زایمان طبیعی یا سزارین؟!

▪ دلایل گرایش به سزارین

دلایل مختلفی برای این امر وجود دارد. از جمله این که دیدگاه عموم مردم به سزارین تغییر پیدا کرده است. به این معنا که به سزارین به عنوان یک عمل سخت و وحشت آور نگاه نمی شود و حتی فراتر از آن، به عنوان یک جایگزین مناسب برای زایمان طبیعی در نظر گرفته می شود، هم چنان در این دیدگاه اشتباه وجود دارد که انجام عمل سزارین نسبت به زایمان طبیعی برای کودک بهتر است؛ بنابراین می توان گفت که مواردی مطرح شدند که قبلاً موضوعیت نداشته و باعث افزایش انجام عمل سزارین در بین مردم شد.

▪ سزارین

باید گفت که سزارین نسبت به زایمان طبیعی مزایایی دارد. از جمله این که عمل سزارین بر روی هم رفته، یک ساعت هم به طول نمی انجامد. در حالی که در زایمان طبیعی مادر ساعت ها درد می کشد؛ اما در سزارین مادر هنگام عمل هیچ دردی متحمل نمی شود و لذا در نگاه اول سزارین خیلی راحت تر و بی دردسرتر به نظر می آید؛ اما هم برای کودک و هم برای مادر خطرات و عوارضی دارد که بهتر است نگاهی به آن بیاندازیم.

▪ خطرات سزارین برای مادر

از جمله ریسک هایی که سزارین برای مادر دارد این است که خطر ترومبوزیس (تشکیل لخته خون در عروق) را افزایش می دهد. هم چنان می تواند اختلال در بهبود زخم و عفونت اتفاق افتاده و یا اندام ها آسیب ببینند. به علاوه مقدار خون ریزی در عمل سزارین بیش تر از زایمان طبیعی است؛ اما مشکل اصلی این عمل، نه در سزارین اول؛ بلکه در بارداری بعدی خود را نشان می دهد. بدین معنا که در بارداری بعدی برخی از موارد جفت در جای اشتباه قرار می گیرد. مثلاً جای بخیه ها به راحتی آزاد نشده و یا بخیه های قدیمی در هنگام زایمان پاره می شوند که هم برای مادر هم برای کودک بسیار خطرناک است.

گذشته از تأثیرات جسمی، سزارین بر روان مادر هم تأثیر می گذارد. بعضی از زنان بعداز سزارین از افسردگی شکایت دارند. به نظر می رسد که در تولد طبیعی، عزت نفس به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کند و یکی از دلایل آن هورمون های شادی هستند که هنگام زایمان طبیعی در بدن مادر ترشح می شوند.

▪ خطرات سزارین برای کودک

هر مقدار که سزارین زودتر از تاریخ تولد طبیعی اتفاق بیفتد، این خطر بیش تر وجود دارد که ریه کودک هنوز کامل نشده باشد. هر چقدر که عجیب به نظر بیاید؛ اما کانال طبیعی زایمان، استرس ناشی از آن و هورمون هایی که در آن زمان آزاد می شوند، تأثیر بسیار مثبتی بر روی نوزاد، تکمیل ریه و رشد او دارد. هم چنان مطالعات نشان می دهد که کودکانی که با عمل سزارین به دنیا می آیند، به دلیل فقدان هورمون هایی که در تولد طبیعی آزاد می شوند، بیش تر دچار اختلالات سازگاری می شوند. هم چنان با توجه به مطالعات انجام شده، کودکانی که با سزارین متولد می شوند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به چاقی و آسم قرار دارند. نکته ای در سزارین مهم است که باید نوزاد را بلافاصله بعداز عمل نزد مادر آورد و به مادر این فرصت را داد تا کودک خود را در آغوش گرفته، شیر داده و نوازش کند تا دل بستگی طبیعی میان مادر و کودک برقرار شود.

▪ فواید زایمان طبیعی برای کودک و مادر

زایمان طبیعی گرچه با درد همراه است؛ اما فواید بسزایی برای مادر و کودک دارد که به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

کودکانی که به طور طبیعی متولد می شوند، معمولاً در زمان مناسب می آیند؛ یعنی زمانی که خودشان آماده هستند و تمام اعضای بدن آن ها تکمیل شده.

