معنای هنگام زوال و پسین

معنای هنگام زوال و پسین

معنای هنگام زوال و پسین که برای انجام برخی از عبادات و اعمال در کتابهایی مثل مفاتیح الجنان و سایر کتب عبادی ذکر شده است، چیست؟

پرسش:

زمان قرائت صلوات شعبانیه در مفاتیح الجنان هنگام زوال یا (عند الزوال) قید شده است. زمان دقیق و وقت فضیلت صلوات شعبانیه چه زمانی است؟ آیا هنگام اذان ظهر و قبل از ادای فریضه ظهر مورد نظر است، یا چنانچه در مساجد بین نماز ظهر و عصر و یا پس از فریضه عصر می خوانند؟ همچنین ساعت خوردن آب نیسان در وقت صبح و پسین قید شده، لطفا وقت دقیق صبح و پسین را مشخص فرمائید.

پاسخ :

«زوال» در لغت به معنای حرکت بوده،[محمود عبد الرحمان، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیة، ج 2، ص 216، بی نا، بی تا] و مراد از زوال خورشید، حرکت آن از وسط آسمان به سمت مغرب است و نشانه این حرکت، آن است که سایه اشیاء پس از کوتاه شدن در وسط روز، شروع به بلند شدن کند؛[ر. ک: سعدى ابو جیب، القاموس الفقهی لغة و اصطلاحات، ص 161، دمشق، دار الفکر، دوم، 1408ق] که این همان، ظهر شرعی و هنگام اذان ظهر است.

اما، درباره سؤال مذکور باید گفت؛ بعضی از اعمال عبادی در اسلام مقید به زمان خاصی است، که باید وقت و زمان در انجام آنها رعایت شود، و این امر در برخی عبادات؛ مانند نمازهای یومیه، واجب و در برخی دیگر، مستحب است. پس درباره صلوات شعبانیه؛ هرچند شروع این عمل ظاهراً از ابتدای ظهر می باشد، ولی بهتر است مقداری از این وقت تأخیر افتد؛ چون مصادف فضیلت نماز اول وقت می باشد.

ضمن اینکه «وقت صبح»، از اول صبح شرعی (اذان صبح) است و منظور از «پسین» که برای برخی اعمال از جمله ساعت خوردن آب نیسان ذکر شده است؛ هنگام عصر است.[معین، محمد، فرهنگ فارسی، ص231، نشر سرایش]