سلفژ به چه معناست؟/ سلفژ چیست؟

سلفژ به چه معناست؟/ سلفژ چیست؟

سلفژ ساز حنجره است. تکنیکی آموزشی است برای آواز خوانی و آموزش نواک (صداها) که در آن هر نت را باید با فرکانس موسیقایی خودش خواند. سلفژ بخش های متعددی دارد که در این مقاله به معرفی و بررسی آن می پردازیم.

یکی از درس های مهم و همیشگی هنرستان های موسیقی، دانشگاه ها و کنسرواتور های موسیقی همه جای دنیا، درس سلفژ است؛ که تمام نوازندگان، خوانندگان، آهنگ سازان، تنظیم کنندگان موسیقی و رهبران ارکستر و تمام فعالان عرصه موسیقی باید روی این درس تسلط کامل داشته باشند. از آنجایی که موسیقی هم نوعی زبان است بنابراین باید بتوانیم مانند زبان مادری آن را بخوانیم و بنویسیم و این کار به کمک سلفژ ممکن می شود. اکثر صاحب نظران عرصه موسیقی سلفژ را پایه و اساس جدی در آموزش موسیقی می دانند. سلفژ در همه سطوح آموزش موسیقی از تحصیلات اولیه تا سطوح پیشرفته دانشگاهی آموزش داده می شود.

سلفژ چیست؟ 

• سلفژ را می توان خواندن مجموعه ای از نت ها بصورت پی درپی و پشت سرهم، با رعایت قوانین نت ها و سکوت ها معرفی کرد. پایه یادگیری سلفژ دانستن ارزش زمانیِ نت ها و سکوت ها است.
• سلفژ تکنیکی آموزشی است برای آوازخوانی و آموزش نواک (صداها) که در آن هر نت باید با فرکانس موسیقایی خودش خوانده شود و هر نت میزان، با سیلاب خاصی که سیلاب سلفژ نامیده می شود، خوانده می شوند. هفت سیلاب که عملاً استفاده می شوند عبارت اند از: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی. خواندن و نوشتن نت های موسیقی را که اغلب با آموزش تئوریک همراه است «سلفژ» می گوییم.
• یک متد آموزش موسیقی است که برای آموزش زیر و بمی و خوانندگی از روی نت بکار می رود.
• علم آواز خواندن بر اساس گام و نت را سلفژ می گویند.

در سلفژ به چه چیز پرداخته می شود؟

در سلفژ سه مبحث بطور متناوب و جداگانه بررسی می شود:

۱- صداخوانی (به ایتالیایی: cantati) (کانتاتی)

کانتاتی به معنی خواندن صدا و فرکانس نت ها به شکل صحیح و دقیق است. در این درس، هنرجو این توانایی را پیدا می کند که صدای هر نت را دقیقاً آن گونه که هست بخواند؛ یعنی بطوری که اگر نتِ «دو» به همراه پیانو خوانده شود، صدایی که از حنجره فرد خارج می شود، دقیقاً با پیانو یکسان باشد. درنهایت، هنرجو در این درس توانایی خواندن انواع نت ها را بطور دقیق و در گام های مختلف پیدا می کند. همچنین در این بخش گوش هنرجو برای درک و تشخیص اصوات موسیقی تربیت می شود.

۲- وزن خوانی (به ایتالیایی: parlati) (پارلاتی)

همان طور که می دانیم موسیقیِ بدون ریتم حکم نقاشیِ بدون قلم و رنگ را دارد. ازاین رو مطالعه انواع وزن ها و الگو های ریتمی برای هر علاقه مند به موسیقی بسیار مهم و ضروری است. وزن خوانی (پارلاتی) در واقع همان خواندن کشش نت هاست. هدف این بخش از سلفژ آشنایی هنرجو با نت های موسیقی (از بم ترین تا زیرترین در گستره صوتی- موسیقایی)، درک ریتم و ریتم خوانی، تقویت سرعت در چشم خوانی (Reading) و تسلط وی بر اجرای نت های مورد نظر است.

۳- دیکته موسیقی (music dictation)

در این بخش، دیکته ریتم و دیکته صدا بطور متناوب کار می شود و هنرجو با ممارست و تمرین فراوان، توانایی نوشتن نت موسیقی ای را که می شنود، پیدا می کند.

تقسیمات صدای انسان

با توجه به اینکه سلفژ را ساز حنجره نیز معرفی کرده اند، پس لازم است با تقسیم بندی صدای انسان آشنا باشیم. صداهای انسان بر اساس نوع آن، بم یا زیر بودن و… به موارد زیر تقسیم بندی می شوند:

۱- سوپرانو: صدای زیر زنانه
۲-متسو سوپرانو: صدای متوسط زنانه
۳-کنترالتو: صدای بم زنانه
۴- تنور: صدای زیر مردانه
۵- باریتون: صدای بم یا صدای متوسط مردانه
۶- باس: صدای بم مردانه و بهترین صدای مردانه

چرا یادگیری سلفژ اهمیت دارد؟

یادگیری سلفژ موسیقی دان را قادر به شنیدن ذهنی نت های قطعه موسیقی ای می کند که آن ها را هرگز قبلا نشنیده است و برای اولین بار است که این نت ها را می بیند و سلفژ کمک می کند، آن را با صدای بلند بتواند بخواند. یادگیری سلفژ همچنین تشخیص فواصل نت های موسیقایی را نیز بهبود و فهم موسیقی دان و خواننده را از تئوری موسیقی، قدرت می بخشد.

از نظر اصول آموختن موسیقی سلفژ یکی از پایه ای ترین و تاثیرگذارترین بخش ها برای تربیت یک نوازنده و یا خواننده است؛ لذا عدم آشنایی هنرجو با این بخش موجب تضعیف پایه آموزش موسیقی در وی خواهد شد.