم بدون مقدمه گفت: سروری الان که می بینی آمدم کشتی بگیریم برای خودم محرز است که هیچی نمی شوم، ولی چه کنم که نمی توانم روی خواست مردم ایستادگی کنم. می دانم غرورم در مقابل حریفان جوان شکسته خواهد شد، ولی شاد هستم که می توانم اسباب رضایت آنهایی را که به من هستی و اعتبار بخشیدند جلب کنم.

جوابی نداشتم به او بدهم، از بد حادثه تختی در آخرین میدان از نقطه نظر قرعه با خوش اقبالی مواجه نشد. ابتدا حریف مجاری را که سال های بعد در کشتی آزاد و فرنگی صاحب مدال های متعددی شد شکست داد و بعد از این که مقابل احمد آئیک ترک مغلوب شد برای آخرین کشتی به دیدار قوی ترین حریفش الکساندر مدوید رفت. وقت اول تمام شد، هنگام استراحت به من گفت: سروری! هیچ جا را نمی بینم. به او گفتم اگر واقعا نمی توانی کشتی بگیری ادامه نده. سری تکان داد و گفت: من اینجا آمده ام که کشتی بگیرم، حرفش را هم نزن. به واقع در آخرین کشتی، تختی با همه مشکلات مرد و مردانه جنگید و با مسابقات قهرمانی وداع کرد.»

افتخارات غلامرضا تختی

تختی از ۲۰ سالگی کشتی را در باشگاه پولاد زیرنظر حبیب اله بلور آغاز کرد. تختی در رقابت های قهرمانی کشور در سال های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۸، ۸ بار قهرمان کشور شد. غلامرضا همچنین ۳ بار پهلوان ایران شد. تختی در اولین حضور خود در تیم ملی در رقابت های جهانی ۱۹۵۱ هلسینکی در وزن ۷۹ کیلوگرم صاحب مدال نقره شد. رضا در اولین حضور خود در المپیک در رقابت های ۱۹۵۲ هلسینکی با شکست مقابل کوریدزه از شوروی صاحب مدال نقره شد.

افتخارات پهلوان بزرگ کشتی ایران در رقابت های جهانی ۱۹۵۹، ۱۹۶۱ و ۱۹۶۲ تهران، یوکوهاما و تولیدو با کسب ۲ مدال طلا و یک مدال نقره ادامه یافت. تختی در رقابت های المپیک ۱۹۵۶ و ۱۹۶۰ ملبورن و رم صاحب یک مدال طلا و یک مدال نقره شد. او همچنین در بازی های آسیایی ۱۹۵۸ توکیو صاحب مدال طلا شد. تختی آخرین بار در رقابت های جهانی ۱۹۶۶ تولیدو دوبنده تیم ملی را به تن کرد. غلامرضا تختی اولین کشتی گیر ایرانی است که موفق شد در ۳ وزن صاحب مدال شود. وی همچنین پرافتخارترین کشتی گیر تاریخ کشتی ایران در المپیک است.

وایکینگ پالم سوئدی، عادل آتان ترک، بوریس کولایف روس، پیتر بیلر آمریکایی، دیتریش آلمانی، ویحزیستیوک روس، عصمت آتلی ترک، حسن کنگور ترک، الکساندر مدوید بلاروس و احمد آئیک ترک مهمترین رقیبان تختی در ۱۴ سال حضور وی در عرصه بین المللی بودند. تختی در لیست بهترین های قرن فیلا در جایگاه سیزدهم قرار دارد و در رقابت های جهانی ۲۰۰۷ باکو نیز از وی به عنوان یکی از مشاهیر کشتی دنیا تجلیل شد. غلامرضا در آبان ماه ۱۳۴۵ زندگی مشترک خود را آغاز کرد و بابک تنها یادگار تختی است. تختی سرانجام ۱۷ دی سال ۱۳۴۶ در حالی که بابک ۴ ماهه بود در هتل آتلانتیک سابق درگذشت. غلامرضا تبلور آرزو های یک ملت بود. او سمبل تاریخ ماست، مردی که درمیان مردم زیست و از میان مردم رفت و پیکرش در ابن بابویه شهر ری آرام گرفت. روحش شاد، یادش گرامی.

منبع: روزنامه خراسان