شکل ظاهری یأجوج و مأجوج

شکل ظاهری یأجوج و مأجوج

شکل ظاهری یأجوج و مأجوج چگونه بوده است؟ و آیا آدم کوتوله ها منظور کوتاه قدها هستند و واقعیت دارند و با یأجوج و مأجوج رابطه ای دارند؟

از جمله کسانی که در قرآن کریم از آنها یاد شده،[ر.ک: کهف، 94؛ انبیاء، 96] یأجوج و مأجوج هستند. «یأجوج» و «مأجوج»، در مورد خلقت و توصیف آنها، روایات و نظریاتی در منابع روایی و تفسیری نقل و بیان شده است:

1. شیخ صدوق (رحمه الله) به نقل از عبد اللَّه بن سلیمان[سند حدیث این گونه است: «وَ مِمَّا رُوِیَ مِنْ سِیَاقِ حَدِیثِ ذِی الْقَرْنَیْنِ حَدَّثَنَا بِهِ مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِیزِ بْنُ یَحْیَى بْنِ سَعِیدٍ الْبَصْرِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَطِیَّةَ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرِو بْنِ سَعِیدٍ الْبَصْرِیُّ قَالَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ جَعْفَر بْنِ حَمَّادٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سُلَیْمَانَ وَ کَانَ قَارِئاً لِلْکُتُبِ قَال‏...»] می گوید: «...یأجوج و مأجوج، مانند چهارپایان می خوردند و می نوشیدند و زایش می کردند و نر و ماده داشتند در صورت و پیکر و خلقت مشابه انسان بودند، امّا قامتشان خیلى کوتاه بود و طول قدّ زن و مردشان مانند بچه ها از پنج وجب تجاوز نمی کرد و از نظر خلقت و صورت همه در یک اندازه بودند، آنان عریان و پابرهنه بودند، پشم ریسى و لباس و کفش در میان آنها نبود و بر تن آنها پشمى مانند پشم شتر بود که آنان را می پوشانید و از سرما و گرما محافظت می کرد و هر کدام آنان دو گوش بزرگ داشتند که درون و بیرون آنها یکى مو و دیگرى پشم داشت و به جاى ناخن چنگال داشتند و دندان و نیش هاى آنان مانند دندان ها و نیش هاى درندگان بود و چون یکى از آنها می خوابید یکى از دو گوش را فرش و دیگرى را لحاف خود قرار می داد و آنان‏ را در بر می گرفت و خوراک آنها نهنگ هایى بود که همه ساله ابر و باد آنها را براى ایشان پرتاب می کرد و با آن زندگانى خوشى داشتند و با آنها سازگار بود و در وقتش منتظر آن بودند همچنان که مردم در وقت باران منتظر آن هستند و چون آن نهنگ ها می رسید فراوانى داشتند و فربه می شدند و توالد می کردند و زیاد می شدند و یک سال کامل از آن می خوردند تا سال آینده درآید و با آن چیز دیگرى نمی خوردند و کسى شماره آنها را جز خداى تعالى که خالق آنهاست نمی داند و چون نهنگ ها نمی رسید گرفتار قحطى و خشکسالى و گرسنگى می شدند و نسل و فرزند منقطع می گردید و آنها مانند چهارپایان سر راه ها و هر کجا که بود آمیزش می کردند و چون نهنگ نمی رسید گرسنه می شدند و به شهرها یورش می بردند و بر سر هر چه که می آمدند آن را تباه کرده و می خوردند و تباه کردن آنها از تباهى ملخ و تگرگ و همه آفات بیشتر بود و چون از سرزمینى به سرزمینى دیگر می رفتند اهالى آنجا فرار می کردند...».[شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج ‏2، ص 400 – 401، دار الکتب الاسلامیة، تهران، چاپ دوم، 1395ق]

2. حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) نقل شده است که، «یأجوج و مأجوج سه طایفه بوده اند، یک طایفه مانند ارز بوده اند که درختى است بلند. طایفه دیگر طول و عرضشان یکسان بوده و از هر طرف چهار زرع بوده اند، و طایفه سوم که از آن دو طایفه شدیدتر و قوی تر بودند هر یک دو لاله گوش داشته اند که یکى از آنها را تشک و دیگرى را لحاف خود می کرده، یکى لباس تابستانى و دیگرى لباس زمستانى آنها بوده اولى پشت و رویش داراى پرهایى ریز بوده و آن دیگرى پشت و رویش کرک بوده است. بدنى سفت و سخت داشته اند. کرک و پشم بدنشان بدنهایشان را می پوشاند».[قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لأحکام القرآن، ج‏11 ، ص 57، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ اول، 1364ش؛ جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن أبی بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، ج 5، ص 457، دار الفکر، بیروت، بی تا]

3. برخی گفته اند؛ آنها نژادی کوتاه قامت و از مردم دیگر کوتاه تر و دارای جثه ای کوچک هستند.[ر.ک: فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج ‏21، ص 499، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، 1420ق؛ ابن عجیبه، احمد بن محمد، البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید، تحقیق: قرشی رسلان، احمد عبدالله، ج ‏3، ص 306، نشر دکتر حسن عباس زکی، قاهره، 1419ق]

هرچند بطور قطع نمی توان گفت آنچه در برخی روایات ضعیف و عبارات مفسّران درباره توصیف شکل و شمایل ظاهری یأجوج و مأجوج آمده، درست است و به آنها اعتماد کرد، اما اجمالاً می توان گفت: یأجوج و مأجوج از حیث شکل ظاهری و جسمانی با انسان های کنونی تفاوت آشکاری داشته اند.
اما ارتباط میان انسان های قد کوتاه و با جثّه ای کوچک با یأجوج و مأجوج قابل اثبات نیست.