شرح زیارت جامعه کبیره استاد محمد شجاعی - جلسه ششم (صوت - متن)
سلسله جلسات شرح زیارت جامعه کبیره با سخنرانی استاد محمد شجاعی، تاریخ 95/6/18
(6) اول معشوق دعوت می کند، بعد ما به زیارتش می رویم و حاصلش«مغفرت» است
زیارت، دعوت معشوق، دیدار عاشقانهٴ زائر از سرای مزور و اظهار عشق و ارادت محبّ به محبوب است. وقتی هوس زیارت می کنیم یعنی دعوت شدیم. پس تلاش کنیم هوس هایمان را زیاد کنیم تا به درجه ملاقات بیشتری برسیم و شرط این حضور، فراهم کردن زمینه لیاقت در خودمان است. این نشانه آن است که هنوز قبولمان دارند که فرصت ملاقات می دهند. زیارت و ملاقات، لبیک گفتن به دعوتی است که از سوی معشوق آمده است. براساس روایت نبی اکرم (ص): «الذِّكرُ... و لكِنَّهُ أوَّلٌ مِنَ المَذكورِ، و ثانٍ مِنَ الذّاكِرِ= ذکر... بلكه نخست از یاد شونده (خدا) است و سپس از یاد كننده». یاد معشوق های آسمانی مان (خدا و خانواده آسمانی) به گونه ای نیست که یک مقولة زبانی و فکری باشد، بلکه دلی است. یعنی این یاد، نخست از مذکور که همان معشوق است صورت می گیرد و سپس عاشق موفق به ذکر معشوق می شود. وقتی به یاد خدا هستیم، در حقیقت او به یاد ماست؛ یا اگر هوس ائمه معصومین و حرم و دعا و... می کنیم؛ درحقیقت آنها به یاد ما هستند. چون دعوت با دل صورت می گیرد.
شخصیت شناسی انسان براساس هوس های اوست
انسان ها در دعوت به زیارت دو گونه هستند: برخی هوسی نمی کنند که این خیلی خطرناک است. یعنی یک فاصله زیادی بین آنها و ائمه و امامزادگان افتاده است. اما کسانی که هوس زیارت می کنند، خیلی قیمت پیدا می کنند؛ چون قیمت انسان به میزان هوس هایش است. انسان به تعداد مراتب نفسی اش، هوس های «جمادی، گیاهی، حیوانی، عقلی و فوق عقلی» دارد. پس روح انسان با مجموعه ای از هوس ها و یادهایش ساخته می شود و شخصیت وجودی انسان بر مبنای یکی از این امور شکل می‌گیرد. به همین دلیل یاد معشوق آسمانی بسیار با ارزش است؛ زیرا شخصیت وجودی انسان بر مبنای همان یاد معشوق تشکیل می‌شود. اما اگر انسان تنها به امور حیوانی میل و رغبت داشته باشد، تنها جنبه حیوانی او رشد می‌کند و این نشان دهنده آن است که بخش فوق عقلی او بدون خوراک مانده است. بنابراین، هوس معنویتی هم نمی کند.
پس کسی که به یاد الله و خانواده آسمانی اش نمی افتد، معلوم است در تغذیه سایر بخش هایش زیاده روی دارد که هوس آسمانی نمی کند.
هوس ها و اشتیاق های یک آدم از جنس خود اوست؛ یعنی جنس هوس های یک انسان بستگی به این دارد که کدام بخش از وجودش غلبه بیشتری بر کشور وجودش دارد. حالا کسی که هوس الله، خانواده آسمانی، غیب و عبادت ندارد، در واقع، سایر امیالش یعنی همان ۴ بخش پایینی بر بخش «فوق عقل» که بخش اصلی انسان است، غلبه کرده و به این بخش ظلم و خیانت می کنند. اما اگر هوس عبادت و معنویت داشتیم، خیلی قیمت داریم. چون هوس های معنوی قیمت می آورد. یاد خدا در وجود شخص مؤمن به عنوان یک اصل مطرح است که سبب آرامش و شادی قلب او می شود. زمانی که انسان قصد زیارت و ملاقات با خدا می‌کند و به عبادت مشغول می‌شود در اصل این نشان از محبت و فرصت دادن حضرت حق به شخص عبادت کننده دارد. پس اصل مهم در زیارت، توجه به «دعوت» الهی است، یعنی دوست مان دارند؛ یعنی راه بسته نشده، هنوز قبولمان دارند و فرصت جبران داریم.
زیارت، فرصت دستیابی به آشتی، مغفرت و شفاعت است
مغفرت و آشتی، مهمترین اثر زیارت است؛ چون همه گذشته ی نادرست انسان در زیارت جبران می شود و شیطان برای این که انسان را از زیارت دور کند، بسیار فعال است و سعی می کند با وسوسه، امید را از انسان بگیرد. اما بدانیم که اگر دعوت شدیم، پس فرصت جبران و آشتی داریم. عبدالله بن عمر از رسول الله (ص) می فرمایند:«قَالَ رَسُول الله J: من جَاءَنِی زَائِرًا لا تحملهُ إِلَّا زیارتی كَانَ حَقًا عَلیّ أَن أكون لَهُ شَفِیعًا یَوْم الْقِیَامَة= هر کس به زیارت من بیاید و انگیزه ای جز زیارت من نداشته باشد، این حق را برمن دارد که روز قیامت شفیعش باشم». (الغدیر/ج5/ص95) یعنی قدرت زیارت آنچنان است که می تواند منجر به شفاعت انسان شود. حضرت همچنین فرمود: «مَنْ زارَنی اَوْ زارَ اَحَداً مِنْ ذُرِّیَّتی، زُرْتُهُ یومَ الْقِیامَةِ فَاَنْقَذْتُهُ مِنْ اَهْوالِها= آن کس که مرا یا یکی از فرزندانم را زیارت کند، روز قیامت او را دیدار خواهم کرد و از ترس و وحشت آن روز، نجاتش خواهم داد». (الغدیر/ج5/ص95) این روایت مهم یادآوری می کند: در اوضاع وحشتناک قیامت که هیچ کس با کسی کاری ندارد، هول و هراس در دل آدم هست که الان تکلیف من چی می شود، در آن لحظه رسول خدا بیاید و کمک کند. سپس هیچ ترسی از اهوال قیامت نداشته باشد و این امر به کیفیت زیارت بستگی دارد، به همین دلیل نباید از اهمیت و جایگاه زیارت غافل بود.
مطالب مرتبط
