تفاوت و فرق سوره های مکی و مدنی چیست؟

تفاوت و فرق سوره های مکی و مدنی چیست؟

دراین نوشتار با توجه به تقسیمات مختلف قرآن از جهت مکان و زمان نزول و از نظر معنی و محتوا؛ به سوال اینکه تفاوت و فرق سوره های مکی و مدنی چیست؟ پاسخ داده می شود.

برای سوره های قرآن تقسیمات مختلفی ذکر گردیده است. از جمله این که سوره های قرآن را به دو دسته مکی و مدنی تقسیم کرده اند، زیرا قرآن در مدت 23 سال نازل گردیده و نزول قرآن از مکه آغاز گردیده و در مدینه به پایان رسیده است.

تفاوت و فرق سوره های مکی و مدنی

1. از جهت مکان و زمان نزول؛
2. از نظر معنی و محتوی.

از جهت مکان و زمان نزول سه نظریه وجود دارد:

1. آیات و سوره هائی که قبل از هجرت نازل شده مکی و آیاتی که پس از هجرت نازل شده، مدنی خوانده می شود.
2. آیات و سوره هائی که اول آنها با «یَا أَیُّهَا النَّاسُ» شروع مکی و آیاتی که با «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» نازل شده مدنی می باشند.
3. مکی و مدنی بودن سوره های قرآن مربوط به شهر مکه و شهر مدینه است. یعنی آن چه که در مکه نازل  شده مکی و آیاتی که در مدینه نازل شده اند مدنی نام دارند.

از میان این سه نظریه، کامل ترین و بهترین نظر، همان نظر اول است و دو نظر دیگر قابل قبول نیست. زیرا سوره حج با «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا» شروع شده ولی بخلاف نظریه دوم مکّی است و مدنی نیست و نظریه سوم نیز قابل قبول نیست، چون ما آیاتی داریم که در بین مکه و مدینه نازل شده اند.

و امّا تفاوت این سوره ها از نظر محتوی و معنی بدین قرار است که هر دسته از این سوره ها دارای ویژگی ها و اصول کلی متفاوت با سه دسته دیگر است.

الف: اصول کلی در ویژگی های سوره های مکی
1. دعوت به توحید و ایمان به خدای یگانه؛
2. دعوت به نبوت و پیروی از پیامبر اسلام ﷺ و انبیاء الهی و کتاب های آنان؛
3. ایمان به معاد و روز رستاخیز و بیان اوصاف بهشت و دوزخ؛
4. اعتقاد به فرشتگان الهی؛
5. این سوره ها بطور عموم کوتاه هستند.

ب: اصول کلی در ویژگی های سوره های مدنی
چون بعد از گسترش اسلام و جامعه اسلامی نازل شده اند،بیشتر مطالب آنها در مورد تشکیلات اجتماعی، قوانین حقوقی، احکام شرعی و نیز امور داخلی و خارجی می باشد.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. طالقانی، دکتر سید عبدالوهاب، علوم قرآن و فهرست منابع.
2. خراسانی، حاج شیخ حسین، اسلام در پرتو تشیع.
3. میرمحمدی زرندی، سید ابوالفضل، تاریخ و علوم قرآن.

منبع: اندیشه قم، تفاوت و فرق سوره های مکی و مدنی