خطر ابتلا به مشکلات تنفسی در کودکانی که با زایمان طبیعی متولد می شوند، کم تر است؛ زیرا فشاری که در اثر زایمان طبیعی بر قفسه سینه آن ها وارد می آید باعث می شود که مایع آمنیوتیک از داخل ریه ها خارج شود. بدین وسیله نوزاد برای نفس کشیدن در دنیا آماده می شود و لذا کودکانی که با سزارین متولد می شوند در آینده بیشتر دچار آسم و مشکلات تنفسی می شوند. زایمان طبیعی سیستم قلبی و گردش خون نوزاد را تحریک کرده و او را برای تولد تقویت می کند. علائمی وجود دارد که نشان می دهد، این پروسه دارای مزایای طولانی مدت برای کودک است.

کودکانی که به صورت طبیعی به دنیا می آیند، در مسیر تولد یک نوع «بسته دفاعی» از مادر دریافت می کنند. با عبور از کانال تولد، باکتری های محافظ از مادر به نوزاد منتقل می شوند و در روده قرار می گیرند. این باکتری ها برای یک سیستم ایمنی قوی و آن هم نه فقط در دوران کودکی؛ بلکه برای تمام عمر او، بسیار مهم هستند. در کودکانی که با زایمان طبیعی به دنیا می آیند، هورمونی آزاد می شود که آن ها را هوشیارتر می کند و در نتیجه منجر به ارتباط عمیق تر میان مادر و کودک هنگام تولد می شود.

در جفت و بندناف، هنگام تولد طبیعی - بدون دارو- می توان آندورفین ها (هورمون های شاد) را شناسایی کرد. این هورمون های شاد، تولد را برای نوزاد دلپذیرتر می کند.

به نظر می رسد کودکانی که به طور طبیعی متولد می شوند، رفلکس مکنده بیشتری نسبت به کودکان سزارین دارند و این امر، شیردهی را راحت تر می کند.

دردهایی که مادر در هنگام تولد طبیعی متحمل می شود این کارایی را دارد که کودک را آماده کند تا در زندگی آینده خود بهتر با استرس برخورد کند؛ اما در سزارین کودک دچار استرس شدیدی می شود تا در آینده نتواند با مسایل استرس زا کنار بیاید.

اگر زایمان طبیعی بدون دارو انجام شود، کودک مجبور نمی شود در همان اوایل زندگی خود با عوارض داروها دست و پنجه نرم کند.

تماس پوست با پوست میان مادر و کودک بعداز زایمان طبیعی می تواند راحت تر از سزارین باشد. این امر دارای مزایای فیزیولوژیکی بسیاری برای کودک است و هم چنین به پیشرفت مطلوب مغز نیز کمک می کند.

به علاوه نوزادانی که به صورت طبیعی به دنیا می آیند به طور متوسط کمتر از نوزادانی که با سزارین به دنیا می آیند نیاز به بخش مراقبت های ویژه پیدا می کنند.

بعداز زایمان طبیعی نسبت به سزارین بهبودی خیلی زودتر حاصل می شود، به طور کلی مادر پس از زایمان طبیعی خیلی زود می تواند دوباره از جا بلند شود تا به نوزاد خود برسد و بدون مشکل آرام آرام به کارهای روزانه خود بپردازد. مادرانی که زایمان طبیعی دارند از نظر احساسی قوی تر از مادرانی هستند که با سزارین کودکان خود را به دنیا آوردند.

در تولد طبیعی نسبت به سزارین، درصد مرگ و میر مادران کمتر است. مادرانی که کودکان خود را به صورت طبیعی به دنیا می آورند، بر روی شکم خود بخیه ای مشاهده نمی کنند و هم چنین آسیبی از جراحی نمی برند که زایمان بعدی آن ها را با خطر مواجه کند. خطرهایی که در سزارین وجود دارد، از جمله: عفونت ها، خون ریزی زیاد، آسیب رسیدن به اندام های دیگر (مثل: مثانه، روده و غیره) و عوارض احتمالی قلب و ریه، در زایمان طبیعی وجود ندارد.

مرتبط: غذاهای توصیه شده دوران بارداری توسط استاد خیراندیش

منبع: افق حوزه - هفته نامه خبری حوزه های علمیه